مدل خودگردانی

مقدمه: تاخیر در کمک جویی مهمترین عامل کاهش احتمال بقا و بهبودی در بیماران با علائم سرطان پستان بشمار می‌رود. مدلهای نظری متعددی، سبب شناسی تاخیر در کمک جویی در بیماران با نشانه‌های سرطان پستان را مورد بررسی قرار دادند. یکی از مدلهای بویژه جالب که چهارچوب مناسبی برای بررسی سیستماتیک تاخیر پیش از بیمارستان (تاخیر بیمار) و تصمیم‌های مربوط به جستجوی درمان فراهم آورده است، مدل خودگردانی است. این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین ادراک بیماری و تاخیر در کمک جویی در فاز تاخیر پیش از بیمارستان در زنان با علائم سرطان پستان در پرتو مدل خودگردانی انجام شده است. روش: مطالعه حاضر در قالب یک طرح پیمایشی و بصورت مقطعی انجام شد. داده‌ها از 50 زن با علائم سرطان پستان که جهت مداوا به مرکز پرتو درمانی شهید رمضان زاده یزد مراجعه کرده بودند جمع آوری شد. این زنان با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه استاندارد شده ادراک بیماری (IPQ) و پرسشنامه محقق ساخته سنجش میزان تاخیر در کمک جویی بود. داده‌ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: همبستگی مستقیم بین مولفه تظاهرات هیجانی از سازه ادراک بیماری و تاخیر در ارزیابی (فاز اول تاخیر) (05/0>P) و همبستگی معکوس بین مولفه‌های برآیند بیماری و انسجام بیماری و تاخیر در ارزیابی (فاز اول تاخیر) (05/0>P) وجود داشت. تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی نشان داد که مولفه‌های ادراک بیماری، 9/26 درصد از واریانس تاخیر در کمک جویی در فاز تاخیر ارزیابی را تبیین نمودند. نتیجه گیری: ادراکات زنان از علائم سرطان پستان تاثیر معناداری بر تاخیرآنها در کمک جویی بویژه در فاز ارزیابی علائم دارد. این نتیجه ضمن تایید اعتبار مدل خودگردانی در تبیین تاخیر کمک جویی پیش از بیمارستان، اهمیت فاز ارزیابی و تفسیر علائم را در جستجوی کمک پزشکی و نیز مداخلات رفتاری و بالینی نشان داده است.

"این مقاله به بررسی تاثیر خاستگاه طبقاتی بیماران آرتریت روماتویید بر کیفیت ادارک و تفسیر آن ها از بیماری شان در قالب مدل خود گردانی و دیگران می پردازد. مطالعه حاضر با روش پیمایشی و به صورت مقطعی انجام شده است. داده های این پژوهش از 146 بیمار سرپایی جمع آوری شد که به صورت تصادفی از میان مبتلایان به بیماری آرتریت روماتوییدی انتخاب شدند و در فاصله زمانی دو ماه در شهر اصفهان به دو مرکز دولتی و خصوصی ارائه دهنده مراقبت های این بیماری مراجعه کرده بودند. ابزار گردآوری داده ها عبارت بود از پرسشنامه اصلاح شده ادراک بیماری (IPQ-R) نتایج به دست آمده تفاوت معنادار بیماران ارتریت روماتویید را با خاستگاه طبقاتی مختلف در زمینه ادراک بیماری نشان داده است. مقایسه پاسخ های بیماران به 10 بعد از متغیر ادراک بیماری نیز تفاوت معنادار بیماران سه طبقه اجتماعی را در مورد سه بعد کنترل درمان، انسجام بیماری، و کنترل شخصی نشان داده است. نتایج تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی چندگانه نیز نشان داده که متغیر محل اقامت (متغیر اجتماعی- دموگرافیک) در مرحله اول، وضعیت بیمه بیماران آرتریت روماتویید و تعداد دفعات مراجعه به پزشک بر اثر آرتریت روماتویید در مرحله دوم، و خاستگاه طبقاتی بیماران آرتریت روماتویید در مرحله سوم، توانسته اند به ترتیب 4.5 درصد، 17.9 درصد و 2.6 درصد از واریانس متغیر تحت مطالعه ادراک بیماری را تبیین کنند. "