دارالشفا

دارالشفا، نام مرکز درمانىا ى است که در جوار حرم حضرت على بن موسىا لرضا، امام هشتم شیعیان در مرکز شهر مشهد مقدس، واقع شده است. در این مقاله، جهت معرفى دارالشفا و نیز معرفى نمونها ى از اسناد داروهاى گیاهى - که بازتابى از طب سنتى در آن دوران است - به بررسى اسناد روزانه، مربوط به برآورد هزینه هفت روز از مرکز دارالشفا پرداخته مى شود. پس از بررسى ساختار ظاهرى اسناد، با پردازش محتواى آن ها، زوایائى از چگونگى خدمات رسانى و ساختار دارالشفا، تبیین مى گردد.

در سال های نخستین هجوم مغولان بسیاری از عناصر فرهنگی ایران در معرض انهدام قرارگرفتند، اما مدتی بعد بازتولید فرهنگی در ایران آغاز شد. حمایت مادی ومعنوی از دانشمندان، و پدید آمدن موسسات فرهنگی و اجتماعی در پوشش نهادهای وقفی به این امر بسیارکمک کرد. علی رغم گسترش و ساخت دارالشفاهای بسیار در این دوره، در پژوهش هایی که در این زمینه صورت گرفته دو عامل فرهنگ و وقف به طور اخص مورد بررسی قرار نگرفته است. تحقیق حاضر گذشته از معرفی واقفان و بررسی انگیزه های اجتماعی و فرهنگی آن ها در ساخت دارالشفا، به بررسی و آزمون این فرضیه می پردازد که طی دوران مغول ایلخانی، واقفان با حمایت های مالی و معنوی خویش از مؤسساتی مانند دارالشفا، قادر شدند مانع از رکود و انحطاط فرهنگی ایران شوند. برای این مقصود، از روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. Abstract In the early years of Mongols’ attack, many of the cultural elements of Iran were destroyed, but after a short period of time, cultural reproduction soon started due to the material and spiritual support provided by scholars and researchers as well as the establishment of cultural and social centers under the aegis of charitable foundations. However, despite the foundation and development of many health centers entitled ‘ Dār alshifa ’ in this era, studies carried out in this relation have never given the full attention to the role played by the two following motivation factors: culture and endowment. The present study not only introduces the benefactors of the era and analyses their cultural and social motives for building Dār alshifa as, but also tests this hypothesis that during the Mongol Ilkhanid period, benefactors – through their financial and spiritual support of foundations like Dār alshifa as – were able to halt the cultural decline and stagnation in Iran. In order to so, this study adopts a historical method and a descriptive analytical approach. Keywords: Cultural Scientific Centers, Benefactors, Dār alshifa , Mongols, Ilkhanids.