روایت ها

قرآن کریم از آغاز نزول تاکنون، سرچشمه ی بی پایان علوم و معارف اسلامی بوده است. همچنین، برای ما مسلمانان بیانات و سیره ی پیامبر و امامان(ع) نیز از دیگر منابع ارزشمند در شناسایی راه و رسم زندگی به شمار می رود. هدف از انجام این بررسی، تعیین میزان استفاده از آیه های قرآن کریم و روایت های معصومان(ع)، طی فرآیند آموزش درس های تئوری، در میان دانشجویان علوم پزشکی بوده است. مواد و روش ها: این بررسی به شکل مقطعی برای تمام کلاس های تئوری یک دانشکده ی پیراپزشکی به اجرا در آمد. برای جمع آوری داده ها، از فرم جمع آوری محقق ساخته ی متناسب با هدف های پژوهش استفاده شد، که در آن، اطلاعات مربوط به چگونگی استفاده و همچنین دفعه های استفاده از آیه ها و روایت ها در هر کلاس درسی و یا مطلب آموزشیِ مربوط به هر جلسه، به طور مجزا و برای هر استاد به صورت اختصاصی با کمک دانشجویان آموزش دیده ی حاضر در کلاس، ثبت گردید. از شرایط ورود استادان در این مطالعه، دارا بودن دست کم یک سوم از کلاس های طول ترم، بوده است. یافته ها: نتیجه های حاصل از حدود 900 جلسه ی آموزشی، از 92 کلاس درسیِ متعلق به هفت رشته ی تحصیلی و 58 تن از استادان دانشکده ی پیراپزشکی، نشان داد که در مجموع، در 81 جلسه ی آموزشی، دست کم یک بار از آیه های قرآن کریم؛ و در 99 جلسه، دست کم یک بار از روایت های معصومان(ع) استفاده شده است. در 17 و 22 مورد از کلاس ها، استفاده ی بیش از یک بار نیز دیده شده است. در مجموع، توزیع فراوانی نسبی موارد استفاده از آیه ها و روایت ها در مدرسان مرد و زن نیز گویای تشابه استفاده ی آنان بوده است. نتیجه گیری: علی رغم اینکه استادان بسیاری از آیه ها و روایت ها در کلاس های تئوری استفاده می کنند، اما هنوز حدود بیش از 50 درصد استادان علوم پزشکی در بیش از نیمی از کلاس های درسی، از آیه ها و روایت ها استفاده نمی کنند. از این رو استفاده از آموزه های قرآن و روایت ها در متن های درسی، به تناسب آن درس ها، پیشنهاد می شود.

سابقه و هدف: آموزه های طبی اسلام توصیه های فراوانی درباره ی سلامت جسم و جان دربردارد. بخشی از این آموزه ها درباره ی بیماری های روانی از قبیل جنون است. اسلام دستور های فراوانی درباره ی مقابله با جنون دارد. سامان دهی توصیه های مزبور از یک سو و تبیین آنها از سوی دیگر از اهداف این پژوهش است. روش کار: این پژوهش از نوع کتابخانه یی است که با جستجوی واژگانی نظیر مجنون، جنون، جن و مسّ در متون دینی و با جستجوی عناوین پیش گفته در پایگاه های معرفی مقالات، به بررسی آن پرداخته شده است. در این پژوهش همه ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسنده ی مقاله تضاد منافعی درباره ی آن گزارش نکرده است. یافته ها : جنون در آموزه های طبی اسلام در دو بُعد پیشگیری و درمان اشاره شده است. در این آموزه ها روش های مادی و معنوی فراوانی معرفی شده است که مقاله ی حاضر آنها را بررسی؛ و در نهایت بیش از بیست روش معرفی کرده است. یافته ها در حوزه ی جستجوی مقالات حاکی از آن است که موضوع جنون در تحقیقات پژوهشگران تنها با صبغه ی فقهی، حقوقی، پزشکی و ادبی بررسی شده؛ و هیچ تحقیق جامعی تاکنون جنون را با رویکرد آموزه های اسلامی بررسی نکرده است. نتیجه گیری: از نظر آموزه های اسلامی جنون بیماری صعب العلاج و سهل التدارکی است. راه های پیشنهادی اسلام برای پیشگیری و درمان بیماری ها به طور عام و جنون به طور خاص بسیار ساده، کم هزینه و طبیعی است. ادعیه و راز و نیاز با پروردگار در کنار تدبیرهای عملی برای درمان و پیشگیری، مؤید تجربیات روان شناسان است. در نهایت اینکه اسلام همه ی ابعاد وجودی انسان را مد نظر داشته؛ و در مقابله با بیماری ها به کرامت انسان اهمیت ویژه یی داده است. Sajedi A. Insanity in Medical Teachings of Islam. J Res Relig Health. 2018; 4(4): 118- 133.DOI: https://doi.org/10.22037/jrrh.v4i4.20661