حدیث گرایی و شاعری

فیض، در خانواده ای اهل علم به دنیا آمد. در محضر بزرگان دانش آموخت و در علوم گوناگون صاحب نظر شد. سرانجام در کاشان به تدریس و تألیف پرداخت. علاوه بر تربیت شماری از بزرگان، دویست اثر از خود به یادگار گذاشت. از نظر پارسایی و وارستگی زبانزد عام بود. در تفسیر، اخلاق، فقه، عرفان، بیان های ناب دارد و در آرای خود از قرآن و احادیث بهره گرفته است. در آغاز به دنبال فقه بود، سپس به عرفان روی آورد و در آخر خود را مقلّد قرآن و پیرو حدیث نامید. وی در نشر فرهنگ اهل بیت علیهم السلام کوشید. در جوانی به دنبال وحدت بین صوفیها و مخالفان بود، که همین موضوع سبب نسبت های ناروا به فیض گردید. او سرانجام رفتار و روش صوفیه را برخلاف شریعت خواند. این مقاله با رویکرد تحلیلی و اسنادی و با هدف به تصویر کشیدن شخصیت فیض و ارزیابی نسبت های داده شده چون صوفیگری، به اوست.