پیشگامی

در دهه گذشته مطالعات انجام شده در مورد کارآفرینی سازمانی به سرعت افزایش یافته است. کارآفرینی سازمانی شامل چهار بعد نوآوری، ریسک پذیری، پیشگامی و رقابت تهاجمی است. در سازمان¬ها، کارآفرینی سازمانی با هدف توسعه عملکرد دنبال می شود که در سودآوری و افزایش تولید و ارتقاء عملکرد اقتصادی شرکت نقش اساسی دارد. شرکت¬ها برای حفظ مزیت رقابتی خود در درازمدت مجبور به توسعه تعهد خود به کارآفرینی سازمانی هستند. با توجه به تأثیر کارآفرینی سازمانی بر عملکرد سازمان ها و استفاده از آن به عنوان مزیت رقابتی، در مقاله حاضر به بررسی ارتباط بین این دو پرداخته می شود. تحقیق از نوع کاربردی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون ضریب همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری مدیران میانی شرکت پتروشیمی تبریز بوده و تعداد نمونه آماری 50 نفر بوده است. نتیجه بررسی نشان داد که بین مؤلفه های کارآفرینی سازمانی شامل نوآوری، ریسک پذیری، پیشگامی و رقابت تهاجمی با عملکرد تجاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و در نهایت پیشنهادهایی برای توسعه کارآفرینی سازمانی و بهبود عملکرد تجاری ارائه شده است.

هدف اصلی این پژوهش، تعیین تأثیر گرایش کارآفرینانه و بازارگرایی بر عملکرد مالی باشگاه های ورزشی خصوصی شهر تهران بود. در این پژوهش همبستگی (از نوع مدل یابی معادلات ساختاری)، 224 باشگاه ورزشی خصوصی با استفاده از روش تصادفی طبقه ای نسبتی، ازبین 513 باشگاه شهر تهران انتخاب شدند و مدیران آن مقیاس گرایش کارآفرینانه (هاگس و مورگان، 2007) و مقیاس بازارگرایی (نارور و اسلاتر، 1990) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری در سطح اطمینان 95 درصد تحلیل شدند. براساس نتایج، ابعاد و سطح کلی گرایش کارآفرینانه (خطرپذیری، نوآوری، پیشگامی، رقابت تهاجمی، استقلال کاری) و بازارگرایی (مشتری مداری، رقیب مداری و هماهنگی میان وظیفه ای)، دارای روابط دوسویه معنادار، مثبت و درحد متوسط تا قوی با عملکرد مالی باشگاه های ورزشی خصوصی هستند. گرایش کارآفرینانه به صورت مستقیم و غیرمستقیم، از مسیر بازارگرایی اثر معنادار و مثبتی بر عملکرد مالی دارد و گرایش کارآفرینانه و بازارگرایی درمجموع 58 درصد از تغییرات عملکرد مالی را تبیین می کنند. طبق یافته ها، گرایش کارآفرینانه به ویژه گرایش به نوآوری و پیشگامی به همراه راهبرد بازارگرایی به ویژه مشتری مداری می تواند عملکرد باشگاه های ورزشی خصوصی را ارتقا دهند.

تاب آوری نوعی رفتار سازمانی در پاسخ به بحران ها و چالش های محیطی است که با هدف بهبود و انسجام عملکرد، موجب تغییر مسیر سازمان ازطریق استفاده از فرصت ها و اقدامات نوآور می گردد. از آنجاکه تاب آوری چارچوبی ایجاد می نماید که موجب سازگاری یا پیشگامی محیطی خواهد شد، در این مطالعه با هدف فهم ارتباط انتخاب راهبرد تاب آوری سازمان با ویژگی های محیط کسب وکار کشور ایران تلاش شد به این سوال پاسخ داده شود که «چگونه می توان با افزایش سطح کلی قابلیت تاب آوری موجب تعدیل اثرات محیط بر سازمان ها و بنگاه های ایرانی شد». این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که با روش کیفی نظریه برخاسته از داده ها (رویکرد گلیزری) و تکنیک مصاحبه عمیق هدفمند انجام شده است. یافته های حاصل از تحلیل مصاحبه 10 کارآفرین تثبیت شده با تجربه ی تاب آوری و دو پژوهشگر کارآفرینی با تجربه ی مرشدی کسب و کار، نشان داد در محیط کسب و کار ایران برهم کنش سه جریان تاب آوری: شناختی، عاطفی-ارزشی و رفتاری موجب انتخاب نوعی الگوی پیشگامی می گردد که در آن رویکرد به شش عامل دسترسی به موفقیت، فرصت، تغییرات محیطی، ساختار سازمانی، اطلاعات و یادگیری با رویکرد سازگارپذیری سازمان های پیرو متفاوت است. براین اساس به سیاستگذاران توصیه می شود با تحلیل و انتخاب الگوی مناسب تاب آوری سازمان، مدل کسب و کار سازمان را متحول نمایند.

«عملکرد» به عنوان شاخص اساسی موفقیت کسب وکارها همواره مورد توجه محققان بوده و همچنین، سرمایه اجتماعی و گرایش کارآفرینانه دو عامل مهم در پیش بینی عملکرد کسب وکارهاست. البته درباره چکونگی بهره مندی کسب وکارها از تعامل بین این دو عامل دانش اندکی در دست است. از این رو، در پژوهش حاضر، نقش میانجی گرایش کارآفرینانه در رابطه بین سرمایه اجتماعی و عملکرد کسب وکارها بررسی شد. جامعه آماری پژوهش صاحبان کسب وکارهای پرورش مرغ بومی در استان سیستان و بلوچستان بودند (360N =) که از آن میان، به کمک جدول کرجسی و مورگان، 189 نفر به شیوه تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. روایی پرسشنامه به صورت روایی تشخیصی و روایی همگرا و پایایی آن به کمک ضریب پایایی ترکیبی تأیید شد. داده های جمع آوری شده با مدل سازی معادله ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی و با استفاده از نرم افزار Smart PLS تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که شبکه روابط دوگانه بیرونی و تعامل اجتماعی با کیفیت تعامل رابطه مثبت و معنی دار دارند. همچنین، یافته ها حاکی از نقش میانجی پیشگامی در رابطه بین کیفیت تعامل و عملکرد کسب وکار، نقش میانجی نوآوری در رابطه بین کیفیت تعامل و عملکرد مالی کسب وکار و نقش میانجی ریسک پذیری در رابطه بین کیفیت تعامل و عملکرد غیرمالی کسب وکارهای پرورش مرغ بومی بود.