تفکرناب

این مقاله به دنبال بررسی دلایل عدم بکارگیری آنالیز ارزش و تفکر ناب در شرکتهای سازنده قطعات خودرو در صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی استان آذربایجان شرقی وتعیین سهم عوامل درون سازمانی و برون سازمانی این دلایل می باشد. جامعه آماری مقاله حاضر را، کارشناسان شرکتهای سازنده قطعات خودرو مشتمل بر 120 شرکت درصنایع کوچک و شهرکهای صنعتی استان آذربایجان شرقی تشکیل می دهند که با تئوریهای مدیریت آشنایی مقدماتی دارند. با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه، 45 شرکت، بعنوان نمونه آماری مشخص، و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. از هر یک از شرکتهای انتخاب شده نیز یک نفر کارشناس به تصادف انتخاب شده اند. پس از مشخص نمودن حجم نمونه، با استفاده از پرسشنامه های تدوین شده، اطلاعات لازم جمع آوری و تلخیص شده است. سپس به کمک آزمون علامت یک نمونه ای، میزان اعمال تئوریهای فوق الذکر توسط هر یک از اعضا بررسی شده است. به کمک آزمون انجام گرفته هر یک از شرکت های تشکیل دهنده جامعه آماری که تئوریهای فوق الذکر در آنها اعمال شده است حذف گردیده اند. سپس پرسشنامه ای در بین اعضای باقیمانده توزیع، و اطلاعات لازم جمع آوری شده است. اطلاعات جمع آوری شده تلخیص و طبقه بندی گردیده و به کمک آنالیز ABC، عوامل تاثیرگذار شناسایی شده است. در نهایت به کمک نسبت ها و تئوری تخمین سهم هر یک از عوامل درون و برون سازمانی محاسبه شده است.

بسیاری از روش های ناب منتسب به بخش تولیدی هستند که در آن یک محصول ملموس وجود دارد. بنابراین، مفاهیم و روش های ناب قبل از استفاده در فرآیندهای خدماتی باید ارزیابی مجدد شوند. به کارگیری اصول تفکر ناب در سازمان های خدماتی، از طریق کاهش اتلاف ها، بستر مناسبی را برای افزایش بهره وری در این سازمان ها ایجاد می کند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد خدمت ناب برای ارتقای بهره وری خدمات، با بهره گیری از متدولوژی نظریه داده بنیاد است. برای استخراج داده ها با استفاده از نظریه داده بنیاد، از دو منبع استفاده شد: مرور ادبیات موجود در زمینه خدمت ناب و مصاحبه با 32 نفر از اعضای هیأت علمی صاحب نظر در زمینه خدمت ناب و خبرگان این حوزه در صنایع خدماتی مطرح کشور. پس از کدگذاری داده ها بر اساس رویکرد نظریه داده بنیاد استراوس و کوربین، 30 مفهوم و 7 مقوله استخراج گردید. حاصل کار شناسایی ابعاد خدمت ناب به همراه عوامل فرعی پشتیبان است. در این مطالعه برای اولین بار است که ابعاد خدمت ناب و شاخص های آن شناسایی شده اند. نتایج نشان می دهد که فاکتورهای نیروی کار، مشتری، مدیریت، سیستم اطلاعات، بهبود مستمر، فن آوری و مدیریت عملیات می توانند باعث ارائه خدمت ناب شده و به عنوان ابعاد خدمت ناب در نظر گرفته شوند. به کارگیری این فاکتورها در سازمان های خدماتی می تواند به مدیران این واحدها کمک کند تا مدیریت خدمات را هرچه ناب تر یعنی با اتلاف ها و هزینه های کمتر و درنتیجه آن با بهره وری بالاتر به انجام رسانند.