شایست

"هدف از این پژوهش، کاوشی در میزان و چگونگی شایست‏ها و نشایست‏ها، در دو حماسه ایران و یونان است.شاید منصفانه‏تر این باشد که ارزش‏ها وضد ارزش‏های هر قومی در جغرافیا و تاریخ آن قوم واکاوی و بررسی شود؛اما از آن‏جا که مبنای شناخت ارزش‏ها و ضد ارزش‏ها، مفاهیم انسانی و فرهنگ انسانی است؛بیراه نیست اگر از فاصله سال‏ها و سده‏ها، اکنون به گذشته‏ها بنگریم و قضاوت کنیم و آنچه را در خدمت فرهنگ انسانی است، تحت عنوان شایست‏ها و ضد آن را با نام نشایست‏ها دسته بندی کنیم. این تلاش، برای شناخت شایست‏ها و نشایست‏های ایلیاد هومر و شاهنامه فردوسی است و برای این که انصاف را در فضای حماسی لحاظ کرده باشیم؛به بخش پهلوانی شاهنامه توجه خاص داشته‏ایم. شیوه کار، براساس خوانش دقیق متن دو حماسه و گزینش نمونه‏هایی است که بتواند نمادی از کلیت آن حماسه‏ها باشد.از یافته‏های این پژوهش این است که نمونه‏های شایست‏ها در هر دو حماسه قابل توجهند؛اگرچه در مقام مقایسه، میزان آن در ایلیاد کمتر است؛ضمن این که باید به حجم کمتر ایلیاد نیز توجه کرد. "

در تقویم باستانی سال مبتنی بر دوازده ماه سی روزه بود و هر یک از سی روز ماه به نام یکی از ایزدان و فرشتگان دین زرتشتی منسوب شده بود. بین ایرانیان برای انجام کارها بایدها و نبایدهایی وجود داشته است و هر روزی برای انجام کاری مطلوب و پسندیده بوده است. در قطعه ای پهلوی موسوم به مادیان سی روزه ذکر شده است که چه کاری برای کدام روز مناسب و نیک است. پرسش اصلی این تحقیق چنین است که آیا اعتقاد به سعد و نحس بودن کارها با خویشکاری ایزدان ناظر بر روزهای ماه ارتباط داشته است و از آن تاثیر می پذیرفته یا خیر؟ در منظومه ی فرضیات نامه دستور داراب پالن و قطعه ای موسوم به حقیقت روزها از آذرباد مهراسپندان هم کارهایی را که باید در هر یک از سی روز ماه انجام شود؛ ذکر شده است. این پژوهش به شیوه مطالعه اسنادی-کتابخانه ای بایسته های سی روزه ماه ایرانی را بررسی می کند . نخست متن پهلوی مادیان سی روزه به فارسی برگردانده می شود و از جنبه زبانشناسی بررسی می گردد و با فرضیات نامه و اندرز آذرباد مهراسپندان مطابقت می گردد. این تحقیق نشان می دهد اعتقاد به سعد و نحس بودن کارها در روزهای ماه بین ایرانیان رایج بوده است و با نام و وظیفه ایزدان حافظ سی روز ماه مرتبط می باشد.