بی تابی

زندگى انسان در این عالم با سختی در هم پیچیده و تنیده شده است ناگزیر، باید وجود آنها را پذیرفت. در این میان، خوشی ها و ناخوشی ها، بازتاب قرار گرفتن انسان در وضعیت های دوگانه ای است که هر یک، ثمرات و تبعاتی را به همراه دارند. از این رو تبعاتی که در وضعیت های ناخوشایند، دامنگیرِ انسان می شوند، بسیار ملموس تر و تأثیر گذارترند. نکته قابل توجّه در این زمینه، وجود فشارهای روانیِ ناشی از سختی هاست که به عنوان عامل افزاینده دردها، نقش مؤثّری در گسترش دامنه گرفتاری ها دارد. همین امر، خود، ضرورت استفاده از عامل یا عواملی که بتوانند در جهت عکسِ افزایش فشارهای روانی عمل کنند، آشکارتر می سازد. از سویی در زندگی ایمانی ـ که به برکت دین، حاصل می شود ـ، وجود سختی ها به گونه ای دیگر تفسیر می شود، به گونه ای که نه تنها موجب نومیدی و ایجاد بحران روحی نمی شوند، بلکه فرصتی برای رشد و تعالی انسان اند. در این میان، صبر به عنوان راهکار و نسخه دین در مواجهه با مصائب زندگی، توصیه شده است ؛ نسخه ای که به دلیل کارکردهایش، عاملی باز دارنده است و کاهش فشارهای روانی را به همراه خواهد داشت.

امروزه کاربرد مداخلات خانواده محور به عنوان یکی از روی آوردهای مهم پیشگیری از آسیب های روان شناختی برای کودکان پیش دبستانی، مورد توجه متخصصان و والدین قرار گرفته است. ولی آیا روش مداخله ای بازی های متداول در محیط فرهنگی می تواند از شدت نشانه های بی تابی کودکان بکاهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی آموزش بازی های متداول در محیط فرهنگی متناسب سازی شده به مادران و اثربخشی آن بر شدت نشانه های بی تابی کودکان پیش دبستانی بود. روش پژوهشی نیمه آزمایشی با پیش آزمون که با استفاده از انتخاب تصادفی 10 مرکز و سپس 53 نوآموز که دارای رفتار بی تابی تشخیص داده شدند، انتخاب شدند. سپس با توجه به شرایط ورود آزمودنی ها، تعداد 24 نفر از مادران آزمودنی ها انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش در 10 جلسه بازی های متداول در محیط فرهنگی بومی شده شرکت کردند و گروه گواه هیچگونه آموزشی دریافت نکردند. داده ها با استفاده از مدل آماری تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها حکایت از تأثیر معنادار بازی های متداول در محیط فرهنگی متناسب سازی شده بر نشانه های بالینی اختلال رفتار بی تابی کودکان داشت. بنابراین می توان گفت که مدل بومی بازی های متداول در محیط فرهنگی می تواند شدت نشانه های بی تابی کودکان مادران شرکت کننده در جلسات بازی درمانی را کاهش دهد و نتایج آن به عنوان یک روی آورد جدید در زمینه مداخلات زودهنگام روانشناختی در اختیار روان شناسان حوزه کودکان دارای اختلال رفتاری دوران کودکی قرار گیرد.

در زمان بروز بحران، صبر و تحمل موجب سلامت روانی می شود. نداشتن بی تابی و جزع به اندازه ای در «صبر» اهمیت دارد که در برخی موارد صبر به عنوان مهار مستمر نفس از بی تابی و پرهیز از جزع تعریف شده است. عدم کنترل بی تابی عوارض متعدد جسمی و روانی به دنبال دارد. بر این اساس در مقاله حاضر بی تابی در شرایط بحرانی و روش های کنترل آن مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق از نوع کیفی (تحلیلی) است که به روش مروری انجام شد که ترکیبی از روش مرور سیستماتیک، تحلیل محتوا و مرور ادبیات است. جامعه آماری منابع نظریه ها، دیدگاه ها و پژوهش های انجام شده در زمینه موضوع بود که با واژه های کلیدی: بی تابی، بی قراری، جزع، فزع، بی صبری، ناآرامی مورد جستجو قرار گرفتند. عمده منابع مورد استفاده، کتب در حوزه منابع اسلامی و مقالات علمی مربوط به این موضوع بود. همچنین و به ویژه از قرآن، احادیث و روایات استفاده شد. نتایج تحقیق در قالب ماهیت بی تابی، علل بی تابی، انواع بی تابی، نشانه ها و نمودهای بی تابی، کارکرد بی تابی، آسیب ها و پیامدهای بی تابی، شیوه های بازداری از بی تابی و پیامدهای بازداری آورده شده است. شیوه های بازداری از بی تابی در چهار بخش: پذیرش، تسکین بخشی، حمایت و مبادرت به عمل آمده است. بنابراین می توان گفت که بی تابی در بحران موجب آسیب، و کنترل آن موجب افزایش خودآگاهی، خودکنترلی و رشد عقل می شود. براین اساس یادگیری روش ها و مهارت های کنترل آن بخشی از فرایند صبر و رشد پس از ضربه است.