ایران - هند

در دهه آغازین قرن بیست و یکم، تقاضا برای گاز طبیعی دارای بالاترین رشد می باشد. رشد فزاینده اقتصادی هند، نیازمندی این کشور به انرژی بویژه گاز طبیعی را افزایش داده است. از میان انتخاب های متعدد برای واردات گاز طبیعی، گزینه خط لوله زمینی ایران - هند مورد توجه مسوولان این کشور قرار گرفته است که با این روش انتقال خط لوله از سرزمین پاکستان در این پروژه ضرورتی انکارناپذیر است. اما مساله این است که آیا همکاری های اقتصادی ایران، هند و پاکستان در قالب پروژه خط لوله گاز می تواند چالش های ژئوپولیتیکی میان سه دولت را به نفع منافع اقتصادی حل و یا تضعیف کند؟ برای پاسخ به این مساله از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که دستاوردهای ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی هند، ایران و پاکستان در احداث پروژه خط لوله زمینی یکسان نیست و همکاری های اقتصادی به تنهایی نمی تواند بازدارنده چالش های ژئوپولیتیکی میان سه دولت باشد. بنابراین ناامنی، بزرگ ترین چالش پیش روی خط لوله گاز در سرزمین پاکستان است.

در این‌ مقاله‌، نویسنده‌ درصدد است‌، با عنایت‌ به‌ تحول‌ در مفهوم‌ امنیت‌، نشان‌ دهد که‌ نیاز به‌انرژی‌ در جنوب‌ آسیا یک‌ مسئله‌ حیاتی‌ است‌ و خط لوله‌ گاز ایران‌ به‌ جنوب‌ آسیا، نه‌ تنها از اهمیت‌زیادی‌ در رفع‌ این‌ نیازها برخوردار است‌، بلکه‌ میزان‌ تأثیرگذاری‌ جمهوری‌اسلامی‌ ایران‌ را درجنوب‌ آسیا افزایش‌ خواهد داد. نگارنده‌ معتقد است‌ با کشیده‌شدن‌ خط لوله‌ گاز ایران‌ به‌ جنوب‌آسیا، چهار مسئله‌ مهم‌ امنیتی‌ حل‌، و یا از میزان‌ تشنج‌زایی‌ آنها در حد بالایی‌ کاسته‌ خواهد شد. این‌چهار مسئله‌ عبارت‌اند از : اختلاف‌ هند و پاکستان‌ بر سر کشمیر، اختلاف‌ ایران‌ و پاکستان‌ درباره‌افغانستان‌، فرقه‌گرایی‌ در پاکستان‌، و اختلاف‌ مسلمانان‌ و هندوها در هندوستان‌. علاوه‌ بر این‌،نگارنده‌ بر این‌ باور است‌ که‌ در مجموع‌، خط لوله‌ گاز ایران‌ به‌ جنوب‌ آسیا فرصتهایی‌ استثنایی‌ رابرای‌ ارتقای‌ موقعیت‌ استراتژیک‌ ایران‌ فراهم‌ خواهد کرد.