روش حدیثی

مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل،کتابی است مشتمل بر احادیث فقهی و همان طور که از نام آن پیدا است، مؤلف، آن را براى استدراک کتابِ وسائل الشیعه شیخ حرّ عاملی به انجام رسانده است. مؤلف، در ذیل بسیاری از احادیث این اثر، توضیحاتی براى فهم آنها نگاشته است که می توان آنها را، به عنوان روش هایی در فهم حدیث، مورد توجه قرار داد. نوشتارِ حاضر، بر اساس مطالعه مقدار قابل توجهی از توضیحات مؤلف، در جلدهای نخستین این مجموعه ارزنده، سامان یافته است.

این مقاله به چیستی روش تقی الدین علی مقریزی (م 845 ق) در گزینش و پالایش داده های تاریخی پاسخ می گوید و می کوشد با عرضه چارچوبی برای گزینش و روش مورخان، به بررسی آثار وی بپردازد. با توجه به فراگیری روش حدیثی نزد مورخان اسلامی سده های پیش از مقریزی، روشن می شود که او نیز برای کشف روایت صحیح، به بررسی آن در دو محور اساسی راوی و روایت می پرداخت و در گزینش روایت ها، به گرایش های راویان، ویژگی های فردی و شخصیتی آنان توجه می کرد؛ زیرا این ویژگی ها، مستعد آسیب رسانی به درستی روایتَند. او در اعتبار روایت ها، به اخبار واحد، مشهور و شاذ اعتنا می کرد و می کوشید با پرداختن به بررسی سند روایت و شخصیت راویان و محتوای آن، مواد شایسته ای را در این زمینه فراهم آورَد.