گاهنامه

با رونق گرفتن شهرنشینی رویکرد انسان به شناخت زمان بیشتر شد زیرا او خود را نیازمند می دید که پیرامون پیدایش پدیده ها و دیرینگی آنها سنجش دو رویداد با هم و پیوند گذشته با آینده به بررسی بپردازد. ساختن دستگاه های زمان سنجی اغازین و ابزارهای پیشرفته رصد و اصطرلاب و سپس پدید آوردن گاهنامه نشان همان نیازبینی است. گرچه همه ملت ها در گاهنامه خود 12 ماه را یک سال به شمار می آوردند. ولی سالشماری در نزد برخی از آنها خورشدی یو در نزد برخی دیگر ماهی بود. کمتر بودن شمار روزهای سال ماهی از سال خورشیدی ناهمگونی گردش آن دو را در پی داشت و محاسبه ها را نابسمان و دشوار نموده بود. برای پایان دادن به این نابسامانی بابلیان کبیسه را پدید آوردند تا به کمک آن شمار روزهای هر دو سال خورشیدی و ماهی را یک دست و گردش آن دو را هم عنان سازند. این شیوه از سوی دیگر ملت ها و از جمله تازیان پذیرفته شد. تازیان برای یک دست نمودن سال ماهی خود با سال خورشیدی کشورهای همسایه هر سه سال یک ماه بی نام به پایان سال افزوده آن را 13 ماهه می ساختند و چون باا ین کار آغاز سال نو به تاخیر می افتاد نام نسی (به تاخیر انداختن) را بر آن نهادند. نسی گیری ماه های قمری را به گونه ای جا به جای می کرد که هر کدام از ماههای قمری در طول 36 سال فقط 3 سال در جایگاه واقعی خود می بود. از آنجا که شماری از حکم های دینی مانند حج – روزه – پیکار و... با ماه های ویژه ای پیوند داشت . این جا به جائی مایه پایمال شدن آن حکم ها می شد. از همین رو ود که پیامبر خدا(ص) در سال دهم به کار بستن نسی را برای همیشه حرام کرد. این گفتار برانست که به معنی درست نسی دست یابد. در آغاز گفتار پیرامون پیدایش گاهنامه در چند کشو جهان و چگونگی آن سخن خواهیم گفت تا از پیشینه نسی آگاه شویم. سپس درباره جایگاه آن در میان تازیان و پیامدهای نادرستی که داشت به بررسی خواهیم پرداخت.