اقامه نماز

دوران امامت و رهبری امام رضا (علیه السلام) با تهدیدهای فرهنگیِ اندیشه ناب محمدی و اعتقادات مسلمانان همزمان بود، به طوری که ترجمه کتاب های یونانی و هندی برای ترویج افکار الحادی و ضدّاسلامی، همچنین تبلیغ سران سایر ادیان، تحریف و جعل احادیث و ظهور فرقه های مختلفی چون غلات، مفوضه، مشبهه، مجسمه و... عصر ایشان را با بحران های اعتقادی و فرهنگی روبه رو ساخته بود. حضرت در چنین فضایی سعی کرد تا با اصلاح عقاید، باورها و نگرش ها و نهادینه سازی و فرهنگ سازی اجرای اوامر و دوری مردم از نواهی شارع مقدس اسلام، زمینه های کمال و سعادت آنان را فراهم کند. نماز یکی از فرایضی است که امام برای اقامه صحیح و پالایش آن از خرافات و تحریفات با سیره رفتاری و گفتاری، سعی در فرهنگ سازی آن در جامعه داشت. این نگاشت به روش توصیفی تحلیلی، ضمن بررسی فرمایش ها و سیره رفتاری حضرت رضا (علیه السلام)، روش های تربیتی اتخاذ از آن را مدلی جهت فرهنگ سازی نماز در جامعه اسلامی می داند. نتایج مقاله نشانگر آن است که با کاربست روش های تربیتی اسوه سازی و اسوه مداری، تبشیر و تشویق، انذار و بیم دادن، جلب توجه، اعطای بینش، روش غیرمستقیم و... در زندگی می توان با تأسّی به امام رضا (علیه السلام) نماز را در جامعه دینی به صورت یک فرهنگ نهادینه کرد.

مقاله حاضر به بررسی آسیب شناسی برنامه های ترویج و توسعه فرهنگ اقامه نماز به عنوان یک شاخص مهم در جهت برنامه ریزی های آینده نظام تعلیم و تربیت پرداخته است. کار فرهنگی و برنامه های ترویج و توسعه فرهنگ نماز برای دانشجویان به طور عام، یکی از سیاست های معاونت فرهنگی در دانشگاه آزاد اسلامی است. هر پدیده ای ممکن است در معرض آسیب های متفاوت قرار گیرد؛ ضرورت دارد رویکرد برنامه ریزی وضعیت اقامه نماز مورد کنکاش قرار گیرد و آسیب های آن شناسایی شود. با شناسایی نقاط ضعف و آسیب ها می توان به برنامه ای جامع در جهت تقویت هر چه بیشتر برنامه های ترویج و توسعه نماز دست یافت. این پژوهش پیمایشی، کاربردی و از نظر اجرا توصیفی و تحلیلی از نوع همبستگی است. جامعه آماری کل دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان است. در این نوشتار برای نمونه گیری به صورت تصادفی 364 نفر از دانشجویان انتخاب شدند. براساس نتایج پژوهش، میانگین شاخص برنامه های ترویجی اقامه نماز 54/2، یعنی متوسط به پایین است. این شاخص بیشترین همبستگی را با شاخص امام جماعت (50/0r=) و بعد استادان، مسئولان و کارکنان (40/0r=) و در نهایت، با شاخص مسجد دانشگاه (24/0r=) دارد. در ادامه، می توان ارتباط شاخص نهادینه کردن را با متغیرهای مستقل تحقیق مورد بررسی قرار داد. بیشترین میزان ارتباط برای شاخص آگاه سازی «28/0r= » و مبلغان مذهبی«27/0r= » است.