عبا

عبا یکی از ساده ترین بافته های ایرانی است که بدون هرگونه نقش یا طرح خاصی بافته می شود. اگرچه تولید این بافته در مناطق مختلف ایران با شیوه ای تقریباً یکسان صورت می پذیرد، برخی از شیوه های بافت آن در مناطق مختلف ایران، متناسب با کاربرد و نوع مصرف، با یکدیگر تفاوت های چشمگیری دارد. یکی از مناطقی که در آن عبا از دیرباز تولید می شده و امروزه تقریباً به فراموشی سپرده شده است، بهبهان در شمال شرقی استان خوزستان با حدود یازده کارگاه نیمه فعال است. عبای بهبهان در دو نوع حله و چقه با استفاده از نخ پشمی دست ریس تهیه می شود که با حنا یا پوست بلوط رنگرزی، و با شیره خرما آهار داده می شود. کارگاه بافت عبا در فضای باز قرار دارد. روش تحقیق این مقاله اکتشافی- میدانی است. نویسنده ضمن بررسی قسمت های مختلف دستگاه عبابافی بهبهان و تشریح مراحل بافت آن، اصطلاحات محلی عبابافی آن منطقه را نیز دسته بندی کرده و توضیح داده است.

بازیابی زمینه های تحدید قبا و عبا به روحانیت شیعه در عصر قاجار هادی یعقوب زاده[1]، آمنه مافی تبار[2] چکیده در بازه طولانیِ فرمانروایی قاجاریان، سردمداران حکومتی با نگاه به غرب در پوشش جامعه تغییراتی ایجاد کردند که عامه مردم را تحت تأثیر قرار داد. در این بین، علمای دینی شیعه با حفظ پوشش تاریخی خود از دیگران متمایز شدند. هدف این مقاله، واکاوی زمینه های انحصار قبا و عبا به عنوان اصلی ترین اجزای تن پوش به این قشر از جامعه است. بدین قرار پرسش این خواهد بود که چرا و چگونه قبا و عبا به عنوان تن پوش روحانیت شیعه در ایران شناخته شد؟ فرضیه آنکه برای بازیابی این چگونگی باید به تحولات رسمی و غیررسمی جامگانی عصر قاجار رجوع کرد. نتیجه بررسی ها به شیوه توصیفی تحلیلی نشان می دهد با تغییر پوشش رسمی دربار و تبعیت قشر متوسط جامعه شهری از ایشان، صورت ظاهری جامه مردم دگرگون شد. در این بین، روحانیون دینی با ممارست در سبقه فرهنگی و حفظ تن پوش قبا و عبا، از دیگران متمایز شدند و وجه نمادین کسوت ایشان در ایران تقویت شد. واژه های کلیدی: قاجار، روحانیت شیعه، علمای شیعه، لباس، قبا، عبا [1] . استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه هنر، (نویسندهه مسئول) yaghoubzadeh@art.ac.ir [2] . استادیار گروه طراحی پارچه و لباس، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر a.mafitabar @art.ac.ir تاریخ دریافت : 27/9/1400- تاریخ تأیید: 17/12/1400