آسیب های شغلی

واحدهاى بهداشتى درمانى در مقایسه با سایر سازمان هاى ادارى و خدماتى، محیطى آلوده تر و بیمارى زاتر و خلاصه مخاطره آمیزتر براى کارکنان هستند. هدف پژوهش حاضر بررسى بروز و شیوع آسیب هاى شغلى و برخى عوامل موثر بر آن در بین کارکنان بهداشتى، درمانى شبکه بهداشت و درمان هشترود است. روش بررسی: این مطالعه مقطعى در سه ماهه اول سال 85 انجام شد. 270 پرسشنامه در بین کارکنان بهداشتى، درمانى شبکه بهداشت و درمان هشترود توزیع گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آمارى SPSS و آزمون هاى t-test، X2 و رگرسیون لجستیک تحلیل شد. یافته ها: بروز آسیب هاى شغلى 8/43% و شیوع آنها 61% بود. فرو رفتن سوزن به دست و آسیب هاى وسایل نوک تیز بیشترین میزان بروز و شیوع را داشت (میزان بروز به ترتیب: 4/22% و 19% و میزان شیوع به ترتیب 3/34% و 1/25%). 6/32% کارکنان آسیب هاى شغلى رخ داده برایشان را گزارش کرده بود. 5/49% در مورد پیشگیرى از آسیب هاى شغلى آموزش ندیده بودند. میزان بروز آسیب هاى شغلى در کارکنان آزمایشگاه و بیمارستان ( 70% و 7/66%) بیشتر از سایر مراکز بود(05/0P<). بین میزان بروز آسیب هاى شغلى و میزان تحصیلات کارکنان مورد بررسى ارتباط آمارى معنى دارى وجود داشت، به طورى که بیشترین موارد بروز مربوط به کارکنان داراى تحصیلات دیپلم و کمتر بود(05/0P<). نتیجه گیری: با توجه به میزان قابل توجه آسیب هاى شغلى، پیشگیرى از این آسیب ها بایدتدابیرپیشگیرانه در نظر گرفته شود. جهت کاهش آسیب هاى شغلى، ارایه آموزش هاى لازم هم در بدو خدمت و هم به صورت متناوب براى کارکنان و نیز گزارش دهى این آسیب ها توسط کارکنان به خصوص کارکنان بیمارستان ها و آزمایشگاه ها پیشنهاد مى شود. "

‎ پژوهش های حاضر به منظور تعیین آسیب ها و مشکلات شغلی کارمندان شهرداری شهر اصفهان انجام شده است و ‏جهت سهولت و دقت در امر سنجش، آسیب های شغلی به سه دسته آسیب های درون فردی، بین فردی و فرافردی ‏تقسیم شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کارمندان شاغل مناطق یازده گانه شهرداری در سال ‏‎1384-1384 ‎بودند. به منظور اجرای پژوهش نمونه ای ‏‎166 ‎نفری‎ (95 ‎کارمند مذکر و ‏‎71 ‎کارمند مونث) به طور تصادفی از بین ‏کارمندان انتخاب شدند و با پرسشنامه آسیب شناسی شغلی (محقق ساخته) مورد ارزیابی قرار گرفتند. سوال های ‏پژوهش حاضر عبارت بود از‎: 1- ‎مشکلات و آسیب های درون فردی کارمندان شهرداری اصفهان کدام است؟ ‏‎2- ‎مشکلات و آسیب های بین فردی کارمندان شهرداری اصفهان کدام است؟ ‏‎3- ‎مشکلات و آسیب های فرافردی ‏کارمندان شهرداری اصفهان کدام است؟ داده ها با نرم افزار ‏SPSS-9 ‎تحلیل شد و نتایج زیر به دست آمد‎: یافته ها نشان دهنده وجود آسیب مندان در حیطه مشکلات درون فردی، در طبقه آسیب های عاطفی در مورد کسل ‏کننده و بی روح بودن محیط است. در حیطه آسیب ها و مشکلات بین فردی یافته ها حاکی از وجود آسیب در طبقه ‏آسیب های ارتباط با ارباب رجوع در موارد عجول بودن، توهین کردن، تفاوت سطح فرهنگی و تحصیلی و ناآشنایی ‏ارباب رجوع با قوانین اداری است همچنین در حیطه مشکلات فرافرادی در طبقه سیاست های سازمان در موردهای ‏عدم استقبال از پیشنهادات کارمندان و انتقاد از کارمندان به شیوه غلط آسیب وجود دارد. همچنین کارمندان در ‏تمامی موارد مرتبط با طبقه حقوق، مزایا و امنیت شغلی دچار آسیبند و در طبقه نقش های شغلی در مورد مناسب ‏نبودن افراد برای پست های محوله و در طبقه تاثیر کار بر بیماری افراد در مورد تشدید یک یا چند بیماری جسمی ‏آسیب جدی نشان دادند‎.

هدف این تحقیق بررسی ساخت، اعتباریابی و روایی سنجی پرسشنامه سنجش آسیب ها و مشکلات شغلی کارمندان شهرداری شهر اصفهان بوده است. بر این اساس، آزمونی ساخته شد که دارای سه طبقه اصلی آسیب های درون فردی، آسیب های بین فردی و آسیب های فرافردی است و این سه طبقه اصلی، خود دارای 18 زیر طبقه می باشد. این مقیاس محقق ساخته بر روی 166 نفر از کارمندان شهرداری شهر اصفهان (95 زن و 71 مرد) اجراء گردید. یافته ها نشان دهنده پایایی بالای (90/0-95/0) سه طبقه اصلی و طبقات هجده گانه است. همبستگی درونی بین طبقات سه گانه ( 78/0-80/0) و معنادار گزارش شده است. محاسبه پایایی آزمون به روش آلفای کرونباخ 96/0 گزارش شد. علاوه بر این جهت تعیین روایی همزمان پرسشنامه آسیب شناسی شغلی، از دو پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش جهت روایی همگرا و رضایت شغلی JDI جهت سنجش روایی واگرا استفاده شد و نتایج نشان داد بین سه طبقه اصلی آسیب های شغلی با قسمت خستگی هیجانی پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. نتایج نشان دهنده این مسئله است که بین طبقات آسیب های درون فردی و بین فردی و فرافردی با نمره کل پرسشنامه رضایت شغلی همبستگی منفی معنادار 39/0—49/0- وجود دارد که نشان دهنده روایی واگرای آزمون آسیب شناسی شغلی اصفهان است.

فرسودگی شغلی یکی از مهم ترین آسیب هایی است که در سال های اخیر، پس از استرس شغلی، بیشترین توجه محققان حوزه سلامت کاری و شغلی را به خود معطوف ساخته است. اهمیت این آسیب و پیامدهای آن برای فرد و سازمان سبب شده است رویکردهای متعددی برای مواجهه و مقابله با آن طرح شود و درمورد این رویکردها پژوهش هایی انجام گیرد. یکی از این رویکردها، رفتار سازمانی مثبت گراست. رفتار سازمانی مثبت گرا به عنوان شاخه ای از رفتار سازمانی- که در سال های اخیر در زمینه روان شناسی مثبت گرا مطرح شده- زمینه ساز کاهش آسیب های شغلی، از جمله فرسودگی شغلی در افراد است. به همین منظور، پژوهش حاضر با مدل سازی رابطه میان این دو در قالب مدل معادله های ساختاری، به بررسی ارتباط آنها پرداخته است. نتایج نشان می دهد میان سرمایه روان شناختی، به عنوان سازه اصلی رفتار سازمانی مثبت گرا و فرسودگی شغلی به عنوان یک آسیب شغلی، رابطه منفی معناداری وجود دارد. به علاوه، یافته ها نشان می دهد از میان ابعاد سرمایه روان شناختی، امید بیشترین رابطه منفی را با فرسودگی شغلی دارد.

زمینه و هدف: در کاهش آسیب های شغلی، پیشگیری بر درمان مقدم بوده و با از بین بردن شرایط و انگیزه ها قابل مهار است. با درک این مهم، هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر پیشگیری از آسیب های شغلی کارکنان فرماندهی انتظامی ج.ا.ا بر مبنای آیات و روایات می باشد. روش: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا، کیفی مبتنی بر تحلیل مضمون است. جامعه آماری مشتمل بر قرآن کریم، تفاسیر و کتاب های معتبر روایی است. روش نمونه گیری هدفمند بود، و برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش «تحلیل مضمون» استفاده شد. یافته ها: عوامل مؤثر بر پیشگیری از آسیب های شغلی کارکنان فرماندهی انتظامی ج.ا.ا مبتنی بر آیات قرآن کریم شامل 22 مضمون در ذیل مضامین اصلی انذار و تبشیر و از منظر روایات شامل 42 مضمون در ذیل ابعاد اعتقادی، معرفتی، رفتاری و نظارتی (خودنظارتی و دیگر نظارتی) است. نتیجه گیری: عوامل شناسایی شده مؤثر بر پیشگیری از آسیب های شغلی کارکنان از منظر آموزه های قرآن کریم و روایات معصومان (ع)، مجموعاً مشتمل بر 64 مورد بود. این مؤلفه ها به دلیل دربرداشتن مبانی نظری قوی اعتقادی و شناخت از ابعاد وجودی انسان و توجه ویژه به نوع آسیب های روحی - روانی انسان و راه های پیشگیری و درمان اصولی، در صورت کاربست صحیح و نهادینه شدن در نهاد افراد می تواند به کاهش آسیب های شغلی کارکنان فرماندهی انتظامی ج.ا.ا منجر شود و راهگشای سازمان در مواجهه با چالش ها و معضل های مأموریتی پیش رو در این زمینه باشد.