بهداشت شغلی

مقدمه: ارگونومی علم اصلاح و بهسازی محیط کار، شغل و تجهیزات و تطابق آن با قابلیت ها و محدودیت های انسان در رابطه با شیوه کار با رایانه است. همچنین اصول ارگونومی ویژه ای وجود دارد که دانستن و عمل به آن ها برای کاربران رایانه ضروری است. با توجه به این که کتابداران به دلیل استفاده از رایانه در فرآیندهای کاری کتابخانه از جمله افرادی هستند که در معرض عوارض کار با رایانه قرار دارند، پژوهش حاضر در صدد بود تا آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در رابطه با اصول ارگونومی کار با رایانه را مورد سنجش قرار دهد.روش بررسی: مطالعه حاضر یک پیمایش توصیفی-تحلیلی بود که به صورت مقطعی انجام شد.جامعه این پژوهش شامل تمامی کتابدارانی بود که در زمان انجام مطالعه (آبان 1378) در یکی از کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مشغول به فعالیت بودند (77 نفر). داده های پژوهش از طریق پرسشنامه آگاهی سنج محقق ساخته 28 سوالی جمع آوری گردید که روایی محتوایی آن بررسی و تایید شد. داده ها به وسیله آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی با کمک آزمون های آماری t و ANOVA در سطح معنی داری 0.05 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: از مجموع 57 نفر، 31.6 درصد (18 نفر) مرد و 68.4 درصد (39 نفر) زن بودند.حداقل نمره از 18 برابر صفر و حداکثر 17 بود. میانگین نمره پاسخ صحیح به سوالات پرسش نامه 4.45±5.65 از حداکثر 18 گزارش شد. بین نمره کل پرسش نامه و متغیرهای جنس، سطح تحصیلات، نوع تحصیلات، وضعیت استخدام، گذراندن دوره آموزشی برای استفاده صحیح از رایانه، تعداد ساعات کار استفاده از رایانه در روز ارتباط معنی دار آماری وجود نداشت ولی بین نمره ی کل پرسش نامه و سابقه مطالعه در مورد استفاده صحیح از رایانه، ارتباط معنی داری گزارش شد. میانگین نمره افراد دارای سابقه مطالعه در این زمینه 1.1±7.54 و میانگین گروه فاقد مطالعه قبلی در این مورد 0.52±4.27 به دست آمد (P<0.01).نتیجه گیری: آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از اصول ارگونومی کار با رایانه اندک بود. این بی توجهی به شیوه استفاده از رایانه برای کتابداران خطرات جدی و غیر قابل برگشت برای سلامتی آنان را رقم خواهد زد. توصیه می شود نهادهایی چون آموزش کارکنان دانشگاه، انجمن کتابداری و دیگر نهادهایی که وظیفه آموزش کتابداران را بر عهده دارند، هر چه سریع تر از طریق برگزاری دوره های آموزشی، تهیه بروشورها، برگزاری همایش ها و سایر اقدام هایی از این دست، جهت ارتقای سطح آگاهی کتابداران از مسایل ارگونومی کار با رایانه اقدام کنند و کتابداران نیز در این زمینه حساسیت و مطالعات خود را گسترش دهند.

مقدمه: تامین مجلات علمی بخش عمده ای از بودجه کتابخانه های دانشگاهی را به خود اختصاص می دهد. از این رو انتخاب مجلاتی که بتواند نیاز اطلاعاتی کاربران دانشگاه ها را مرتفع سازد و از نظر علمی نیز دارای اعتبار مناسبی باشد، بسیار حایز اهمیت است. هدف از این مقاله، شناسایی مجلات الکترونیکی هسته حوزه موضوعی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استفاده از قانون Bradford و بررسی وضعیت این مجلات از نظر جایگاه آن ها در فهرست ISI بوده است.روش بررسی: این مطالعه، پژوهشی پیمایشی است که به روش کتاب سنجی در سال 1388 انجام شده است و به شناسایی مجلات هسته در بین 191 عنوان مجله الکترونیکی تمام متن موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران در حوزه موضوعی بهداشت محیط پرداخته است. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی بوده است و داده های این پژوهش نیز با استفاده از آمار توصیفی در نرم افزار Excel تجزیه و تحلیل شده است.یافته ها: مجلات هسته دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در حوزه بهداشت محیط، 3 عنوان و شامل مجلات  Social Science and Medicine،Patient Education and Counseling  و  Preventive Medicine بود. همچنین پراستفاده ترین مجله این حوزه توسط کاربران دانشگاه، در گزارش های استنادی مجلات 2008 وجود نداشت و معتبرترین مجله ISI در جایگاه سی و دوم فهرست میزان استفاده از مجلات الکترونیکی این حوزه قرار داشت.نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده آشنایی کم کاربران دانشگاه علوم پزشکی با منابع الکترونیکی موجود در حوزه بهداشت است. اما می توان انتظار داشت که در صورت برگزاری دوره های آموزشی به منظور آشنایی بیشتر کاربران دانشگاه با منابع الکترونیکی این حوزه و اطلاع رسانی کافی در مورد پوشش موضوعی مجموعه های الکترونیکی مختلف، میزان استفاده از مجلات الکترونیکی موجود افزایش یابد.

عوامل مختلفی می تواند بر روی کیفیت زندگی کاری منابع انسانی به عنوان اساسی ترین منبع سازمان تاثیرگذار باشد. در این باره بررسی تاثیر متغیر بهداشت شغلی در رابطه بین اعتیاد به کار و کیفیت زندگی کاری کارکنان موضوعی است که این پژوهش به مطالعه آن پرداخته است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پژوهشی توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق را کارکنان سکوی سروش بالغ بر160 نفر تشکیل داده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران حجم نمونه 113 نفر برآورد گردید. پرسشنامه های استاندارد اعتیاد به کار اسپنس و رابینز، کیفیت زندگی کاری والتون و نیز پرسشنامه بهداشت شغلی گلدبرگ و هیلر به عنوان ابزار گردآوری داده ها مورد استفاده قرار گرفت. آزمون فرضیه های پژوهش توسط نرم افزار Smart PLS انجام شد و یافته های پژوهش نقش میانجی گری بهداشت شغلی را در این رابطه تایید نمود. علاوه بر این نتایج نشان داد که اعتیاد به کار بر کیفیت زندگی کاری تاثیر مثبت و معنادار دارد اما بر بهداشت شغلی دارای تاثیر منفی است.

دانش کُرنوبیولوژی (گاه شناسی زیستی)، پدیده های زیستی و تغییرات آن ها به تناسب زمان را مورد مطالعه قرار می دهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر کرنوبیولوژی بر حوادث شغلی در شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران بود. روش تحقیق، توصیفی- همبستگی و جامعه آماری آن، کلیه کارکنان شرکت با سابقه کاری حداقل 5 سال با مدرک تحصیلی فوق دیپلم و رتبه سازمانی13 به بالا (700 نفر) بود و حجم نمونه 223 نفر محاسبه شد. ابزار اندازه گیری، پرسش نامه محقق ساخته شامل70 سؤال برای شناسایی تأثیر عوامل (ماهیت کار، تحصیلات، بهره وری، خستگی از کار و انعطاف پذیری) و حوادث شغلی بود که پس از توزیع مقدماتیِ30 نسخه پرسش نامه، آلفای کرونباخ آن0/81 محاسبه گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در شرکت مذکور از بین ابعاد مورد بررسی تحقیق ، بُعد "خستگی از کار" و "بهره وری یا راندمان ساعات کاری" به ترتیب دارای بیشترین میانگین از دید پاسخگویان بوده است.