راهبرد تنوع

این مقاله به موضوع راهبرد فناوری و ارتباط آن با راهبرد کلان در شرکت های دارای کسب و کارهای متنوع می پردازد. در دو دهه گذشته، هم راستایی راهبرد فناوری و راهبرد کسب و کار، یکی از محورهای مهم پژوهشی را در دو حوزه راهبردی و مدیریت فناوری به خود اختصاص داده است. تمرکز این تحقیقات بیش تر بر بنگاه های دارای کسب و کار واحد بوده و در همین خصوص چارچوب ها، مدل ها و ابزارهای تصمیم گیری مختلفی توسعه یافته و به وسیله شرکت ها به کار گرفته شده اند. علی رغم این که شرکت های دارای کسب و کارهای متنوع، نقش مهمی را در اقتصاد کشورها ایفا می کنند و به دلیل برخورداری از دارایی های فناورانه مختلف، نیازمند برنامه جامع و کلان راهبردی در زمینه فناوری هستند، تعداد اندکی از پژوهش ها به این موضوع پرداخته اند و خلأ وجود چارچوبی نظری در این زمینه، احساس می شود. هدف این مقاله دستیابی به چارچوب اولیه بر مبنای مطالعه ادبیاتی و بر اساس رویکرد قیاسی، با استفاده از روش تحلیل محتوی است. به همین منظور ده ها منبع در زمینه های راهبرد فناوری، مدیریت فناوری، مدیریت شرکت های مادر و راهبرد تنوع بررسی شده اند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که مفهوم راهبرد فناوری در سطح شرکت های مادر (گروه) به وسیله صاحب نظران دو حوزه راهبرد و مدیریت فناوری پذیرفته شده و ضرورت ارتباط آن با راهبرد کلان این شرکت ها ، تأکید شده است. در این تحقیق همچنین مؤلفه های راهبرد فناوری در سطح گروه و نحوه شکل گیری آن مبتنی بر راهبرد کلان گروه ، شناسایی و تبیین شده و بر همین اساس چارچوب نظری اولیه پیشنهاد شده است که می تواند مبنایی برای مطالعات بعدی در این حوزه قرار گیرد.

افزایش تمایل شرکتها به اتخاذ راهبردهای تنوع طی چهار دهه گذشته سبب شده است تا شرکتهای بزرگ چند کسب و کاره رشد کنند. ضرورت آگاهی از مسائل مدیریتی در چنین سازمانهایی تحقیقات بسیاری را پیرامون آنها شکل داده است. یکی از نتایج مهم در این تحقیقات، اهمیت اجرای تنوع در ایجاد ارزش برای شرکتها و مدیریت روابط درونی آنها است. یکی از مکانیزمهای پرکاربرد در اجرای راهبردهای تنوع، توسعه درونی از طریق ایجاد واحدهایمستقل جدیدی است که شرکت مادر سهامدار عمده آنها بشمار می آید. هدف اصلی این پژوهش مطالعه مکانیزمهای ایجاد ارزش در توسعه درونی با استفاده از این روش است. زمانی که این روش به عنوان یکی از راهبردهای توسعه در سطح شرکت به کار گرفته شود، انتظار می رود که بتواند برای واحدهای جدید کسب و کار شرکت ، ایجاد ارزش کند. با این توضیح که این بار عوامل ایجاد ارزش از نگاه شرکتهای فرعی و با استفاده از رویکرد رابطه ای مورد مطالعه قرارگرفته و به طور خاص، در صنعت پتروشیمی ایران آزمون شده است.

توسعه روستایی مستلزم توجه به شرایط و ساختار فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و امکانات و ظرفیت های مناطق روستایی است. تعیین راهبردهای توسعه در هر منطقه بدون توجه به این مسائل با شکست مواجهه خواهد گشت. لذا هدف کلی پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی راهبردهای توسعه در مناطق روستایی شهرستان اسدآباد بود. از این رو، این پژوهش در دو مرحله به روش کیفی-کمی و با استفاده از ابزار پروتکل- پرسشنامه انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش 45 تَن از کارشناسان سازمان های دست اندرکار توسعه روستایی  و مطلعین روستایی شهرستان اسدآباد به منظور شناسایی راهبردها و 8 نفر از متخصصان توسعه روستایی جهت اولویت بندی این راهبردها بودند که به شکل هدفمند از نوع بارز در هر دو مرحله انتخاب شدند. در مرحله اول شناسایی نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت های توسعه در مناطق روستایی به کمک الگوی SWOT مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله دوم نیز با استفاده از الگویANP اولویت بندی راهبردهای توسعه روستایی تعیین شد. نتایج نشان داد که راهبرد "حمایت مالی دولت از کشاورزان جهت خرید تجهیزات نوین توسعه روستایی و کشاورزی با ارائه تسهیلات اعتباری با بهره کم و بازپرداخت طولانی مدت" در اولویت اول قرار گرفت. مهم ترین الویت های بعدی شامل "متنوع سازی درآمد روستائیان و جذب نیروهای جوان تحصیلکرده از طریق سرمایه گذاری بر بخش های دامداری، باغداری و صنعتی مانند صنعت اکوتوریسم، گردشگری و صنایع تبدیلی-تکمیلی کشاورزی" و "تشکیل اتحادیه یا تعاونی کشاورزان (شبکه کشاورزان) برای افزایش بهره وری تولیدات (کشاورزی و آبیاری) و افزایش قدرت چانه زنی و فروش محصولات کشاورزی و صنایع دستی" بود. با توجه به اینکه راهبردهای تنوع در اولویت های بالاتری قرار گرفتند پیشنهاد می شود حمایت از فعالیت های غیرکشاورزی مانند صنایع دستی روستایی، گردشگری و صنایع تبدیلی کشاورزی بیشتر گردد.

مدیران واحدهای تجاری طی دوره مدیریت، به دنبال یافتن راهکاری برای بهبود عملکرد واحد تجاری خودهستند. یکی از این راهکارها به کارگیریراهبرد تنوع است که ضمن ایجاد دامنه ای از فعالیت های تجاری برای شرکت ها، به بهبود عملکرد آنها نیز کمک می کند.پژوهش حاضر به بررسی تأثیر راهبرد تنوع بر عملکرد 87 نمونه از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1392 - 1388 می پردازد. هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه غیرخطی بین راهبرد تنوع و سودآوری واحد تجاری با در نظر گرفتن افراز تنوع به دو بخش مرتبط و نامرتبط است. در این پژوهش برای آزمون فرضیه ها، مدل رگرسیون خطی چندمتغیره به کار گرفته شد و روش آماری آن روش داده های پانل است. نتایج، حاکی از وجود رابطه U شکل بین تنوع و سودآوری واحدهای تجاری است؛ به این معنا که سودآوری در سطوح پایین تنوع مرتبط کاهش یافته و در سطوح بالای تنوع مرتبط افزایش می یابد. همچنین سودآوری در سطوح پایین تنوع نامرتبط افزایش یافته و در سطوح بالای تنوع نامرتبط کاهش می یابد.

همراستایی میان راهبرد فناوری و راهبرد کلان در بنگاه های اقتصادی، یکی از مباحث مهم در حوزه مدیریت فناوری را به خود اختصاص می دهد. این موضوع در بنگاه های بزرگ که دارای کسب و کار متنوع هستند از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا شرکت های دارای کسب و کار متنوع به دلیل برخورداری از دارایی های فناورانه مختلف نیازمند یک برنامه جامع و کلان راهبردی در زمینه فناوری هستند. علیرغم این اهمیت، تعداد اندکی از پژوهش ها به همسویی راهبرد فناوری با راهبرد کلان در شرکت های دارای کسب و کار متنوع پرداخته اند. در مقاله ای که توسط همین نویسندگان در شماره سوم از سال دوم فصلنامه سیاست علم و فناوری به رشته تحریر درآمده، مباحث نظری این موضوع مطرح شده و مورد بحث قرار گرفته است. همچنین در همان مقاله، بر مبنای مطالعه ادبیات و بر اساس رویکرد قیاسی و با استفاده از روش تحلیل محتوا، یک چارچوب نظری برای توضیح این ارتباط ارائه شده است. هدف مقاله حاضر بررسی کاربرد پذیری چارچوب نظری توسعه داده شده در عمل از طریق موردکاوی گروه صنعتی ایران خودرو است؛ که یکی از شرکت های دارای کسب و کار متنوع در ایران به شمار می رود. برای این منظور اطلاعات مورد نیاز پژوهش علاوه بر مشاهده محققین از پدیده مورد مطالعه و بررسی مستندات مرتبط، از طریق مصاحبه با جمعی از مدیران ارشد و کارشناسان خبره گروه صنعتی ایران خودرو حاصل شد. سپس این اطلاعات مورد تجزیه وتحلیل تم قرار گرفت و وضعیت فعلی راهبرد کلان گروه، محتوا و خروجی های راهبرد فناوری گروه و نحوه تأثیر پذیری آن از راهبرد کلان در قالب چارچوب قبلی توصیف و تبیین شد. همچنین چارچوب قبلی در برخی موارد تکمیل و تعمیق شده است که می تواند مبنای مطالعات آتی قرار گیرد.

در این مقاله دو مسئله اساسی پیشروی محققان قرار داشته است اول بررسی رابطه میان رشد شرکتها و رشد توانمندیهای فناوری و دوم پیدا کردن ویژگیهای شرکتهای با رشد سریع و اینکه توانمندیها چه تثیری در رشد سریع آنها دارند مطالعه موردی شرکت دانشبنیان موفق در حوزه هوافضا که همه آنها به تولید تجهیزات مختلف در این حوزه میپردازند نشان داد که رابطهای معنادار و قابل اعتنا میان رشد شرکتها و رشد توانمندیهای فناوری برقرار است یافتهها همچنین نشان دادهاند که شرکتهای با رشد سریع در این صنعت آنهایی هستند که از راهبرد تنوع محصول و کسبوکار استفاده کردهاند و آنهایی که بر توسعه مقیاس محصول قدیمی خود باقی مانده نتوانستهاند از رشد سریعی برخوردار شوند به این ترتیب پارادایم رشد در این صنعت مخالف مراحل رشد چندلری بوده و اتکا به بالا بردن حجم تولید نمیتواند راهبرد مناسبی برای شرکتهای این حوزه قلمداد شود با بررسی میزان رشد شرکتها آنها به سه دسته تقسیم شدهاند آنهایی که هیچگونه تنوعی نداشتهاند آنهایی که از تنوع محصول استفاده کردهاند و آنهایی که به تنوع کسبوکار روی آوردهاند ویژگیهای سه دسته فوق در ارتباط با توانمندیها بررسی شده که نشان میدهد توانمندیهای محصول و مدیریت پروژه در ارتقا رشد شرکتها بسیار مهم میباشند