شهر لار

شهرستان لارستان یادگاری از ایران باستان است که تاریخ شهرنشینی آن بالغ بر سه هزار سال می باشد و روند رشد شهری آن در طی این مدت طولانی از سیری صعودی و نزولی برخوردار بوده است و موقعیت استرانژویی این شهرستان به علت همجواری با محل احداث پروژه های عظیم نفتی در بنادر عسلویه– پارسیان و دالان از یکسو و نزدیکی به مبادی ورود و خروج کالا ازسوی دیگر موجب رشد شهرنشینی لارستان به صورت چشمگیر شده است و بی شک همراه با رشد شهرنشینی نیاز به واگذاری زمین و تغییر کاربری آن ها کاملا احساس می شود. البته هر چند که این تغییرات توام با پیامدهای خاص است که متاسفانه اکثر آن ها جنبه و ماهیتی منفی دارند، اما با شناخت و آگاهی از نواحی و بررسی پارامترهای مسلط به ناحیه و منطقه و به کارگیری و استفاده بهینه از علوم و فن آوری های جدید می توان به سمت توسعه پایدار حرکت کرد و پرواضح است که جغرافیا و شاخه های بسیار مهم آن به ویژه ژئومورفولوژی به عنوان علم تخصصی و کاربردی می تواند در این فرآیند نقش بسیار مهمی را ایفا کند چرا که شهرها همواره متاثر از پدیده های ژئومورفولوژی می باشند و عمدتا موقعیت شکل گیری آن ها در محیطی رخ می دهد که عرصه عملکرد پدیده های ژئومرفولوژی است. همچنین شهرها در راستای توسعه روز افزون خود، واحدهای مختلف ژئومرفولوژیکی و اراضی متفاوت توپوگرافی را به خود اختصاص می دهند. لذا امکان متاثر شدن از پدیده های ژئومرفولوژی و مسایل ناشی از آن، بیشتر از قبل برای شهرها مهیا می شود. در این برخورد، اگر برخی از اصول و نکات ضروری رعایت نشود، تعادل مورفودینامیک به هم خواهد خورد و خطرات بزرگی، شهرها را تهدید می کند و امکان دارد گاهی شدت این خطرات و بلایا و حوادث به حدی برسد که نتوان خسارت وارده را جبران کرد (رجایی، 1373). پدیده هایی هم چون سیلاب ها و طغیان های رودخانه ای، انواع حرکات دامنه ای، پیامدهای زمین لرزه ها و غیره که شهرها را همواره مورد تهدید قرار می دهند، از عواملی هستند که مستقیما و یا به طور غیر مستقیم به ژئومرفولوژی وابسته اند. در این مجال سعی شده تا عوامل ژئومرفولوژیکی باز دارنده توسعه و عمران شهر لار، به عنوان مرکز مهم تجاری، فرهنگی جنوب کشور که متاسفانه در حال حاضر مورد بی مهری سیاسی قرار گرفته است، تا حد امکان شناسایی، و مطرح شود تا شاید به عنوان مطالعات مقدماتی، جهت برنامه ریزی های عمرانی شهر، برای مسوولین محترم ذیربط مورد استفاده قرار گیرد

شناخت توان آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند به فرآیند برنامه ریزی و توسعه منطقه کمک نماید. راحتی و سلامت انسان در محیط طبیعی، رابطه مستقیمی با وضعیت اقلیمی از قبیل درجه حرارت، رطوبت، نور خورشیدی و ساعت آفتابی دارد. دمای ظاهری شاخصی برای بررسی تاثیر توام دما و رطوبت نسبی بر احساس راحتی انسان معرفی شده است. در این پژوهش، سعی شده است، آسایش یا عدم آسایش انسان بر اساس مدل ها و شاخص های زیست اقلیمی بیکر، ترجونگ، فشار عصبی و ترموهیگرومتریک با استفاده از اطلاعات آماری ایستگاه هواشناسی سینوپتیک شهر لار طی سال های 1340 تا 1387 ارزیابی شود. نتایج حاصل از این مقاله نشان می دهد که منطقه در طول سال از نظر بیوکلیمایی،از شرایط فوق العاده داغ تا بسیار خنک برخوردار است. در این مدل ها و شاخص ها، رهنمودها و ارزیابی های لازم از نظر آسایش یا عدم آسایش انسان در مواقع مختلف سال، مناسب با ویژگی ها و خصوصیات اقلیمی شهر لار ارایه می شود، که می تواند بسیاری از برنامه ریزی های عمرانی این شهر که مراحل رشد و شکوفایی خود را به سرعت طی می کند، تحت تاثیر قرار دهد.

هر فعل یا ترک فعلی که قانونگذار برای آن مجازات تعیین کرده باشد جرم محسوب می شود. عوامل متعددی همانند فقر اقتصادی، بیکاری، بی سوادی، عدم تفریحات سالم بر ارتکاب جرم اثرگذار است. یکی از این عوامل نیز تغییرات آب و هوایی است که زمینه وقوع جرایم را تسهیل می نماید. این مقاله با هدف شناسایی تاثیر عوامل آب و هوایی بر ارتکاب جرم در منطقه لارستان صورت گرفته است. در این مورد چهار جرم سرقت، تصادف، ایراد ضرب و جرح و رابطه نامشروع انتخاب و آمار جرایم مذکور در سال های 1384 الی 1386 و سال 1388 از بین پرونده های موجود در دادگاه عمومی و انقلاب لارستان استخراج شد و سپس درصد ارتکاب جرایم مذکور در هر یک از فصول سال با استفاده از نرم افزار آماری Spss تعیین گردید. سپس میانگین ارتکاب هر جرم در فصول مختلف در چهار سال مشخص شد. نتایج نشان داد که تغییرات آب و هوایی تاثیر به سزایی در ارتکاب جرایم دارد که افزایش 6.84 درصدی جرم تصادف در فصل زمستان نسبت به تابستان تاییدی بر این مطلب است

طرح­های جامع، در واقع طرح­های توسعه شهری به شمار می­روند که به منظور ایجاد زمینه توسعه کالبدی موزون و هماهنگ شهرها تهیه شده­اند. هرچند این طرح­ها با مقدمات فنی و تخصصی و نیز صرف هزینه­های زیادی تهیه گردیده­اند و البته تاثیرات مثبتی در منطقه­بندی کاربری­ها، رعایت ضوابط و مقررات ساختمان و بهبود نسبی حیات شهرها داشته­اند، اما به دلایل متعددی نتوانسته­اند به تمام اهداف خود برسند. پرداختن به مبحث ارزیابی طرح جامع، به عنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحقق پذیری پیشنهادهای طرح جامع به­ شمار می­رود و به برنامه­ریزان شهری کمک خواهد نمود بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرح­های جامعی که قبلاً تهیه شده­اند، آشنا شوند. هدف این مقاله ارزیابی تحقق­پذیری پیشنهادهای اصلی و تاثیرگذار در طرح جامع شهر لار است. روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش، بر پایه روش ارزیابی کمی است. یافته­های این تحقیق نشان می­دهد که اغلب پیش­بینی­های سطوح و سرانه کاربری­ها در این طرح، با توجه به پیش­بینی­ افق جمعیتی شهر، نادرست بوده و علی­رغم این که اکنون چندین سال از پایان دوره اجرایی طرح جامع گذشته است، هنوز تعدادی از سرانه­های پیشنهادی کاربری محقق نشده است. در عین حال، بر اساس ارزیابی­ صورت گرفته از طریق منطق فازی، جهات پیشنهادی توسعه شهر در این طرح، در جهاتی مناسب تشخیص داده شده است که با پیشنهادهای جهات توسعه در طرح جامع سازگار نیست. مطالعات وضع موجود شهر لار نشان می­دهد جهات توسعه فعلی شهر لار، سازگار با نتایج تحلیل منطق فازی و مغایر با پیشنهادهای طرح جامع است؛ به طوری که بر خلاف پیشنهاد طرح جامع که ناحیه جنوب غربی را مناسب­ترین جهت توسعه در نظر گرفته است، روند توسعه در وضع موجود، به سمت ناحیه مرکزی شهر و فاصله فضائی مابین شهرقدیم و شهرجدید لار گرایش پیدا کرده است.

بهبود وضعیت اجتماعی زنان و افزایش نقش آفرینی آنها درون خانواده در ایدئال ها، تمایلات و فرزندآوری آنها اثر می گذارد. در مطالعه ی حاضر، با استفاده از تکینک پیمایش و ابزار پرسش نامه ی محقق ساخته تلاش شده است تا رابطه ی ساختار قدرت در خانواده و کنش های فرزندآوری زنان در شهر لار بررسی شود. بدین منظور، تعداد 400 زن متأهل، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای پیمایش شدند. یافته ها نشان می دهد که زنان بررسی شده باروری ایدئال (5/2 فرزند برای هر زن) بالاتر از سطح جایگزینی و باروری واقعی (8/1 فرزند برای هر زن) کمتر از سطح جایگزینی دارند. تحصیلات و وضعیت اشتغال از متغیرهای معنادار تأثیرگذار در ساختار قدرت در خانواده اند. تحلیل های رگرسیونی چندمتغیره نیز از آن حکایت می کند که با افزایش قدرت زنان در خانواده، باروری ایدئال ، باروری خواسته و تعداد فرزندان زنده به دنیاآمده ی زنان کاهش می یابد. با روند بهبود وضعیت زنان انتظار می رود، در آینده، ساختار قدرت در خانواده تأثیر بیشتری در کنش های باروری زنان داشته باشد.پیشنهاد می شود، سیاست گذاری های جمعیتی بر تحقق باروری ایدئال زنان که بالاتر از سطح جایگزینی است، متمرکز شود.

شهر لار به عنوان بزرگترین مرکز سکونتی لارستان (در جنوب استان فارس) با ارتفاع متوسط 915 متر در سیستم زاگرس چین خورده و در دشت لار قرار دارد. شهر قدیم یا شهر تاریخی و باستانی لار در شمال غرب دشت و شهر جدید لار پس از رخداد زلزله سال 1339 و به دنبال ویرانی شهر قدیم بر روی مخروط افکنه تنگ اسد در جنوب دشت لار به وجود آمد . تا سال 1335 حتی یک خانه مسکونی در روی این مخروط افکنه ساخته نشده بود. در حال حاضر نه فقط مخروط افکنه تنگ اسد به طور کامل بر اثر تاسیسات شهری اشغال شده است بلکه آپارتمان سازی در داخل دره تنگ اسد به طرف کوهستان که عرض دره بسیار محدود است و مورد تهدید سیل واقع می شود نیز ادامه پیدا کرده است. از طرف دیگر این دو شهر در جهت شمالی و جنوبی به سمت یکدیگر توسعه می یابد و در آینده به طور کامل به یکدیگر متصل خواهند شد. از عوامل محدودکننده توسعه شهر لار در دراز مدت، مناطق کوهستانی شمال و جنوب دشت لار است به گونه ای که عرض متوسط این دشت حدود 6 کیلومتر می باشد. پدیده زلزله از نظر پتانسیل و بالفعل، ساخت و ساز اصولی و مقاوم در برابر زلزله را می طلبد. شرایط آب و هوایی گرم و خشک ، تابستان های طاقت فرسا و کمبود منابع آب به ویژه آب شرب از دیرباز مشکل اصلی شهر لار بوده است . خشکسالی های چند سال اخیر، نیز مساله را شدت بخشیده است . افزون بر آن، آب های سطحی و زیرزمینی به دلیل وجود سازندهای میشان، گچساران و مارن های میوسن حاوی گچ و نمک و نیز به دلیل وجود گنبدهای نمکی اینفراکامبرین اطراف لار، عمدتاً شور، قلیایی و سنگین هستند . در مقابل تنگناهای طبیعی، فرهنگ بالای شهرنشینی و به ویژه مشارکت عمومی و کمک های چشم گیر مردمی برای توسعه در این شهر را باید در نظر گرفت . در این مقاله با بهره گیری از روش های معمول و خاص پژوهش های جغرافیایی و به ویژه با انجام سفرهای مکرر و متعدد به لارستان (شهر لار ) تنگناهای طبیعی مذکور از نزدیک بررسی شده است. برنامه ریزان شهری باید به حقایق محیط شهر لار و یا به عبارتی لارستان توجه نمایند و مسیر توسعه ای را دنبال نمایند که فرصت های برابر برای همه اهالی شهر فراهم شود و در برخورد با محیط زیست بوم – مداری 1 را مقدم بر انسان محوری 2 دانسته و توسعه پایدار را ملاک عمل خود قرار دهند.

شهر خلاق شهری است که در آن فعالیت های نو رخ می دهد و افراد مسئولانه و خلاقانه و با تفکر جمعی برای حل معضلات و بهبود شرایط زندگی و کیفیت های محیطی شهر، در کنار هم فعالیت می کنند. هدف این مقاله بررسی راه های ارتقای کیفیت فضاهای عمومی شهر لار با رویکرد شهر خلاق است و در آن به بررسی عوامل موثر بر کیفیت فضاهای عمومی این شهر پرداخته است. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، توصیفی –تحلیلی است. مبانی نظری و شاخص های موثر در ارتقا کیفیت فضاهای عمومی شهر از طریق بررسی منابع مکتوب، و کیفیت فضاهای شهری از طریق نظرخواهی از مردم بررسی شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش ساکنین 15 سال به بالای شهر لار و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با381 نفر است. نتایج حاصله نشان می دهد که کیفیت فضاهای عمومی شهر لار با توجه به شاخص های خلاقیت شهری در هر دو مولفه ی مورد بررسی یعنی مولفه مکان گزینی و طراحی با میانگین 89/2، و مولفه کیفیت مدیریت و برنامه ریزی فضاهای عمومی با میانگین 13/3، مناسب نیست. بر اساس تحلیل عاملی انجام شده مهم ترین عوامل موثر در کیفیت فضاهای عمومی شهر لار، احساس تعلق و تناسب، زیبایی و طراحی، نشاط و تعامل اجتماعی، دسترسی و حس سرزندگی و مناسب سازی فضاها هستند. موثرترین راهبردها در ارتقای کیفیت فضاهای عمومی برای تقویت خلاقیت نیز، استفاده از روحیه مشارکت پذیری شهروندان در جهت رفع مشکلات فضاهای شهری و نگهداری از فضاهای عمومی و  بهبود فعالیت های ورزشی، فرهنگی و هنری و تعامل با مراکز دانشگاهی شهر است.

هر سانحه از نظر نوع، زمان و محدوده با سوانح دیگر تفاوت دارد اما مشکلات و پیامدهای تمام سوانح اساساً مشابه هستند که این امر لزوم بررسی های علمی و مستندسازی آموزه ها را به منظور درس آموزی و کاربرد در سوانح آتی تشدید می کند. یکی از نقاط ضعف مطالعات بازسازی در ایران فقدان مستندسازی تجارب بازسازی های پیشین می باشد. بسیاری از این بازسازی ها پس از گذشت چندین دهه همچنان زنده و پویا هستند و این در حالی است که تاکنون مستندات مرتبط و عوامل مؤثر در ماندگاری آن ها کمتر مورد نقد علمی قرار گرفته است. شهر لار واقع در استان فارس پس از زلزله سال 1339 بر مبنای جابه جایی شهری بازسازی گردید و در حال حاضر شامل دو بخش پویا، شهر جدید (بازسازی شده) و شهر قدیم است. لذا در این مقاله سعی بر آن است که ضمن مستندسازی، شناخت و تحلیل روند بازسازی این شهر پس از گذشت بیش از پنج دهه، به ارائه ویژگی های منحصربه فرد و دلایل ماندگاری آن تا به امروز پرداخته و درس های حاصله برای بهبود برنامه های آینده ارائه شود. در این راستا تلفیقی از دو روش توصیفی و میدانی استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در این بازسازی، از ابتدا کالبد در قالب یک شهر شامل بخش های مسکونی، زیرساخت ها، تأسیسات و بناهای عمومی شهری برنامه ریزی و هزینه آن تأمین گردید. مکان جابه جایی شهر پیرو مطالعات زمین شناسی به دور از گسل انتخاب و برای ساخت مسکن و بناهای عمومی نیز از سازه ای ضد زلزله با سرعت ساخت بالا استفاده شد. مسئولین امر بازسازی با تعهد و سخت کوشی به انجام اصولی امور پرداختند و کمیسیونی متشکل از معتمدین و روحانیون محلی بر تمام مسائل بازسازی نظارت داشتند. مشکلات پیش روی هیئت بازسازی از جمله ادعای مالکیت زمین ها و موارد مذهبی مانند شایعه غصبی بودن زمین شهر جدید به صورت کدخدامنشی در کمترین زمان ممکن مرتفع می گردید. علاوه بر این ها تسهیل رفت وآمد و به موجب آن تسریع بازتوانی اقتصاد وابسته به بازار شهر قدیم لار باعث شد که افراد ساکن در شهر جدید علاقه و دلبستگی خود در شهر قدیم را دنبال کنند. برنامه واگذاری خانه و زمین به آسیب دیدگان نیز در عین رعایت عدالت، احساس تعلق را در مالکان آن تقویت می کرد.