بدهیستوه

نجات ایده ساختاری تفکر بودائی است. از نقطه نظر دین بودا جهان ترکیبی از عناصر گذران و ناپایدار است و هیچ واقعیت ثابتی را نه در عالم کبیر و نه در عالم صغیر نمی توان مشاهده نمود. بنابراین هستی جز رنج ببار نمی آورد و عین رنج است. خواهش و میل به هستی همچون « کرمه ای » است که نتیجه آن تناسخ و بازپیدایی در هستی است. انسان کامل اوست که ، خود را بتواند از چرخه تناسخ و قید کرمه رها سازد و به نجات که وصول به نیروانه است دست یازد. کیفیت وصول به نیروانه یا نجات در دین بودا و از نقطه نظر دو فرقه بزرگ « تهره واده» متفاوت است.

محبت، رحمت، شفقت و مهرورزی یکی از عالی ترین و مهم ترین احوال عرفان است و از مهم ترین مبانی اصول تصوف عشق به همه موجودات که در واقع عشق به خداست. در عرفان اسلامی متعلق عشق واحد است و عموماً متعلق عشق حضرت حق است. در آیین بودا نیز موضوع کرونه(شفقت) یکی از آموزه هایی است که جایگاه بسیار مهمّی دارد و در تمامی سطوح زندگی موضوع کلیدی است. البته در بین فرقه های بودایی اهمیت و ماهیت این مفهوم متفاوت است؛ در فرقه هینه یا نه( تهرواده) کرونه یکی از چهار برهمه ویهاره است، تحقق کرونه منجر به پایان سمساره می شود؛ در فرقه مهایانه تأکید خاصی بر کرونه می شود. منبع نهایی شفقت، چیزی غیر از حالت روشن بینی نیست که از ماهیت نیروانا یا شونیه جریان می گیرد. شونیه و نیروانا همان دهرمه کایه است که بدهیستوه تجلّی و تجسّم و مصداق کامل دهرمه کایه است. بدهیستوه با قلب مشفق عظیم، پیوستن به نیروانا را به منظور نجات همه موجودات به تعلیق می اندازد. فلسفه اصلی این اعتقاد درک حقیقت(tatoam asi) است. بدهیستوه برای آنکه به آرامش دست یازد و از مقام دهر مه کایه عبور کرده و سرشار از شفقت و همدردی به همه آفریدگان باشد بایستی از مسیری عبور کند و به کمالات(پارمیتاها) در کنار راه هشت گانه عمل نماید. در تمام پارمیتاهایی که کسب می کند عنصر کرونه مکمّل لازم تمام پارمیتاها است، که در این راه با بیداری بُدهی چیتّه آغاز می شود. در این مقاله سعی شده به مبانی شفقت در آئین بودایی پرداخته شود.