تکثرگرایی سیاسی

فرهنگ سیاسی در جوامع معاصر و به ویژه در جامعه درحال گذار ایران، نقشی محوری در توسعه و مشارکت سیاسی و مدنی دارد. در این میان، نخبگان و طبقة متوسط، در تکوین و تحکیم فرهنگ سیاسی دموکراتیک، بسیار اثرگذارند. پژوهش حاضر، در چارچوب دستگاه مفهومی تسلر، به مطالعة جهت گیری های فرهنگ سیاسی معلمان و عوامل مرتبط با آن می پردازد. پژوهش به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه، درمورد 310 نفر از معلمان شهر بوکان انجام گرفته است که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شده اند. با توجه به ابعاد شناختی و هنجاری فرهنگ سیاسی، میانگین جهت گیری فرهنگ سیاسی معلمان در حد متوسط است. نیمی از معلمان مورد بررسی، در گونه فرهنگ سیاسی دموکراتیک قرار دارند و پس از آن، اکثریت با گونه بی اعتنا، به نوعی بازنمای وضعیت فرهنگ سیاسی جامعه ایران است. یافته ها نشان می دهد نوعی ناهمسویی و رشد نامتوازن، در ابعاد شناختی و کنشی فرهنگ سیاسی معلمان دیده می شود. برمبنای یافته های تبیینی، فرهنگ سیاسی معلمان، با متغیرهای سن، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، تجارب مشارکت سیاسی و جهت گیری های قومی و مذهبی رابطه مثبت و معنادار دارد. متغیرهای یادشده، 52 درصد از تغییرات جهت گیری های فرهنگ سیاسی معلمان را تبیین می کند.

فرهنگ سیاسی، نگرش و جهت گیری افراد نسبت به سیاست و ازجمله عواملی است که بر نقش آن در تحکیم دموکراسی تأکید شده است؛ ازاین رو، اهمیت فرهنگ سیاسی در جوامع درحال گذار روزبه روز افزایش می یابد و ضرورت مطالعه آن بیشتر می شود. پژوهش حاضر درصدد است تا در چارچوب دستگاه مفهومی تسلر و گائو، جهت گیری های فرهنگ سیاسی دانشجویان و عوامل مرتبط با آن را مطالعه کند. روش این پژوهش از نوع پیمایشی است که طی آن از 380 نفر از دانشجویان دانشگاه های استان کردستان مصاحبه گرفته شد. با توجه به ابعاد شناختی (تکثرگرایی سیاسی) و هنجاری (درگیری عملی در سیاست) فرهنگ سیاسی، میانگین جهت گیری فرهنگ سیاسی دانشجویان بالا است. یافته ها نشان دادند 72/33% دانشجویان، فرهنگ سیاسی دمکراتیک، 28% فرهنگ سیاسی بی تفاوت، 23% فرهنگ سیاسی عمل گرا و 16% فرهنگ سیاسی محدود دارند. همچنین، فرهنگ سیاسی با متغیرهای جامعه پذیری سیاسی، ارتباطات خانوادگی، اقتدارگرایی شخصیتی، جهت گیری مذهبی، سن، تحصیلات، محل اقامت و قومیت دانشجویان رابطه معناداری دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز نشان می دهد متغیرهای یادشده، یک سوم از تغییرات فرهنگ سیاسی دانشجویان را تبیین می کنند.