پیوند فرهنگی

صائب تبریزی درخشانترین و نامدارترین شاعر سبک هندی در شعر فارسی است. او در سفر طولانی خود به هندوستان، شناخت و آگاهی عمیقی از فرهنگ آن سرزمین به دست آورد و افزون بر آن، در سراسر عمر پربار خود، در دیوانهای شاعران پارسی گوی ایران و هند، با دقت فراوان تتبع کرد و با تلفیق این دو فرهنگ اصیل، سرمایه بزرگی از معانی و مضامین والای انسانی فراهم ساخت و در اشعار خود از آن بهره بسیار برد. بنابراین، دیوان صائب تبریزی را می توان از یک دیدگاه، عصاره این دو فرهنگ دانست. در این گفتار، این مطالب با شواهد و دلایلی گوناگون بررسی و اثبات می شود.

باغ ایرانی با توجه به الگوی خاص، طراحی هوشمندانه و پیشینه تاریخی که دارد، به عنوان یکی از نخستین الگوهای باغ سازی جهان همواره مورد توجه طراحان باغ سایر ملل بوده است. یکی از دستاوردهای فرهنگی ورود ایرانیان مسلمان به سرزمین هند و گسترش اسلام در شبه قاره هند، تأثیرگذاری الگوی باغ ایرانی بر باغ سازی این سرزمین در زمان حکومت امرای گورکانی است که نتیجه نهایی آن احداث باغ هایی به شیوه باغ سازی ایرانی در شبه قاره هند ازجمله منطقه کشمیر هند شده است. با توجه به روابط سیاسی و فرهنگی طولانی مدتی که هند با ایران داشته و همچنین برپایه شواهد موجود، باغ های شبه قاره هند-پاکستان از قرن شانزدهم تا هجدهم، نتیجه پیوند فرهنگی هندیان با سایر ملل و دوران امپراتوری مغول در شمال هند است. این پژوهش با روش تحلیل تاریخی به بررسی نقش و الگوی باغ ایرانی در باغ سازی منطقه کشمیر هند و بیان شباهت ها و تفاوت های آن ها می پردازد. هدف این مقاله، شناخت بهتر پیوندهای فرهنگی شبه قاره هند و ایران در زمینه معماری و طراحی باغ است. روابط سیاسی و فرهنگی این سرزمین با ایران، باعث شده نگارندگان به دنبال پاسخ این پرسش ها باشند که باغ های باربری کشمیر تحت تأثیر باغ سازی ایرانی شکل گرفته اند؟ و همچنین می توان میان باغ های کشمیر و باغ سازی ایرانی همگونی و هم پیوندی معماری و طراحی یافت؟ شواهد موجود حاکی از آن است که ایرانیان مسلمان نقش مهم و تأثیرگذاری در سنت باغ سازی منطقه کشمیر هند داشته اند که در مقاله پیشِ رو مورد بررسی قرار خواهند گرفت.