اطاعت مطلق

«امام» در لغت به معنای پیشوا و رئیس است که در قرآن کریم به دفعات به کار رفته و آیة ابتلا از جملة موارد آن است. از دیرباز نظریاتی گوناگون دربارة مفهوم امام در این آیه ارائه شده است که نظریة علّامه طباطبائی در نوع خود به لحاظ روش شناسی تفسیری بیمانند است. آنچه در این نوشتار میآید نقد و بررسی دیدگاه ایشان دربارة مفهوم امام در آیة ابتلاست. نویسنده، در نقد و بررسی دیدگاه ایشان از روش تفسیری قرآن به قرآن و نیز تکیه بر روایات معتبر و رسیده از امامان معصوم(ع) استفاده میکند. بر اساس مهم ترین یافته های این تحقیق، دیدگاه ایشان اگرچه مورد پذیرش مفسّران دیگری نیز قرار گرفته است، همراه با ابهاماتی است که در نظریة ایشان، پاسخ به آنها دیده نمیشود.

بر اساس آیه شریفه «لَهُنَّ مِثْلُ الَّذی عَلَیْهِنَّ بالْمَعْرُوفِ» زوجه حقوقی بر عهده زوج دارد؛ همانند وظایفی که نسبت به وی بر دوش می کشد. فقیهان درباره جزییات این حقوق و تکالیف، بر اساس ادله نقلی و عقلی، نظریات متفاوتی را مطرح کرده اند. این نوشتار اظهارات ایشان در حوزه وظایف زن در قبال شوهر را، در پنج دیدگاه تحت عناوین «وجوب اطاعت مطلق»، «وجوب اطاعت در موارد محصور در روایات»، «وجوب اطاعت در استمتاعات و خروج از منزل»، «وجوب اطاعت در استمتاع» و «تعیین حدود اطاعت بر پایه معیار منافات با حقوق زوج» گردآوری و نقد کرده است سپس با توجه به دیدگاه های ارائه شده و نقد و ارزیابی آنها و با عنایت به زوایای مغفول مانده از ادله، دیدگاه «اطاعت بر اساس معیار معروف» را تبیین خواهیم کرد. تحقیق حاضر به روش توصیفی - تحلیلی و به شیوه اسنادی صورت گرفته است.

این نوشتار به صورت توصیفی تحلیلی در صدد پاسخگویی به شبهات کتاب نقد قرآن در مورد سیره رفتاری پیامبر اکرم(ص) می باشد که به زعم نویسنده کتاب که خود را دکتر سها معرفی می کند با نوعی برتری طلبی همراه است. ایشان با استفاده از آیات قرآن به صورت درون متنی شبهاتی پیرامون (عدم ارائه معجزه از سوی پیامبر اکرم(ص) و امر پیامبر به اطاعت مطلق از خویش) را مطرح کرده، می کوشد اثبات کند قرآن کلام خدا نیست وکلام شخص پیامبر است.این تقریر با استفاده از منابع معتبر فلسفی کلامی و تفسیری، سعی نموده پاسخی در خور به شبهات مطرح شده کتاب نقد قرآن با موضوع برتری جویی پیامبر اسلام(ص) بدهد. شایان ذکر است نویسنده کتاب شبهات خود را از آیات بدون در نظر گرفتن اصل مطلق و مقید، شأن نزول، شواهد و قرائن تاریخی، پیوستگی آیات قرآن و آیات تحدی و با استفاده از منابع نامعتبر بیان کرده است.