شاگردان

در مقاله حاضر یافته های دو مطالعه گزارش شده است .در مطالعه 1 مقبولیت شش راهبرد افزایش انگیزه پیشرفت (تعیین هدف‘یادگیری مشارکتی‘یادگیری درحد تسلط‘جهت گیری تبحری‘پیشنهادهای مربوط به تکلیف و حق انتخاب)دانش آموزان و تناسب آنها با سه سطح از پیشرفت تحصیلی (پایین‘متوسط و بالا)نزد معلمان سه مقطع تحصیلی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.درهر سه پایه تحصیلی جهت گیری تبحری بیشترین و حق انتخاب کمترین مقبولیت را داشت.تناسب راهبردها برای سه سطح از پیشرفت تحصیلی نیمرخ مشابهی نداشت.برای دانش آموزان قوی‘راهبرد حق انتخاب و جهت گیری تبحری بیشترین وتعیین هدف کمترین تناسب را نشان داد. برای دانش آموزان متوسط و ضعیف جهت گیری تبحری بیشترین و حق انتخاب کمترین تناسب را نشان داد. در مطالعه2 مقبولیت همین راهبردها نزد دانش آموزان برحسب پایه تحصیلی(راهنمایی‘دبیرستان)جنس و پیشرفت تحصیلی(بالا‘متوسط‘پایین)بررسی شد. در دختران‘یادگیری مشارکتی و پیشنهادهای مربوط به تکلیف در راهنمایی و جهت گیری تبحری و تعیین هدف در دبیرستان بیشترین مقبولیت را داشت . در پسرها ‘ حق انتخاب در دبیرستان مقبولتر از راهنمایی و پیشنهادهای مربوط به تکلیف در راهنمایی مقبولتر از دبیرستان بود. تناسب راهبردها برای سطوح مختلف پیشرفت تحصیلی از نظر معلمان با مقبولیت راهبردها نزد دانش آموزان همخوانی نشان نمیداد. احتمالاً یکی از دلایل عمده این عدم همخوانی ناآشنایی معلمان با این راهبردها است . برای آشنایی بیشتر معلمان باکارکرد این راهبردها پژوهشی پیشنهاد شده است .

در این پژوهش بنیادی تاریخی، که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، برای کندوکاو درباره موضوع، به گردآوری و سامان دهی اطلاعات تاریخی لازم پرداخته و پس از بررسی یافته ها معلوم شد: 1. گزارش های تاریخی درباره مراکز آموزشی ترسایان، بسیار بیش از گزارش درباره نهادهای آموزشی زرتشتیان است؛ 2. مراکز آموزشی ترسایان سه گونه بوده است؛ 3. پراکندگی جغرافیایی این مراکز نامتوازن بوده است؛ 4. از نام و نشان شماری از این مراکز و مدرسان و شاگران آنها در تاریخ هیچ یاد نشده است؛ 5. محور اصلی برنامه درسی آنها کتاب مقدس بوده؛ اما علوم یونانی چون فلسفه و منطق و ریاضیات و پزشکی و... هم در آنها تدریس می شده است؛ 6. اقتصاد این مراکز بر کمک های مردمی و موقوفات و مساعدت های اسقف ها متمرکز بوده است؛ 7. همه این مراکز را اسقف ها برپا داشته اند و ریاست آنها نیز با همین افراد بوده است؛ 8. شماری از این مراکز در دیرها ساخته می شدند؛ 9. این مراکز در اقتصاد و مدیریت و اخلاق و آداب آموزشی، تحت حاکمیت و پوشش حمایتی کلیسا بوده اند.

با آنکه یکی از اقلیت های توحیدی عصر ساسانی، یهود بوده، تاکنون آموزش و نهادهای آموزشی یهود آن دوران چندان بازکاوی نشده است. موضوع این جستار بررسی آموزش و نهادهای آموزشی یهود در عصر ساسانی است، تا از این رهگذر، انواع این مراکز، پراکندگی جغرافیایی آنها، بنیان گذران و معلمان و متعلمان آنها، مواد آموزشی و دستاوردهای علمی آنها، اقتصاد آموزش آنها را معرفی شود. دستاورد این پژوهشِ بنیادی تاریخی که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده، آن است که گزارش های تاریخی درباره مراکز آموزشی یهودیان، فزون تر از گزارش های موجود درباره مراکز آموزشی زرتشتیان بوده و عصر ساسانی دوران شکوفایی آموزشگاه های یهود بوده است. پراکندگی جغرافیایی این نهادها همگون نبوده و از جزئیات سازمان آموزشی شماری از این مراکز کمتر یاد شده است. محور اصلی برنامه درسی آنها آموزه های موسوی در قالب میشنا و تلمود بود. ابتنای اقتصاد این مراکز بر تبرعات یهود و مساعدت حاخام ها بوده و این مراکز را راب ها برپا می داشتند و ریاست آنها نیز با همین افراد بود. این مراکز در اقتصاد و مدیریت و اخلاق و آداب آموزشی، تحت حاکمیت و حمایت کنیسه بودند. فعالیت مدارس یهود را به سه دوره تقسیم کردند. حیات این مراکز، پرفرازوفرود بوده و بارها تعطیل و بازگشایی شده اند.

نقد آثار برجسته در تمام اعصار آفرینش های ادبی حضور داشته است. در قرن دوازدهم هجری امام بخش صهبایی یکی از سخنوران و نویسندگانِ نامی فارسیِ شبه قاره در قرنِ دوازدهم هجری و هیجدهم میلادی به شمار می رود که در زمینه های نقد ادبی، شرح نویسی، دستورنویسی و شاعری سرآمد روزگار خود بود، اما بر خلاف ارزش های فراوانی که دیدگاه ها و آثار صهبایی دارد، تا کنون آن طور که باید به زندگی و آثار او پرداخته نشده است. معرفی امام بخش صهبایی، آثار و نقش تأثیرگذار شاگردان او در ترویج زبان فارسی در شبه قاره مهم ترین رهاورد این پژوهش است.علاوه بر این از رهگذر این پژوهش نقش صهبایی در  قلمرو شرح نویسی و عرصه های دیگری چون  نقد ادبی و مباحث زبان شناختی  مشخص می شود. در این پژوهش برآنیم با رویکرد تحلیلی و توصیفی، زندگی و  نتایج  کوشش های جان فرسای صهبایی را هم به لحاظ تربیت شاگردان برجسته و هم به یادگار گذاشتن آثار گران سنگ، از طریق استناد و مراجعه به منابع مؤثق، اعم از  فارسی و اردو  مورد بررسی قرار دهیم.