گروه کاری

امروزه در جوامع مختلف شواهد فراوانی از موفقیت های چشمگیر کارگروهی وجود دارد. بسیاری از سازمان ها نیز به پیروی از این تجارب، اقدام به انجام فعالیت هایی در راستای تشکیل گروه های کاری نموده اند. اما نتایج بیانگر این حقیقت است که برخی از سازمان ها در اجرای کار گروهی با شکست مواجه شده و یا حداقل تشکیل گروه، نیازهای اصلی آنها را برآورده ننموده است. در سازمان ها کارها، وظایف و پروژه ها با دو رویکرد «بهبود» و «جاری» انجام می شوند. نگاه گروه های کاری در انجام موارد فوق از نوع رویکرد جاری است، در حالی که گروه های کنترل کیفیت، دارای نگرش و رویکرد بهبود هستند. بنابراین در نظر است با لحاظ کردن متغیر ها و عوامل موجود در گروه های کنترل کیفیت، نوع رویکرد گروه های کاری نیز از رویکرد جاری به رویکرد بهبود تغییر داده شود. پژوهش حاضر با طرح دو فرضیه آغاز گردید. پس از آشنایی کامل با ماهیت مساله و شرایط حاکم بر پژوهشگاه صنعت نفت، پرسشنامه ای طراحی، تکمیل و جمع آوری شد و در نهایت با تجزیه و تحلیل داده های حاصل از آن، شاخص های اصلی ارزیابی کار گروهی با توجه به ویژگی های مختلف سازمانی، گروهی و فردی استخراج و رتبه بندی شدند. در بخش ویژگی های سازمانی عامل استراتژی سازمان با بیشترین درجه اهمیت در رتبه اول قرار گرفت. در بخش ویژگی های گروهی و ویژگی های فردی نیز به ترتیب عوامل اعتماد بین اعضای گروه و هوش عاطفی اعضای بالاترین درجه اهمیت را به خود اختصاص داده اند

هدف: هدف اصلی این پژوهش درک ابعاد و نشانگرهای طفره روی اجتماعی و کاوش عوامل اثرگذار بر آن در بخش دولتی صنعت پالایش و پخش نفت بود.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش حاضر دارای صبغه ترکیبی است، بخش کیفی آن با استفاده از روش تحلیل مضمون و متعاقب آن بخش کمی براساس الگوی شناسایی شده در بخش کیفی انجام شد. در بخش کیفی از ادبیات موضوع و مصاحبه های نیمه ساختارمند استفاده شد، مصاحبه ها به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی با کارشناسان خبره صنعت صورت و در بخش کمی پرسشنامه ای براساس الگوی استخراجی طراحی و توسط اعضای شاغل با روش نمونه گیری خوشه ای تکمیل شد.یافته های پژوهش: در نتیجه تحلیل داده ها؛ هشت نشانگر، دو بعد (کفایتی و رقابتی) و پنج عامل اثرگذار (کاری، فردی، سازمانی و مدیریتی، گروهی و اجتماعی) شناسایی شد که در بخش کمی از طریق روش معادلات ساختاری اعتبار و صحت الگوی بدست آمده مورد تایید قرار گرفت.محدودیت ها و پیامدها: بخش کیفی مبتنی بر پارادایم تفسیری است و در این بخش ذهنیت پژوهشگران و پیش فرض های آنان در استخراج مفاهیم تاثیرگذار بوده است، و در بخش کمی طولانی بودن پرسشنامه پژوهش و ماهیت مقطعی داده ها قابلیت اعتماد نتایج را کاهش می دهد.پیامدهای عملی: کاهش تلاش افراد در گروه ها به نسبت کار انفرادی (طفره روی اجتماعی) یکی از مشکلات شایع گروه های کاری است. شناسایی ماهیت و عوامل اثرگذار بر آن می تواند در سیری یادگیرنده موجب کاهش این پدیده مخرب در سازمان ها شود.ابتکار یا ارزش مقاله: این پژوهش با بررسی مفهوم سازی طفره روی اجتماعی و طیف وسیع عوامل اثرگذار بر این پدیده در فضای کار سازمانی به پژوهش های این حوزه می افزاید.