مساله یابی

روش تحقیق و مرجع شناسی ادبی از ضروریات تحقیق و پژوهش برای پژوهشگران و دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی است و از آن روکه به منزله آزمونی عملی برای دانشجویان به شمار می آید، از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار است. کتاب های مرجع زیربنای فعالیتهای آموزشی و پژوهشی را تشکیل می دهد از این رو تدوین فرهنگ تخصصی در این حوزه کمک شایانی به پژوهشهای ادبی و فرهنگی خواهد کرد و کار دستیابی مراجعان را به منابع و مآخذ و شیوه ها و اصطلاحات خاص سرعت می بخشد.نگارنده امیدوار است این طرح پژوهشی بتواند در انگیزه بخشیدن به دانشجویان و جوانان این مرز و بوم و راهنمایی و تشویق آنان برای ورود به دنیای پژوهش و نگارش علمی موثر باشد و هدف غایی این طرح یعنی توفیق درشناخت سریع تر و آسان تر مراجع و مآخذ تحقیق، و کتابشناسی برای ارایه تحقیق و پژوهشی درست و بسامان موثر باشد.

آگاهی از روش شناسی تحقیق موجب افزایش اثربخشی و کارایی پژوهش می شود. یکی از مباحث با ارزش و راهگشای روش تحقیق، بحث از اصول و مهارتهای پژوهش های «مساله محور» است که در مطالعات ادبی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. رواج و گسترش تحقیقات مساله محور در عرصه زبان و ادبیات فارسی، نیازمند توجه جدی به اصول و ضوابط آن، تغییر نگرش در پژوهشگران ادبی، تجدید نظر در برنامه های درسی مراکز آموزش عالی و بازنگری در شیوه ها و مراحل اجرای طرحهای پژوهشی در این رشته است. در این مقاله ضمن تاکید بر لزوم توجه بیشتر به مساله محوری در تحقیقات ادبی به معرفی ویژگی های این گونه تحقیقات پرداخته می شود، چیستی مساله تحقیق و خصوصیات مساله های ادبی بیان می گردد، شیوه ها و مهارت های مساله یابی در حوزه ادبیات تشریح می شود، گونه ها و انواع مساله های ادبی معرفی می گردند و توضیح داده می شود که یک پژوهشگر برای حل مساله های ادبی چه مراحلی را باید طی نماید.

از آنﺟﺎ ﮐﻪ آﯾﻨﺪه ﭘﮋوﻫﯽ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺮای ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ و ﺑﺮرﺳ ﯽ ﺷ ﺮاﯾﻂ و وﯾﮋﮔ ﯽﻫ ﺎی آﯾﻨ ﺪه را ﺑﺮای ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮان ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﺑﺴﺘﺮی ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﻠﻘﯽ میﮔﺮدد. با توجه به اینکه یک الگوی بومی از فرآیند آینده پژوهی در آجا با رویکرد فرآیندی ارائه نگردیده است، این تحقیق به دنبال تدوین آن در آجا بوده و در واقع مسئله اصلی تحقیق این است که الگوی بومی فرآیند آینده پژوهی در آجا چیست. این تحقیق از حیث هدف کاربردی و از حیث روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی با رویکرد کمی می باشد. در جهت اجرای تحقیق در ابتدا با مطالعه ادبیات و پیشینه تحقیق عوامل موثر بر آینده پژوهی در آجا با استفاده از روش تحلیل محتوا احصاء گردیده است. سپس جهت دستیابی به الگوی مفهومی تحقیق روابط بین عوامل شناسایی شده از روش الگوی سازی ساختاری تفسیری (ISM) و با استفاده از پرسشنامه استاندارد و جمع آوری داده ها از 13 نفر خبرگان حوزه آینده پژوهی در آجا استفاده شده است. در پایان این پژوهش الگویی بومی با رویکرد فرآیندی و در پنج سطح و 10 مؤلفه برای آینده پژوهی در آجا ارائه گردیده است.

این مقاله بر تبیین مفهوم هیئت اندیشه ورزی به عنوان یک نهاد راهبردی و تأثیرگذار بر فرایند تصمیم گیری و سیاست گذاری کشور تمرکز دارد. هدف مقاله، ترسیم و ارائه الگویی بومی و سازگار با زیست بوم حکمرانی در ایران، از این نهاد راهبردی است. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و برای گردآوری داده ها از ابزار مصاحبه اکتشافی استفاده شده است. برای این منظور، مصاحبه عمیق و گفت وگوی مستقیم و بدونِ واسطه با دوازده نفر از پژوهشگران، مدیران، صاحب نظران و اندیشمندان دارای حداقل بیست سال سابقه فعالیت در مراکز اندیشه ورزی، راهبردی، پژوهشی و مدیریتی کشور انجام پذیرفت. برای انتخاب مصاحبه شوندگان، از روش نمونه گیری هدفمند و روش گلوله برفی استفاده شد. یافته ها حکایت از آن دارد که هیئت های اندیشه ورز جمهوری اسلامی در سطح کلان می تواند به هوشمندسازی و دانش بنیان کردن نظام حکمرانی کشور کمک کرده و علاوه بر کارکردهای رایج، کارکردهایی همچون نهاد راهبری، هدایتگر و راهنمای سیاست های کلان کشور، صیانت و نظارت، تبیین مبانی، مفاهیم و چهارچوب های نظری، گفتمان ساز، رصد و تولید اندیشه، استحکام ساخت درونی قدرت، جامعه پردازی و زمینه سازی تمدن نوین اسلامی، به کارگیری مشارکت مردمی و بسیج در امر سیاست پژوهی و تصمیم سازی و استفتا و حل مسائل داشته باشد.