توریسم فرهنگی

چشم اندازهای تاریخی و جاذبه های فرهنگی نقش مهمی در میزان جذب توریست فرهنگی به کشور دارد. پژوهش حاضر در صدد نشان دادن نقش این چشم اندازها و همچنین تسهیلات موجود در جذب توریست فرهنگی به ایران است. مدعای تبیینی در پژوهش حاضر این است که ایران با داشتن مناطق زیبا و بکر تاریخی باستانی، در ارائه تسهیلات و در نتیجه جذب گردشگر همچنان در تنگنا است به طوری که مقایسه تاریخ و فرهنگ ایران با کشورهای دیگر، و ورود گردشگران معدود به ایران حکایت از ضعف های صنعت جهانگردی در ایران دارد . سوال اصلی این است که؛ میزان  جذب توریست فرهنگی و افزایش آن در ایران چگونه قابل تبیین است؟ تئوری هایی که در این پژوهش از آنها استفاده شده است شامل آن دسته از تئوری ها است که بر جذب گردشگر تاکید دارد . روش تحقیق، پیمایش و ایزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. کل جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه توریست های فرهنگی  هستند که وارد شهر اصفهان می شوند و حجم نمونه 300 نفر از کل توریست های فرهنگی است. تحلیل به دوصورت تحلیل توصیفی و تبیینی انجام شده است. یافته ها نشان دهنده آن است که چشم اندازهای تاریخی ایران مهمترین انگیزه جذب برای توریست های فرهنگی به ایران است، همچنین ضریب همبستگی  رگرسیون متغیر جاذبه های مقصد با میزان جذب توریست فرهنگی برابر با0.37  است و هیچ تفاوتی هم میان گردشگران زن و مرد از لحاظ نگرش آنها در مورد جاذبه های مقصد گردشگری  وجود ندارد.

امروزه صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پویا و دارای ویژگی های بارز و منحصربه فرد، بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است،  به طوری که بخش مهمی از درآمد های بسیاری از کشور های دنیا از طریق این صنعت بدست می آید . امروزه در سراسر دنیا تقاضای روزافزون گردشگران برای استفاده از جاذبه های طبیعی و بازدید از اماکن تاریخی ، فرهنگی و مذهبی، بستر مناسبی را برای فراهم ساختن امکانات رفاهی و توسعه گردشگری فراهم آورده است . شهرستان ابرکوه علاوه بر اینکه به عنوان حلقه ی واسطه بین سه استان مهم به لحاظ گردشگری،در سطح ملی شناخته شده است، دارای پتانسیل های مذهبی، فرهنگی، تاریخی و طبیعی با ارزش بسیاری نیز هست؛ لیکن تاکنون این شهر نتوانسته است به جایگاه واقعی خود در عرصه جذب گردشگر به ویژه به لحاظ ضریب ماندگاری گردشگران دست یابد این شهرستان با خصوصیات ویژه ای که متاثر از قدمت کهن ، اقلیم گرم و خشک، همجواری با جاده ابریشم ومعماری پیش و پس از اسلام،  از نظر موقعیت مکانی و داشتن عناصر مهم جذب گردشگر مانند سرو کهنسال با شهرت بین المللی ،آثارمتعدد ارزشمند تاریخی ، تنوع اقلیمی، آداب و رسوم ملی و مذهبی، زمینه های مناسبی برای توسعه فعالیت های گردشگری دارد . در پژوهش حاضر هدف اصلی آن است که نقش جاذبه های اکوتوریسمی، فرهنگی- مذهبی و تاریخی در توسعه گردشگری ابرکوه بررسی شود، لذا  با معرفی انواع جاذبه های گردشگری ابرکوه ، ضمن پی جویی توانمندی ها و کارکردهای گردشگری شهر ابرکوه و به منظور توسعه این کارکردها، به ارائه راهکارها و تعیین استراتژی های کاربردی برای توسعه ی گردشگری پرداخته شده است. روش بررسی توصیفی، استنباطی و تحلیلی بوده و جمع آوری داده ها به وسیله پرسشنامه انجام و تجزیه شده و تحلیل آنها به وسیله نرم افزار Spss صورت پذیرفته است .

شهرستان ری با برخورداری از جاذبه های فراوان فرهنگی و مذهبی، از ظرفیت بالقوه بالایی برای توسعه توریسم فرهنگی و مذهبی برخوردار است. هدف تحقیق حاضر، مطالعه رابطه ی توریسم فرهنگی و مذهبی با توسعه پایدار شهری در شهرستان ری می باشد. جمعیت آماری در این تحقیق عبارت بود از گردشگران فرهنگی و مذهبی داخلی و خارجی شهرستان ری در سه ماهه پایانی سال 1394 و شش ماهه نخست سال 1395 که بنا بر آمار غیررسمی بالغ بر هشت میلیون و هفتصد و سی هزار نفر می باشد. نمونه مورد مطالعه به صورت تصادفی و به حجم 385 نفر به پیشنهاد فرمول کوکران انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها عبارت بود از یک پرسشنامه ی محقق ساخته مبتنی بر طیف لیکرت 5 سطحی مشتمل بر 35 سوال ( گویه ) که روایی آن با اخذ نظر اساتید راهنما و مشاور و پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ ( مقدار آلفا-811/0 ) احراز گردید. نتایج تحقیق با استفاده از تحلیل واریانس و محاسبه ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین توریسم فرهنگی- تاریخی و توسعه پایدار فرهنگی و اجتماعی، توسعه پایدار اقتصادی و توسعه پایدار زیست محیطی در شهرستان ری وجود دارد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین توریسم مذهبی - زیارتی و توسعه پایدار فرهنگی و اجتماعی و نیز توسعه پایدار اقتصادی در شهرستان ری وجود دارد. با این حال شواهد آماری برای اثبات وجود رابطه ی معنی دار بین توریسم مذهبی - زیارتی و توسعه پایدار زیست محیطی در شهرستان ری وجود نداشته است.

یکی از اشکال گردشگری که در دهه های اخیر مطرح شده ، "گردشگری فرهنگی" است که به طور مؤثری جامعه را در جهت نیل به توسعه پیش می برد. به نظر می رسد که خلاقیت در فرهنگ به اکسیری برای حل طیف گسترده ای از مشکلات جوامع امروز تبدیل شده است، یک منطقه یا سرزمین را می توان از طریق مولفه های مختلف مورد تحلیل قرار داد و بر جنبه های خاصی مانند موارد مربوط به چهارچوب اقتصادی و ساختار جمعیتی منطقه، یا منابع طبیعی و چشم اندازهای مبتنی بر منابع فرهنگی تمرکز کرد. اگر این منابع به طور ذاتی از لحاظ عینی و ذهنی منسجم باشند، این انسجام به طور طبیعی بر فرآیندهای توسعه محلی تأثیر می گذارد، این فرآیندها می توانند به دستیابی به اهداف رقابتی مانند رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی و غیره کمک کنند، هدف اصلی این پژوهش نیز، بررسی اثر شاخص های گردشگری فرهنگی اعم از عینی و ذهنی بر توسعه شهرستان خواف می باشد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. برای جمع آوری داده ها از روش های میدانی و کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، گردشگران شهرستان خواف می باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 190 نفر در نظر گرفته شد و به صورت اتفاقی پرسشنامه بین آن ها توزیع گردید. داد ه های این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که همه شاخص های گردشگری فرهنگی از دید گردشگران در شهرستان خواف به غیر از شاخص دسترسی به شهرستان و خدمات دهی به گردشگران مطلوب هستند، بنابراین برای توسعه گردشگری فرهنگی نیازمند توسعه زیر ساخت ها در این شهرستان می باشیم.