مرگ جاهلی

از حدیث «مَنْ ماتَ» با تعابیر گوناگون استفاده می شود که «امام» وظایفی برعهده دارد و واجد خصوصیاتی است که هر حاکمی را شامل نیست؛ از این رو عدم شناخت و تخلف از چنین پیشوایی، مستلزم مرگ جاهلی است. صفات و شرایط امام در حدیث «من مات» و سایر منابع معتبر بیان شده است. تأمل در این حدیث و لوازم آن به دور از پیش داوری ها، فواید نظری و عملی مهمی برای مسلمانان دارد.

در هندسه معرفتی شیعیان، شناخت امام، از اهمیتی ویژه برخوردار است. چون معنا و مفهوم امام نزد شیعه، همان انسان کاملی است که واسطه فیض الهی است، و با برقراری ارتباط با امام راستین است که می توان شناخت صحیحی از خدا و دیگر مبانی اعتقادی کسب نمود. از این جهت است که در حدیث معرفت امام، پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «اگر کسی بمیرد و امام زمان خویش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است». حدیث معرفت امام، از جمله احادیث متواتر و معتبر بین شیعه و اهل سنت است. این حدیث از جهات مختلف مورد توجه نویسندگان قرار گرفته است. اما یک سؤال قابل توجه است که منظور از مرگ جاهلی چیست؟ به نظر نگارنده بی تردید، حدیث معرفت و روایات مشابه، اهمیت و ضرورت امامت و ولایت را بیان می کند و نمی توان کسانی را که صرفاً غیر عارف به امام زمانشان هستند، تکفیر نمود.