علایم حتمی

«خسف بیداء» که تعدد روایات و تنوع منابع درباره آن نشان دهنده اهمیت و اهتمام نویسندگان متقدم به آن است، از نشانه های حتمی ظهور امام مهدی به شمار می رود که هم جوامع معتبر شیعی، احادیث مربوط به آن را گزارش کرده اند و هم منابع معتبر اهل سنت بدان پرداخته اند و دامنه آن به بحث های فقهی نیز کشیده شده است. مقصود از «خسف بیداء» این است که چون لشکر سفیانی که به قصد کشتن امام مهدی از مدینه به سمت مکه راه افتاد، در میانه راه و در سرزمین بیداء به شکلی معجزه آسا در زمین فرو می رود. تحقق اعجازآمیز این رخداد نشان می دهد اراده الهی بر این تعلق گرفته است که حتی با مداخله عوامل فوق طبیعی، از آخرین ذخیره خود محافظت نماید

در روایات شیعی به نشانه های حتمی قیام امام مهدی(ع) توجه شده است که ضرورت دارد تعداد و مصادیق واقعی آن ها مشخص شود. مقاله پیش رو به این مسئله پرداخته و پس از بررسی روایات شیعی، تصویر روشنی از نشانه های حتمی قیام امام مهدی(ع) ارائه نموده است. پس از واکاوی 17 نشانه ی نقل شده در روایات، این نتیجه به دست آمد که در منابع روایی شیعه و مطابق ملاک های خاص برای تشخیص علامت های حتمی از غیر حتمی، تنها به حتمیت چهار نشانه؛ 1 خروج سفیانی، 2 خسف بیداء، 3 قتل نفس زکیه و 4 ندای آسمانی، تصریح شده است و قابل اعتنا هستند، لکن حتمی بودن 1 یمانی، 2 خسف های دیگر غیر از بیداء، 3 دجال، 4 اختلاف بنی العباس، 4 نزول حضرت عیسی(ع)، 5 فریادی در ماه رمضان، 6 خروج آتشی از عدن، 7 ظهور دستی در آسمان، 8 دخان (دود)، 9 ظهور خورشید از مغرب و 10 واقعه ی احجار الزیت، بر اساس این روایات و ملاک ها، مورد نقد جدی قرار گرفته است؛ برخی از آن ها دلیل روایی قابل اعتنایی ندارند و برخی از آن ها از نشانه های قیامت هستند و به اشتباه یا تسامح، نشانه ی ظهور تلقی شده اند.