دارایی های فکری

به طور قطع یکی از دلایل اصلی پیشرفت سریع توسعه فناوری در کشورهای توسعه یافته صنعتی توجه به فرایند تجاری سازی نتایج پژوهش های داخلی آن کشورها بوده است. و می توان نتیجه گرفت که اساس فرایند تجاری سازی، مشارکت بخش پژوهشی و بخش صنعت، در تبدیل نتایج پژوهش ها به نوآوری است. و امروزه تجاری سازی پژوهش ها و عواید حاصل از آن می تواند منابع مالی لازم را برای استمرار حیات این سازمان ها را فراهم آورد[3]. در این پژوهش سعی بر آن است که نقش عوامل سازمانی موثر در تجاری سازی نتایج تحقیقات به ویژه عواملی مثل محدودیت های مالی و ناکارآمدی دیوان سالاری سازمانی، راهبردهای سازمانی، تعامل با تیم های پژوهشی، عدم تولید انبوه محصول، ارزیابی دستاورد های پژوهشی و انجام اصلاحات و بهینه سازی محصولات را بعنوان فرضیه های تحقیق حاضر مرد بررسی قرار دادیم. این پژوهش با ماهیت توصیفی، پیمایشی، از طریق آزمون میانگین و تحلیل واریانس فریدمن به بررسی فرضیه های تحقیق می پردازد. بطوریکه نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین عوامل سازمانی و مبحث تجاری سازی نتایج تحقیقات در مراکز هسته ای ارتباط معناداری وجود دارد و بر اساس تحلیل واریانس فریدمن فرضیه فرعی عدم تعامل، با تیم های پژوهشی و عدم وجود راهبرد های تجاری سازی در موسسات هسته ای نسبت به فرضیه محدودیت های مالی و اداری، تولید آزمایشگاهی و صنعتی محصولات و عدم ارزیابی دستاورد های پژوهشی به ترتیب اولویت بر تجاری سازی نتایج تحقیقات در مراکز هسته ای اثر گذار هستند.

نقطه عزیمت تمامی مباحث راجع به حمایت از حقوق مالکیت فکری در معاهدات سرمایه گذاری خارجی، از مفهوم شناسی حقوق مالکیت فکری در معاهدات سرمایه گذاری است. بررسی این موضوع که حقوق مالکیت فکری تا چه حدی مفهوم سرمایه مذکور در معاهدات سرمایه گذاری خارجی را شکل می دهد، نقطه آغازین همه مباحث مربوط به تعامل حقوق مالکیت فکری با معاهدات سرمایه گذار خارجی محسوب می شود. ظهور معاهدات سرمایه گذاری منجر به توسعه مفهوم سرمایه در حقوق سرمایه گذاری خارجی شد. معاهدات سرمایه گذاری با تحول در مفهوم سرمایه و احتساب حقوق مالکیت فکری به عنوان یکی از انواع سرمایه ، منجر به گسترش حمایت های معاهدات سرمایه گذاری به مالکیت های فکری شدند. با پذیرش حقوق مالکیت فکری به عنوان یکی از اشکال سرمایه، دولت میزبان متعهد به رعایت تمامی استانداردهای رفتاری و تعهدات مندرج در معاهدات سرمایه گذاری در قبال دارایی های فکری سرمایه گذاران خارجی می شود. در این مقاله ضمن بررسی این تحول صورت گرفته در مفهوم سرمایه، نوآوری های معاهدات سرمایه گذاری در این خصوص تبیین می شود.

امروزه اصلی ترین دارایی شرکت های فناور و دانش بنیان، دارایی های فکری است. این شرکت ها علاوه بر مدیریت دارایی های ملموس و متداول، نیازمند وجود توانمندی مدیریت دارایی های فکری در سبد توانمندی های خود هستند. از این رو در ابتدا باید بتوانند دارایی های فکری خود را ممیزی نمایند. اما سؤال اصلی این است که چه چارچوبی برای مدیریت دارایی های فکری و نحوه بکارگیری و پیاده سازی آن در شرکت های دانش بنیان وجود دارد؟ با در نظر داشتن اینکه حوزه زیست فناوری در ایران یکی از حوزه های پیشرو در ایجاد شرکت های دانش بنیان بوده است، هدف این مقاله ارائه چارچوبی برای ممیزی مدیریت دارایی های فکری در شرکت های دانش بنیان به طور کلی و بررسی دقیق تر آن در حوزه مذکور است تا با شناسایی وضع موجود مدیریت دارایی های فکری در آنها و مشخص نمودن نقاط ضعف و قوت موجود در ساختار اجرایی شان، راهکارهایی برای ارتقاء سطح مدیریت دارایی های فکری در شرکت های دانش بنیان این حوزه، ارائه دهد. روش تحقیق بکاررفته در این مقاله، پیمایشی و ابزار گردآوری داده های آن، مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه بوده که برای تحلیل داده های گردآوری شده از روش تحلیل تم استفاده شد. بر این اساس، شاخص های اصلی چارچوب ممیزی مدیریت دارایی های فکری تحت عناوین توانمندی رهبری و مدیریت دارایی های فکری در سازمان، میزان ساختارمندی مدیریت دارایی های فکری در سازمان، توانمندی شناسایی و احصاء دارایی های فکری سازمان، توانمندی حفاظت از دارایی های فکری سازمان، توانمندی تجاری سازی دارایی های فکری سازمان و نهایتاً توانمندی رصد و پایش دارایی های فکری رقبا و سایر بازیگران شناسایی شد. پس از وزن دهی شاخص های شناسایی شده، از روش مقایسه های زوجی مشخص شد که وضعیت شرکت های دانش بنیان حوزه زیست فناوری از منظر مدیریت دارایی های فکری بسیار ضعیف می باشد. در نهایت هم توصیه هایی به ستاد توسعه زیست فناوری ایران و مدیران شرکت های مورد مطالعه ارائه شده است.

هدف از این پژوهش بررسی میزان تأثیر مدیریت منابع انسانی دانش محور بر دارایی های فکری در اکوسیستم های استارتاپی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه مدیران بخشهای مختلف اکوسیستم های استارتاپی به تعداد 100 نفر بوده که از این میزان بر اساس جدول مورگان تعداد 75 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه های استاندارد بود. روایی ابزار تحقیق توسط استاد راهنما و تعدادی از خبرگان و میزان پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ تایید شد. یافته های حاصل از تجزیه وتحلیل داده های آماری با نرم افزار Smartpls نشان داد که مدیریت منابع انسانی دانش محور بر ابعاد دارایی های فکری (دارایی های ساختاری، دارایی های ارتباطی و دارایی های انسانی) بر دارایی های فکری اکوسیستم های استارتاپی تاثیر معناداری دارد. این در حالی است که تاثیر مدیریت منابع انسانی دانش محور بر دارایی های انسانی نسبت به سایر عوامل بیشتر بوده است.

پژوهش حاضر به بررسی تاثیر دارایی های فکری بر عملکرد سازمانی سازمانی از طریق نقش مدیریت دانش در سازمان آموزش وپرورش شهر تهران می پردازد. روش تحقیق مورد استفاده از نوع توصیفی، پیمایشی و همبستگی می باشد. همچنین جامعه آماری تحقیق حاضر شامل، کلیه کارکنان، مدیران و کارشناسان مربوطه در پاسارگاد شهر تهران می باشند. حجم نمونه بااستفاده از فرمول کوکران 250 نفر تعیین گردید و روش نمونه گیری پژوهش حاضر تصادفی ساده می باشد. داده های تحقیق با روش کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده و ابزار مورد استفاده پرسشنامه بوده است. روایی ابزار تحقیق با استفاده نظرجمعی از صاحب نظران و متخصصان مورد تایید قرار گرفت و پایایی تحقیق 0.883 تایید شد. داده ها نیز با بهره مندی از مدل معادلات ساختاری با نرم افزار Smartpls تحلیل شدند. نتایج حاکی از آن است که ابعاد دارایی های فکری (دارایی های انسانی، دارایی های ساختاری و دارایی های مشتری) بر عملکرد سازمانی سازمانی معناداری دارند. این در حالی است که تاثیر دارایی های ساختاری بر عملکرد سازمانی سازمانی نسبت به سایر عوامل بیشتر بوده است. همچنین نتیجه فرضیه میانجی نشان میدهد متغیر مدیریت دانش سازمانی با ضریب تاثیر 0.445 رابطه ی بین متغیر دارایی های فکری و عملکرد سازمانی سازمانی را به طور معنی داری تعدیل (افزایشی) میکند. در نتیجه فرضیه مورد نظر تایید می شود.