Pubmed

طبق آمار مرگ و میر سال 1382، بیمارى هاى قلبى و عروقى، سرطان ها، حول تولد و دستگاه تنفس بیشترین مرگ و میر را در ایران داشته اند. براى کاهش میزان مرگ و میر پزشکان ایرانى نیازمند کسب آگاهى از آخرین روش هاى درمانى هستند. دو مورد از مهمترین پایگاه هاى علوم پزشکى و پرکاربردترین آنها Pubmed و Embase مى باشند. شناسایى روش هاى نمایه سازى و مقایسه اصطلاحنامه هاى دو پایگاه اطلاعاتى Pubmed و Embase، به جستجوى موفق تر اطلاعات کمک مى کند و به دنبال آن مى توان الگویى روزآمدتر براى شیوه هاى نمایه سازى و اصطلاحنامه پایگاه ملى اطلاع رسانى پزشکى بدست آورد. لذا این مطالعه با هدف مقایسه شیوه هاى نمایهسازى Pubmed و Embase انجام گردید. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردى و روش پژوهش پیمایشى تحلیلى است. در 3 ماهه چهارم سال 2006، براى ارزیابى اصطلاحنامه ها تمامى توصیفگرهاى مربوط به 4 زمینه موضوعى از دو اصطلاحنامه استخراج گردید و براى شیوه هاى نمایه سازى با طراحى راهبرد جستجویى مقالات جمع آورى شد و 6381 توصیفگر و 3358 مقاله ارزیابى گردید. براى جمع آورى داده ها از لیست کنترل و پرسشنامه استفاده شد. نه فاکتور از دو اصطلاحنامه ( شامل توصیفگر عبارتى در برابر توصیفگر تک کلمه، تعداد واژه ها در توصیفگر عبارتى، توصیفگر در قالب صفت و موصوف در برابر توصیفگر با ترکیب حرف اضافه و یا حرف ربط، توصیفگر غیر مقلوب در برابر توصیفگر مقلوب، استفاده از انواع علامت هاى نشانه گذارى در ساختار توصیفگر، استفاده از اختصار و آغازه به عنوان توصیفگر، حروف تعریف در توصیفگر، توصیفگر با توضیحگر، ارائه یاداشت دامنه) با استاندارد مقایسه گردید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون هاى آمارى t و z استفاده شد. یافته ها: اصطلاحنامه Emtree در 6 فاکتور و اصطلاحنامه MeSH در 4 فاکتور انطباق بیشترى با استاندارد داشته اند. بیشتر مقالات در پایگاه اطلاعاتى Pubmed با 30-21 واژه و در پایگاه اطلاعاتى Embase با 40-31 واژه نمایه سازى مى شوند. نتیجه گیری: ساختار Emtree براى الگوبردارى مناسب تر از MeSH است. شیوه نمایه سازى Embase تخصیصى، استخراجى، جامع و اخص نگر است. در Pubmed نمایه سازى به صورت تخصیصى و جامع صورت مى گیرد. "

این پژوهش به بررسی مقالات20 عنوان مجله علمی- پژوهشی پزشکی انگلیسی زبان ایران، نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی BIOSIS، CABI، EMBASE، PUBMED، WEB OF SCIENCE درفاصله سال های 200۱-200۴ پرداخته است. نتایج تحقیق نشان داد از میان 20 عنوان مجله علمی- پژوهشی فقط 5 عنوان با 687 مقاله به پایگاه های اطلاعاتی مورد بررسی راه یافته اند. از این بین، مجله Daru وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، بالاترین میزان مقالات را به خود اختصاص داده است. پایگاه EMBASE بیشترین تعداد مقالات را نمایه نموده است. هیچکدام از مجلات در پایگاه های PUBMED و WEB OF SCIENCE یافت نشدند. بیشترین درصد مقالات نمایه شده در زمینه داروشناسی و سپس بیماری های مسری و کودکان است و مقالات 3 نویسنده ای بیشترین تعداد مقالات را به خود اختصاص داده اند.

مقدمه: تعیین میزان همپوشانی، روشی است که به مقایسهی محتوای پایگاه های داده از جنبه ی کمی میپردازد. در این نوشتار میزان همپوشانی سنتی، نسبی و درجهی آزادی مرکب پایگاه دادهی رایگان PubMed و پایگاه دادهی غیر رایگان Scopus در مورد بیماریهای قلبی- عروقی ارایه می گردد. روش بررسی: این پژوهش توصیفی- کاربردی در فاصلهی زمانی بهمن ماه 1387 تا تیر ماه 1388 صورت گرفت. ابتدا توصیفگرهای مرتبط با سه بیماری قلبی- عروقی شامل سکتهی قلبی- مغزی، حوادث عروقی- مغزی و پرفشاری خون از اصطلاح نامه Emtree انتخاب شدند. سپس با استفاده از آن ها مقالات مرتبط با سه بیماری مذکور در دو پایگاه داده ی PubMed و Scopus بازیابی گردیدند. داده های اولیه که برای محاسبهی درصدهای همپوشانی مورد نیاز بودند، به کمک نرم افزار Reference Manager به دست آمدند. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده با نرم افزار Excel، انجام شد. یافته ها: در مجموع 9899 عنوان مقاله در هر دو پایگاه داده در زمینهی موضوعی بیماری های قلبی- عروقی به دست آمد. 8593 عنوان مقاله در پایگاه دادهی PubMed و 7713 عنوان مقاله در پایگاه دادهی Scopus بازیابی شدند. تعداد 6407 عنوان مقاله مشترک در هر دو پایگاه داده، 2186 عنوان مقاله منحصر به پایگاه دادهی PubMed و 1306 عنوان مقاله منحصر به پایگاه دادهی Scopus بودند. درصد همپوشانی سنتی میان دو پایگاه داده برای بیماری پرفشاری خون 68 درصد، برای بیماری حوادث عروقی- مغزی 7/66 درصد و در خصوص بیماری سکتهی قلبی- مغزی 7/60 درصد محاسبه گردید. همپوشانیهای نسبی پایگاه داده ی PubMed و Scopus در مورد بیماریهای سکتهی قلبی- مغزی، پرفشاری خون و حوادث عروقی- مغزی به ترتیب (8/75 درصد در مقابل 3/75 درصد)، (2/89 درصد در مقابل 1/74 درصد) و (7/86 درصد در مقابل 3/74 درصد) به دست آمد. مقدار شاخص درجهی آزادی مرکب در هر سه بیماری مورد بررسی، کمتر از 5/0 حاصل شد. نتیجه گیری: درصدهای همپوشانی نسبی بالاتر پایگاه داده ی PubMed نسبت به پایگاه داده ی Scopus، کاربران و کتابداران را به سمت استفاده از این پایگاه داده هدایت میکنند. تعداد مقالات بازیابی شده منحصر به فرد بیشتر برای هر بیماری در پایگاه داده ی PubMed و عدم نیاز به پرداخت حق اشتراک، استفاده از این پایگاه داده را مرجح میکند.