طبقات آسمان

نورالدین عبدالرحمن اسفراینی (639 ـ 717 هـ .ق) عارف بزرگ ایرانی، در کتاب کاشف الاسرار آداب صوفیه و مراحل سیر و سلوک عرفانی را آموزش داده است. در این مقاله اندیشه های عرفانی او درباره منازل طریقت و پنج منزل آن که بر پنج خاطر استوار گردیده و دارای هفت عقبه و هشت درجه است توضیح داده می شود. او حسنات و سیئات را براساس تفسیری عرفانی و انواع نفس و عالم غیب و شهادت بیان می دارد و جایگاه انسان یا عالم صغیر را در آن بیان می دارد. اسفراینی از عارفانی است که عقل و عشق را همسو و مکمل هم می داند. در ضمن بیان نکات عرفانی به کشف الاسرار معنوی می پردازد.

در قرآن موضوعات علمی زیادی مطرح شده است. یکی از این موضوعات، وجود هفت آسمان می باشد که در هفت آیه از قرآن به طور کلی مطرح شده است امّا در مورد کیفیت آن بین مفسرین اختلاف نظرات زیادی دیده می شود. برخی از مفسرین عدد هفت را حمل بر عدد واقعی و برخی حمل بر کثرت نموده اند و آسمانها را نیز به لایه های جو، مدارها، هفت کره منظومه شمسی و ... تفسیر نموده اند. آنچه که از بین تفسیرهای متعدد به نظر صحیح تر می رسد و با ظاهر قرآن نیز تعارضی ندارد و در برخی از روایات اهل بیت (ع) نیز بر آن تصریح شده است، وجود عوالم هفتگانه است که زمین و آسمان بالای آن که مجموعه ای از ستارگان و سیارات و اجرام آسمانی است، آسمان اول محسوب می شود و آسمان های دیگر از دید ما پنهان هستند. اما مسلم است که نظر قطعی در این خصوص نیازمند پژوهش های عمیق تر می باشد.