داده‏سازى

تاریخ تحلیلى، به عنوان روشى در عرصه پژوهش‏هاى تاریخى، شکل کمال یافته تاریخ‏نگارى است که در تاریخ اسلام سابقه‏اى دیرینه دارد. در این‏گونه تاریخ‏نگارى، مورخ با کاربست اصول و قواعد تعریف شده یا پذیرفته شده دانشمندان حوزه تاریخ، و استفاده از ابزارها و امکانات و نیز دستاوردهاى دیگر علوم مربوطه، مى‏کوشد تا به داده‏هاى واقعى دست یافته و سره را از ناسره بازشناسد. با این رویکرد، تاریخ تحلیلى، با آن‏چه معطوف به داده‏هاى تاریخى، تحلیل مى‏شود، متفاوت و متمایز است و اساسا تحلیل‏هاى مبتنى بر تاریخ، خارج از حوزه تاریخ به‏شمار مى‏آید، هرچند مورخ خود ممکن است بدان روى کند. این مقاله بر آن است تا نشان دهد که چه تفاوت‏هایى میان تاریخ تحلیلى و تحلیل تاریخ وجود دارد.