نقشه دانشی

علم سنجی مفهومی است که در طول سالیان گذشته مورد توجه دولت ها و سازمان ها قرار گرفته است. متخصصانی که در این حوزه فعالیت می کنند به دنبال آن هستند که میزان تاثیر گذاری و تاثیر پذیری تولیدکنندگان و سایر نقش آفرینان از جمله افراد، سازمان ها، کشورها و مواردی نظیر آن را در حوزه تولید علم و عوامل مؤثر بر آنها مورد بررسی قرار دهند. در نتیجه این فعالیت ها، شناسایی افراد تاثیرگذار امکان پذیر می گردد و امکان پیگیری صاحبان ایده یا افراد مرجع در حوزه های مختلف فراهم می شود. چنانچه این فعالیت (علم سنجی) با دیدگاه سازمانی و دانشی در سازمان ها انجام شود از دیدگاه مدیریت دانش ترسیم نقشه دانشی سازمان امکان پذیر خواهد بود که در نهایت به مدیریت دانش در سازمان ها کمک خواهد کرد. در این مقاله تلاش شده است ابتدا ابعاد و زوایای انجام علم سنجی در سازمان ها و سپس نقش کتابداران و اطلاع رسانان کتابخانه های تخصصی در فرایند انجام آن بررسی و تحلیل شود.

هدف پژوهش حاضر، مرور نظام مند و ارائه نقشه دانشی تبادل کار و خانواده باتوجه به سه دیدگاه تعارض، غنی سازی و تعادل است. به این منظور، روند مطالعات کار و خانواده از ابتدا تا کنون (سال 2020) با روش "تجزیه وتحلیل کتاب سنجی" ازطریق نرم افزار "وی او اس" بررسی و مؤثرترین نویسندگان، مجلات و کشورها در حوزه کار و خانواده معرفی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد، 70 درصد مطالعات کار و خانواده از سال 2010 به بعد و 75 درصد مطالعات توسط 10 کشور جهان انجام شده است که امریکا، انگلیس و کانادا بیشترین سهم را در این زمینه دارند. درضمن، بیشترین مطالعات در حوزه های علوم مدیریت، روان شناسی کاربردی و جامعه شناسی انجام شده است. نشریه های "رفتار حرفه ای" و "روان شناسی کاربردی" پرارجاع ترین نشریه ها و "گرین هاوس" پرارجاع ترین نویسنده در این حوزه می باشند. تجزیه وتحلیل هم رخدادی واژگان نیز 12 خوشه و بیشترین فراوانی برای کلیدواژه های "جنسیت"، "تعارض کار و خانواده" و "تعارض" را در حوزه کار و خانواده نشان می دهد. درپایان، با درنظرگرفتن روند مطالعات کار و خانواده در سال های اخیر پیشنهادهایی جهت پژوهش های آینده ارائه شد.

مقدمه و هدف پژوهش: در این پژوهش سعی شده تا با دیدگاهی دگرگونه، عوامل و مولفه های کلیدی در موفقیت مدیریت دانایی را شناسایی و بر اساس نقشه دانشی ساختاری با انجام مصاحبه با کارکنان و بررسی تجربیات و سوابق کاری و آموزشی آن ها در میان هر یک از حوزه های دانشی نسبت به ارائه الگوی نقشه دانشی برای سازمان های فرهنگی اقدام گردید. این پژوهش از لحاظ روش کار بر روی ساختارهای کیفی می باشد و از حیث روش تحقیق یک مدل سازی ریاضی و کمی را مطرح می سازد و از حیث هدف کاربردی است. روش پژوهش: از این رو بادی های برنجی ادبیات موجود و صورت گرفته در بین صاحب نظران و خبرگان در این حوزه ابتدا 16 عامل به عنوان عوامل مهم در موفقیت مدیریت دانایی در سازمان ها شناسایی شده و سپس نسبت به تعیین اهمیت و رتبه بندی و میزان تأثیرگذاری آن ها در ارائه یک نقشه دانشی اقدام شد. در این رابطه ابتدا پرسشنامه ای برای استفاده از نظرات خبرگان و صاحب نظران در رشته مدیریت و مدیران ارشد بین سازمان تهیه گردید که پس از جمع بندی نتایج بدست آمده   یبریبیشبریبشرآمده پرسشنامه ای با 21 سؤال بر اساس عوامل طبقه بندی شده با اولویت بالا از بین 16 عامل فوق در اختیار معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار گرفت. همچنین اولویت بندی و وزن دهی هر یک از این عوامل با استفاده از نرم افزارهای اکسل[i] و مطلب[ii] و روش آماری محاسبه میانگین هندسی و حسابی الگوی مذبور طراحی و پیشنهاد گردید. یافته ها و نتیجه گیری: در این بین عوامل فرهنگ ارزشی و ساختاری نسبت به بقیه عوامل از اولویت و اهمیت بالاتری در الگوی دانشی سازمان نقش داشتند. در این بین بعد فرهنگ ارزشی سازمانی از عوامل ساختاری همچنین بعد اعتماد از عوامل فرهنگی، دارای بیش ترین اهمیت در بین ابعاد دیگر بودند. در انتها هم با توجه به وزن دهی مولفه ها و شاخص های کلیدی در موفقیت مدیریت دانایی در معاونت مورد مطالعه نسبت به ارائه یک الگوی نقشه دانشی در بنیاد شهید و امور ایثارگران اقدام شده است. <br clear="all" />    

امروزه به ویژه در دوران کرونا و پساکرونایی، تحقیقات پیرامون "تنهایی در محیط کار" بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی وضعیت فعلی دانش مرتبط با موضوع تنهایی در محیط کار در نشریات علمی است. برای دستیابی به این هدف، روند پژوهشهای انجام شده از سال 1966 تا 2022 با استفاده از تحلیل کتابشناختی و از طریق نرم افزار VOSviewer مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 2240 مستند از پایگاه استنادی وب آف ساینس بازیابی و یافته ها نشان داد بیشترین درصد مطالعات تنهایی در محیط کار در سال 2021 انجام شده است. کشورهای امریکا، چین و انگلیس بیشترین سهم را در مطالعات داشته و بیشترین مطالعات در حوزه علوم مدیریت و ارتباطات است. ویلیامز، کی دی در میان نویسندگان بیشترین ارجاع را داشته و به ترتیب واژگان کلیدی بیگانگی، طردشدگی و در مطالعات اخیرکلیدواژه تنهایی در محیط کار ظهور یافته است. نتایج به دست آمده در این پژوهش، افقی جدید پیش روی محققینی که علاقمند به پژوهش در این حوزه می باشند گشوده و به فهم بهتر این پدیده کمک نموده و با ارائه یک نمای کلی از مطالعات انجام شده در تنهایی در محیط کار پیشنهاداتی را برای پژوهش های آتی ارائه می نماید.