مشکله الحدیث

یحیی محمد در «مشکلة الحدیث» بر اساس دلایلی مانند شیوه اصحاب ائمّه متأخّر(ع) در برخورد با مسأله امامت، شکل گیری فرقه های گوناگون شیعی، حیرت و اختلاف شیعه در امامت امام بعد در هر دوره، عدم عرضه کتاب کافی به نوّاب اربعه و برداشت عدم اعتقاد به علم و عصمت ائمّه(ع) با توجه به دیدگاه خاص مکتب قم درباره غلو، به انکار علم و عصمت ائمّه(ع) پرداخته است که البته ادعای او خالی از اعتبار است؛ زیرا وضعیت سیاسی و اجتماعی شیعیان در دوران ائمّه متأخّر(ع) که به سبب تضییقات ائمّه جور با تقیه شدید ایشان همراه بود، دسترسی اصحاب ائمّه(ع) به ایشان را محدود و مشکل می ساخت و سبب نقل روایات کمتری از ایشان می گردید؛ چنان که عواملی مانند آماده سازی شیعیان برای ورود به عصر غیبت، تعهّد و امانت داری راویان شیعه به ضبط صحیح اسناد و از بین رفتن نامه ها و مکتوبات ائمّه(ع) نیز نقل مستقیم روایت از ائمه معاصر(ع) را کاهش می داد. عدم عرضه کتاب کافی به نوّاب اربعه نیز به سبب عواملی مانند وجود جوّ ناامنی و تقیه، وجود قرائن صحت صدور روایات کافی نزد کلینی، عدم معاشرت مستقیم کلینی با نوّاب اربعه است و نشانه تردید کلینی در علم و عصمت امام(ع) یا بی اعتمادی به نایبان آنان نیست؛ افزون بر آنکه ذکر فضائل و صفات الهی ائمّه(ع) از سوی بزرگان و مشایخ قم در آثار روایی آنان، نشانه اعتقاد راسخ به علم غیب و عصمت ائمّه(ع) و اثبات خلافت الهی آنان در روایاتی بوده که به جمع و نقل آن همّت گماشته اند.