انسجام فضایی

مطالعه مفهوم فضای شهری به عنوان یک عنصر ساختاری در شهرها، در حال توسعه و گسترش است. فضاهای عمومی را می توان عنصری مهم در نظر گرفت که توانایی افزایش نظم شهری، خلق و حفظ مرکزیت محلی قوی، ارتقاءکیفی محیط زیستی برتر و افزایش حس شهروندی را در اختیار دارند. از طرفی، انسجام شهری همواره از اساسی ترین کیفیت های ساختاری و از اصول و مفاهیم محوری در شهرها بوده است. شبکه منسجم فضاهای شهری ساختار یکپارچه سازمان فضایی یک شهر را نشان م یدهد که در آن نه تنها پیوند و اتصال فرم و عملکرد فضاها مد نظر است، بلکه معنا نیز جایگاه خود را در کل یک سیستم پیچیده شهری پیدا می کند. از این رو فرایند های برنامه ریزی، طراحی و ساخت فضاهای شهری را باید مورد توجه قرار داد تا بتوانند در یافتن راه حل های مفید برای حل مسایل ساختاری در الگوی شهری مثل فقدان انسجام در شهرها که شامل تجزیة مکانی در آنها می شود کمک کننده و مفید باشند. در این راستا هدف پژوهش، شک لدهی الگوی مفهومی از شبکه منسجم فضاهای شهری در فرآیند تصمیم سازی است. چنین شبکه ای به علت ایجاد انسجام و تقویت ساختار شهر، رشد و ترقی حیات اقتصادی-اجتماعی و شکوفایی شهر را در پی خواهد داشت. لذا پژوهش حاضر در پی کشف مؤلفه های تاثیرگذار بر شبکه فضاهای منسجم شهری از یکسو و ارایه الگوی مفهومی در شک لدهی آن از سوی دیگر است. پژوهش از نوع اکتشافی-تبیینی بوده و در فرآیند تصمیم سازی آن، از مقایسه تحلیلی استفاده شده است. تحلیل محتوا و استدلال قیاسی روش اصلی در ایجاد پایه های فکری تحقیق است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که فضاهای شهری در یک منطق شبکه ای جای دارند که جهت ایجاد انسجام فضایی شاخص ههای اجتماع پذیری، کالبدی، معنا، عملکردی هر فضا با خود و سایر فضاها از طریق شاخصه های انسجام از جمله امتزاج، پیوستگی، سلسله مراتب، سازمند و ... یکپارچه می شوند.

یکی از مباحث اساسی در زمینه برنامه ریزی و توسعه منطقه ای، تفاوت مناطق در ابعاد مختلف است. پژوهش پیش رو، با تأکید بر ضرورت توجه به ماهیت انسجام منطقه ای سعی در معرفی رویکرد انسجام فضایی در برنامه ریزی منطقه ای دارد تا بتواند گامی در جهت کاهش ناپایداری های موجود و کاهش اثرات سوء ناشی از مدیریت چندگانه و متعدد مناطق بردارد. این پژوهش با هدف تأکید بر رویکرد انسجام فضایی در تکمیل برنامه ریزی فضایی پایدار، ارائه چارچوبی برای مشارکت وسیع و تحلیل تضاد میان توسعه های اقتصادی و نیازهای حفاظت از منابع را گامی مهم در این راستا می داند. پژوهش حاضر در این راه با تشریح عمده ترین نظریه های مربوط به انسجام فضایی، به ارائه مدل مفهومی در چارچوب فرایند رویکرد انسجام فضایی در برنامه ریزی به عنوان نتیجه تحقیق می پردازد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل اثرگذار بر شکل گیری حکمروایی یکپارچه روستایی-شهری در شهرستان های حوزه شمالی استان ایلام می باشد. روش تحقیق: تحقیق حاضر ازنظر ماهیت کاربردی می باشد. همچنین ازنظر شیوه اجرا و پرداختن به مسئله تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی با روش ترکیبی (کمی و کیفی) است. گردآوری داده ها به دو روش اسنادی و میدانی انجام پذیرفته است و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری ۲۰۴۳ نفر شامل مدیران شهری و روستایی، کارشناسان و نخبگان محلی می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای (خوشه ای- سهمیه ای) و با استفاده از فرمول کوکران ۳۲۰ نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. تعداد ۱۳۰ پرسشنامه توسط مدیران، کارشناسان و نخبگان شهری و ۱۹۰ پرسشنامه توسط مدیران روستایی و نخبگان محلی تکمیل گردید. یافته ها: بررسی حاضر نشان داد که ازنظر اعضای جامعه نمونه پیوند و تعامل میان مدیریت روستایی و شهری، انسجام فضایی و انسجام و ترکیب نگری مهم ترین شاخص های مؤثر در شکل گیری حکمروایی یکپارچه روستایی شهری می باشند. نتیجه گیری: از یافته های تحقیق می توان نتیجه گرفت که باید به نقش ارتباط و تعامل میان مدیران روستایی و شهری در راستای شکل گیری حکمروایی یکپارچه روستایی-شهری بیشتر توجه شود.