منابع درسی

این مقاله به معرفی روش طراحی، ساختار و اجزای درگاه اطلاعاتی سواد اطلاعاتی می‌پردازد که به عنوان منبع اطلاعات پشتیبان درس سواد اطلاعاتی برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی، طراحی و به صورت الکترونیکی، منتشر شده است. این درس محصول پژوهشی است که با پشتیبانی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران در سا‌‌ل‌های 83-1381، به مرحله اجرا درآمد. منابع اطلاعاتی مندرج در این درگاه اطلاعاتی با پیروی از مجموعه توانمندی‌های سواد اطلاعاتی در قالب هفت بخش جداگانه گردآوری،‌ سازماندهی، و در بخش‌های مرتبط ـ برای پشتیبانی اطلاعاتی دانشجویان و دیگر  فراگیران ـ منتشر شده‌اند.

زمینه و هدف: آموزش و پرورش به عنوان یکی از دستگاه های مهم و بزرگ نظام می تواند سهم بزرگی در تولید امنیت اجتماعی داشته باشد . هدف اصلی این پژوهش بررسی علل گرایش و راه های پیشگیری از جرائم و آسیب های تربیتی در تحلیل محتوای کتب درسی دانش آموزان دوره متوسطه می باشد. روش شناسی: روش پژوهش این مطالعه، روش تحلیل محتوا و واحد تحلیل، «جمله» (عبارت) است. با توجه به این که تاکنون مباحث جرائم و آسیب های اجتماعی فقط در کتاب های درسی «مطالعات اجتماعی» و «تفکر و سبک زندگی» پایه ی هشتم در دوره ی اول متوسطه طرح شده است، و برنامه های آموزشی و تربیتی مدارس بر مباحث مطرح در این کتاب ها متمرکز است، بنابراین جامعه ی آماری این پژوهش کتاب های درسی «مطالعات اجتماعی» و «تفکر و سبک زندگی» پایه ی هشتم دوره ی اول متوسطه در سال تحصیلی 1397 است. یافته ها: از مجموع عبارت های مرتبط با «مؤلفه های آموزش پرداختن به جرائم و آسیب های تربیتی» در کتاب های درسی «مطالعات اجتماعی» و «تفکر و سبک زندگی» پایه ی هشتم دانش آموزان، 3/24% مرتبط با «علل گرایش به جرائم و آسیب های تربیتی» بیشترین شاخص، «اعتیاد» با 35% و کمترین شاخص «مصرف مشروبات مست کننده» با 3% مورد اشاره قرار گرفته است. از مجموع 6/75% مرتبط با «راه های پیشگیری از گرایش به جرائم و آسیب های تربیتی» بیشترین شاخص استفاده شده «خشم، عصبانیت، پرخاشگری، نزاع» با 5/44% و کمترین شاخص «قاچاق» و نیز «مصرف الکل و شراب» هر کدام با 5/3% اشاره گردیده اند. نتیجه گیری: نتیجه کلی پژوهش این است که در کتب درسی دانش آموزان توجه جدی به علل گرایش به جرایم و آسیب های اجتماعی نگردیده است و موارد اشاره شده نیز از یک منطق هدفمند، عقلایی و تدوین شده تبعیت نمی کند.

این مقاله با استفاده از مدل نظری «جامعه پذیری ملی» (هایو، 2009)، به بررسی مناسبات بین هویت ملی و سیستم آموزشی می پردازد. مطابق این مدل نظری، هویت ملی در چارچوب یک فرآیند مستمر و از طریق سازوکارهای جامعه پذیری مخصوصاً نظام آموزشی و منابع درسی شکل گرفته و درونی می شود. بررسی ادبیات تحقیق در طیف متنوع و گسترده ای از ممالک جهان به وضوح نشان می دهد که نظام های آموزشی معمولاً الگوهای ایده آل هویت ملی را از طریق منابع درسی مدارس منعکس می کنند که به شدت متأثر از روابط قدرت و ایدئولوژی نیز هستند. در این تحقیق با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، مهم ترین ویژگی ها و الگوهای مرتبط با بازنمایی هویت ملی در کتب درسی به تفکیک دوره های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه مطالعه شده است.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی چالش های یادگیری ریاضی دانشجویان دانشگاه البیرونی افغانستان بود. در این پژوهش از روش آمیخته استفاده شد و در آن، هشت مدرس ریاضی و 45 دانشجو در نیم سال اول تحصیلی 1401-1400 شرکت کردند و داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و یک پرسش نامه جمع آوری شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های تفسیری و آمار توصیفی استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که مهم ترین چالش های یادگیریِ ریاضی دانشجویان در دانشگاه البیرونی، کنکور سراسری، به روز نبودن منابع درسی، کمبود مدرسان متخصص ریاضی، پیشینه ضعیف ورودی ها به رشته ریاضی و کمبود امکانات دانشگاه و در رأس آن-ها، مشکل اینترنت و منابع آموزشی و جنگ و شرایط سیاسی و اجتماعی است. برای رویاروییِ با این چالش ها، پیشنهاد می شود که در نحوه جذب اعضای هیئت علمی ریاضی، برنامه درسی ریاضی و روش های تدریس و ارزشیابی، دوباره نگری اساسی صورت بگیرد و تصویر روشن تری از آینده شغلی دانشجویان ارائه شود تا دانشجویان علاقه مندتری با پیشینه علمی قوی، وارد رشته دبیری ریاضی شوند.