تمرکز توجه

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تمرینات تمرکز و تعقیب چشمی معرفی شده به وسیله دانیل مور، بر میزان توجه و کاهش میزان تکانشگری کودکان دارای اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی(ADHD) مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر مرودشت بود. بدین منظور با استفاده از یک طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون بدون گروه کنترل، تعداد 17 کودک (12پسر و 5 دختر) ADHD ، در محدوده ی سنی پیش دبستانی (4 نفر) و دبستانی (13 نفر) مراجعه کننده به مراکز (به طور عمده سه مرکز) مشاوره در شهر مرودشت در بین سالهای 1385 و 1386 به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی ها، قبل و بعد از سپری کردن یک دوره سه ماهه از تمرینات تعقیب و تمرکز چشمی، توسط معلمان و والدین با استفاده از مقیاس تشخیصی ADHD درجه بندی والدین وندربیت (1998؛ به نقل ورهالست و اندی، 2006) و مقیاس تشخیصی ADHD درجه بندی معلم وندربیت (1998؛ به نقل ورهالست و اندی، 2006) از لحاظ علائم ADHD مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از مقایسه ارزیابی پیش آزمون و پس آزمون با بهره گیری از آزمون آماری t همبسته نشان داد اعمال تمرین تعقیب و تمرکز چشمی به طورمعنا داری (05/0p<) بهبود عملکرد آزمودنی ها در ارزیابی های تمرکز توجه و کاهش تکانشگری را به دنبال داشته است.

از مغز (BDNF) دانشجویان دختر و پسر غیرورزشکار و همچنین بررسی ارتباط بین تغییرات این دو عامل بود. بدین منظور، 30 دانشجوی غیرورزشکار (میانگین سنی 6/1±1/24 سال)، براساس پیش آزمون استروپ در چهار گروه پسران، دختران، پسران کنترل و دختران کنترل، توزیع شدند، و پس از نمونه گیری خونی، تمرینات خود را براساس پروتکل تمرین استقامتی با شدت 85-70 درصد ضربان قلبی بیشینه و به مدت 40 دقیقه، 3 جلسه در هفته به مدت 5 هفته ادامه دادند. نتایج نشان داد تمرین استقامتی موجب افزایش معنا دار میزان BDNF در هر دو گروه دختران و پسران شد (05/0>P)، ولی زمان پاسخ به آزمون استروپ، فقط در گروه پسران به صورت معنا داری کاهش یافت (05/0>P). همچنین نتایج نشان داد، تفاوت معنا داری بین پسران و دختران در اثرگذاری تمرین استقامتی بر زمان پاسخ به آزمون استروپ وجود نداشت (05/0P>)، اما میزان BDNF در گروه دختران به صورت معنا داری بیشتر از پسران بود (05/0>P). همبستگی بین تغییرات زمان پاسخ به آزمون استروپ و میزان BDNF در هیچ یک از دو گروه پسران و دختران، از نظر آماری معنا دار نبود (05/0P>). به طور کلی براساس یافته های این تحقیق به نظر می رسد تمرین استقامتی می تواند به افزایش میزان BDNF و بهبود تمرکز منجر شود، اما در این زمینه تفاوت هایی احتمالی بین دختران و پسران وجود دارد که نیازمند تحقیقات بیشتری است.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی ارتباط بین اجرا و ادراک اندازه هدف در شرایط کانون توجه بیرونی و درونی، همچنین بررسی ارتباط بین ادراک اولیه اندازه هدف و اجرا بود. 70 دانشجوی پسر (با میانگین سنی 6/1 21 سال) داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند. آنها به صورت تصادفی و براساس نوع دستورالعمل توجهی در دو گروه تمرکز توجه درونی و بیرونی قرار گرفتند. آزمودنی ها تکلیف پرتاب دارت را در 20 کوشش اجرا کردند. آزمون تخمین اندازه هدف پیش از اجرای کوشش ها، در پایان کوشش ها و پس از اولین کوشش موفق، اجرا شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد بین اجرا و ادراک اندازه هدف در گروه تمرکز بیرونی، ارتباط مثبت و معنا داری وجود دارد. اما در گروه تمرکز درونی، ارتباط معنا داری بین اجرا و ادراک اندازه هدف، مشاهده نشد. همچنین بین ادراک اولیه و اجرا در هر دو گروه، ارتباط معنا دار نبود. می توان گفت که تمرکز توجه می تواند یک عامل واسطه ای برای ظهور پدیده ادراک ویژه عمل باشد.

در این پژوهش آثار برنامه ریزی آرای ش تمرین و کانون توجه بر یادگیری مهارتی ورزشی بررسی شد. 40 دانش آموز دختر دبیرستانی (میانگین سن=  88/0 ± 02/16 سال) در حالی مهارت پرتاب دارت را با آرایش مسدود یا تصادفی تمرین کردند که توجه آنان با استفاده از تکالیف دوگانه، به مهارت (امتیازهای دارت) یا به علامت نامربوط (اصوات ثانویه) هدایت شد. تحلیل واریانس روی وضعیت پایه، مرحله تمرین و آزمون انتقال تأخیری انجام گرفت. نتایج نشان داد همه گروه ها از وضعیت پایه تا آزمون انتقال تأخیری پیشرفت امتیازی معنادار داشتند. به علاوه ، بیشترین پیشرفت از وضعیت پایه تا آزمون تأخیری در مقایسه با دیگر وضعیت ها، در شرایط تمرین تصادفی- توجه به عامل نامربوط دیده شد. به عنوان نتیجه گیری باید گفت پژوهش حاضر اطلاعات تازه ای در خصوص رابطه تعاملی آرایش تمرین و تمرکز توجه در طی یادگیری یک مهارت ورزشی فراهم کرد.

مطالعات قبلی نشان داده اند که کنترل قامتی می تواند با هدایت توجه اجراکننده به آثار حرکات خود (تمرکز خارجی) به جای حرکات بدن که ایجادکننده این آثار هستند (تمرکز داخلی)، بهبود یابد. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی تأثیر تمرین تعادلی و تمرکز توجه اتخاذشده در تکالیف قامتی و فراقامتی بر کنترل قامتی بود. تعداد 20 مرد مسن (77/5 ± 27/59 سال) به صورت تصادفی انتخاب شدند و در یک طرح پیش آزمون-پس آزمون یک گروهی شرکت کردند. پروتکل تمرین تعادلی شامل 16 جلسه 30 دقیقه ای انجام آزمون رومبرگ تعدیل شده بود. م ؤلفه های مرکز فشار، جابه جایی مرکزی- پیرامونی و قدامی- خلفی تعادل شرکت کنندگان، در دو تکلیف قامتی و فراقامتی در دو شرایط تمرکز توجه درونی و بیرونی در مراحل پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از سیستم پایداری بایودکس ( BSS ) سنجیده شدند. تکلیف قامتی شامل ایستادن روی دستگاه بایودکس در حالت عادی و تکلیف فراقامتی شامل نگهداری ظرفی پر از آب و ایستادن روی دستگاه بایودکس بود. توجه نیز با متمرکزکردن توجه شرکت کنندگان به نقطه ای خارج از بدن و توجه به کاهش نوسان های بدن درحین انجام تکالیف، دست کاری شد. در بخش آمار استنباطی از آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری و آزمون پیگردی بونفرونی برای بررسی جایگاه تفاوت ها در سطح معناداری 0.05 > P ، ازطریق نرم افزار اس.پی.اس.اس. نسخه 22 استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر، تأثیر مثبت تمرین تعادل ی بر تمامی مؤلفه های کنترل قامتی را نشان داد. همچنین، نتایج نشان داد که تمرکز توجه بیرونی نسبت به تمرکز توجه درونی به کاهش نوسان های قامتی در هر سه مؤلفه کنترل قامت منجر می شود. این مطالعه نشان داد که به کارگیری فرایندهای کنترل خودکار می تواند به سادگی با هدایت توجه اجراکنندگان به دور از حرکات بدن خود تسهیل شود.