اثر منسانی

انتخاب و استخدام کارکنان و مدیران یکی از فعالیت های حیاتی سازمان های امروزی است. در تمام سطوح، استخدام کنندگان سعی در انتخاب بهترین گزینه ها را دارند. در طول سه دهه بعد از انقلاب، یکی از مشکلات اساسی کشور، نبود ثبات مدیریتی در سازمان های دولتی بوده است. یکی از عواملی که به ثبات مدیریتی صدمه می زند اثر منسانی است. هدف این مقاله مطالعه پیامدهای اثرات منسانی بر انتخاب و انتصاب مدیران دولتی است. بر اساس یافته های این پژوهش خود شیفتگی مدیران، عامل بروز اثر منسانی در مدیران می باشد. همچنین ارتباط مثبتی میان اثر منسانی با بروز گروه اندیشی در گروه های تصمیم گیری سازمانی مشاهده می شود. پیامد دیگر اثر منسانی کاهش تضاد کارکردی می باشد. یافته های این تحقیق حاکی از این مساله است که پیامدهای مخرب اثر منسانی به عملکرد سازمان های دولتی لطمه میزند و توصیه می شود که در انتخاب و انتصاب مدیران دولتی از منسانی اجتناب شود.

مدیران سازمان همواره در معرض انتخاب و انتصاب افراد هستند، اما عوامل متعددی می تواند در نگرش و انتخاب مدیران تأثیر گذارد. شخصیت مدیران و نگرش آن ها از یک طرف و مقوله اثر منسانی و درک شباهت متقابل با فرد انتخاب شونده، می تواند انتخاب مدیران را تحت تأثیر قرار دهد. این پژوهش ارتباط بین مؤلفه های شخصیت و اثر منسانی را بررسی می کند. جامعه آماری پژوهش کلیه مدیران و سرپرستان شرکت توزیع برق استان قم (80 نفر) است. ابزار پژوهش پرسش نامه استانداردی بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 38 عدد تعیین شد، اما به منظور افزایش اعتبار پژوهش، 66 پرسش نامه گردآوری شد. یافته ها حاکی است که مؤلفه های توافق و برون گرایی با اثر منسانی دارای همبستگی منفی اند. همچنین، اثر منسانی در بین زنان و مردان و در سطح مدیران و رؤسای ادارات تفاوت چندانی نداشت، اما میزان تحصیلات در کاهش اثر منسانی مؤثر بود.

یکی از دلایل رکود اقتصادی در این واقعیت نهفته است که اکثر مقامات و پست های برتر سازمانی توسط افراد ناشایست به دلیل همانندسازی و مشابهت قومیتی، اشغال شده اند. پژوهش حاضر باهدف شناسایی ذهنیت مدیران سازمان های دولتی در ارتباط با اثر منسانی قومی در انتصابات سازمانی با استفاده از روش شناسی کیو، انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی و ازنظر جمع آوری و تحلیل داده ها، آمیخته (کیفی - کمی) اکتشافی است. جامعه آماری موردبررسی کلیه مدیران سازمان های دولتی شهر ایلام بوده اند. همچنین نمونه گیری نیز به روش هدفمند قضاوتی بوده و ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته و جدول کیو است. بخش کیفی با انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با 10 نفر از مدیران سازمان های دولتی شهر ایلام و تحلیل آنها به روش تماتیک، جهت گردآوری فضای گفتمانی به تعداد 106 گزاره و درنهایت انتخاب نمونه معرف فضای گفتمانی به تعداد 41 گویه انجامید، سپس در بخش کمی با تکمیل جداول کیو به تعداد 10 جدول و تحلیل داده های به دست آمده به روش تحلیل عاملی، ذهنیت افراد هر گروه مورد شناسایی، تحلیل و بررسی قرار گرفت. درنهایت، براساس یافته ها و نتایج تحلیل عاملی کیو، مشخص شد که چهار الگوی ذهنی (انحصارطلبی، خودشیفتگی، تغییر هراسی و تخصص گریزی) مختلف نسبت به منسانی قومی در انتصابات سازمانی در بین مدیران ارشد سازمان های دولتی شهر ایلام وجود دارد. نتایج پژوهش نشان می دهد الگوی ذهنی انحصارطلبی به دلیل تعداد بیشتر مشارکت کنندگان و جایگاه مهم مشارکت کنندگان نماینده این الگوی ذهنی در مطالعه کیو، نسبت به سایر الگو ها غالب بود.

امروزه به کارگیری افراد ناتوان و بی استعداد در مناصب بالای سازمان و واگذاری مدیریت بخش های مختلف سازمان به آنان، تهدیدی جدی برای بقای سازمان های دولتی و زمینه ساز ظهور پدیده ی کوتوله پروری در آن ها خواهد بود. لذا این پژوهش با هدف مفهوم پردازی کوتوله پروری و شناسایی و رتبه بندی پسایندهای آن در سازمان های دولتی با رویکرد فراترکیب انجام شد. در این پژوهش مفهوم پردازی کوتوله پروری به روش تشکیل و تحلیل شبکه معنایی به منظور شناسایی ابعاد مفهومی آن، در دو مرحله با استفاده از جملات کلیدی متون توصیف کننده فرد کوتوله یا سازمان کوتوله پرور در 28 مطالعه منتخب انجام شد. شناسایی و رتبه بندی پسایندهای آن در سازمان های دولتی با رویکرد فراترکیب انجام شد. در این راستا پس از جستجو در پایگاه های علمی، ۷۴ مطالعه مرتبط استخراج و با بررسی آن ها عوامل پسایندی ناشی از کوتوله پروری شناسایی شدند و در نهایت با استفاده از روش آنتروپی شانون، وزن دهی و رتبه بندی پسایندها صورت پذیرفت. نتایج حاصل از تحلیل شبکه معنایی کوتوله پروری حاکی از آن است که پدیده شایع کوتوله پروری در سازمان های امروزی، ریشه در چندین نظریه و مفهوم علمی مدیریتی از قبیل اصل خرده پاها ، اثر منسانی ، سندرم گیاه بلند، رفتارهای سیاسی و بی کفایتی توزیع شده دارد. همچنین یافته های حاصل از فراترکیب در این پژوهش نشان داد که کاهش عملکرد سازمان ، سرکوب کارکنان توانمند و سیاست زدگی سازمانی از مهم ترین عوامل پسایندی کوتوله پروری هستند. ازجمله آثار این پژوهش ایجاد انگیزه و حساسیت در پژوهشگران نسبت به بررسی بیشتر چگونگی روند پیشرفت و تغییرات این معضل، جهت جلوگیری از اضمحلال و رفع موانع توسعه فردی و برقراری شایسته سالاری در سازمان ها است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی پیدایش اثر منسانی در سازمان های دولتی با روش مدلسازی ساختاری تفسیری انجام شده است. روش: این پژوهش برپایه پژوهش های آمیخته و به صورت کیفی و کمی در فلسفه قیاسی استقرایی می باشد و از نظر هدف، کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر خبرگان مشتمل بر استادان دانشگاه در حوزه مدیریت رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی و همچنین مدیران ارشد سازمان های دولتی می باشند که اعضای نمونه آن با روش نمونه گیری در دسترس و براساس اصل کفایت نظری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختار یافته است که روایی و پایایی آن به ترتیب با استفاده از روایی نظری و پایایی درون کدگذار و میان کد گذار آزمون شد، همچنین ابزار گرداوری اطلاعات در بخش کمی پرسشنامه است که روایی و پایایی آن با روش روایی اعتبار محتوا و پایایی بازآزمون سنجیده شد. در این پژوهش برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از روش تحلیل محتوا و کدگذاری با نرم افزار اطلس تی استفاده شد. همچنین به منظور تحلیل کمی از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده گردید.یافته ها: یافته های این پژوهش مشتمل بر عوامل موثر بر شکل گیری پدیده ی اثر منسانی و ارائه مدل آن است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش مشتمل بر طراحی الگوی پیدایش اثر منسانی است، مدل اثر منسانی در این پژوهش در چهار سطح اصلی و براساس بسترهای شکل گیری، علل اثر منسانی، ابعاد اثر منسانی و پیامدهای آن تدوین شده است.