خسارت جانی

قواعد حقوقی ناظر بر خسارات ناشی از صدمات جانی، اصلی ترین بخش حقوق مسؤولیت مدنی را تشکیل می دهد. از زمان تصویب قانون مجازات اسلامی و حکومت قواعد فقهی در این بخش حقوق ایران، سؤالها و ابهامات بسیاری در مورد حکم طیف وسیعی از خسارات ناشی از صدمات جانی و مشخصاً خسارات معنوی و خسارات مالی راجع به هزینه درمان و ازکارافتادگی مطرح گردید که به رغم گذشت ربع قرن هنوز پا برجاست و حکم آنها برای جامعه حقوقی و حتی دادگاهها روشن نیست. این در حالی است که با کمال تاسف، کشور ما جزو کشورهایی است که بالاترین تعداد قربانیان حوادث و خسارات جانی را داشته و دعاوی راجع به آن رایج ترین دعاوی نزد دادگاههاست. ریشه این ابهام، اصرار فقها بر پرداخت صرفاً دیه و عدم قابلیت جبران دیگر خسارات و مشخصاً هزینه درمان و از کارافتادگی، از یک طرف، و مقاومت حقوقدانان و دادگاهها به علت ناعادلانه بودن این حکم و تفاسیر دیگری از احکام فقهی بوده که مورد قبول فقها قرار نگرفته است. در این مقاله سعی شده با شناخت منطق فقهی و منطق تحول جبران خسارت جانی از صرف دیه تا جبران خسارات جانی، به تفکیک خسارات معنوی و مادی در حقوق جدید دنیا، بازخوانی جدیدی از مباحث فقهی و حقوقی صورت گیرد و راه حلی مناسب با منطق فقهی و مبانی عدالت برای حل این گره گشوده نشده حقوق ایران ارائه گردد.

سرقت نوعی کج رفتاری دارای زمینه های اجتماعی و اقتصادی است که تأثیر زیادی در کاهش احساس امنیت اجتماعی شهروندان دارد. در حال حاضر، نرخ افزایشی سرقت ها در استان خراسان شمالی تبدیل به یک مسئله و دغدغه در ذهن اندیشمندان و متفکران اجتماعی و امنیتی شده است. ازاین رو در این پژوهش به بررسی رابطه خسارت های ناشی از سرقت با احساس ترس و ناامنی شهروندان استان خراسان شمالی پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نوع کمی است. داده ها از طریق پیمایش به دست آمده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه شهروندان استان خراسان شمالی است که نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران به تعداد (۳۸۴) نفر به دست آمد. نمونه گیری به روش طبقه ای متناسب با حجم اجرا شد. داده های حاصل از توزیع و گردآوری پرسشنامه ها در نرم افزار «اس.پی.اس.اس»[1]وارد شد و برای آزمون فرضیه ها از ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون استفاده شد. با توجه به نتایج ضریب همبستگی پیرسون، همه فرضیه های پژوهش با اطمینان (۹۹/۰) و سطح خطای کوچک تر از (۰۱/۰) مورد تائید قرار گرفتند و بین خسارت های مالی، جانی و حیثیتی ناشی از سرقت با احساس ترس و ناامنی شهروندان به ترتیب (۲۵۲/۰)، (۲۷۹/۰) و (۲۴۸/۰) رابطه معنی وجود دارد. در یک جمع بندی می توان گفت بین خسارت های ناشی از سرقت و احساس ترس و ناامنی شهروندان خراسان شمالی رابطه معنی داری وجود دارد؛ خسارت های جانی بیشتر از سایر خسارت ها موجب کاهش امنیت اجتماعی شهروندان می شود و بعدازآن به ترتیب خسارت های مالی و حیثیتی قرار می گیرند.