المهجه

اثر منطقی المُهجة در برخی فهرست نگاری ها از آثار منطقی، به ابن سینا نسبت داده شده است. از آن جا که فهم تطوّر منطق سینوی در گرو شناسایی و بررسی تمامی آثار منطقی وی است مسأله پژوهش حاضر بررسی صحّت و اعتبار این انتساب است. در بررسی استناد هر اثر به مؤلّفی، از روش های بررسی دست نویس ها و مستندات تاریخی، بررسی ساختاری، و تحلیل محتوایی می توان بهره جست. در مستندات تاریخی و دست نویس های المُهجة مطلب قابل استنادی که مؤیّد انتساب یا عدم انتساب اثر به ابن سینا باشد به دست نیامد. بر مبنای تحلیل ساختاری، ساختار اثر متعلق به هیچ یک از سبک های منطق نگاری نیست و حتّی در سیر تحوّلات منطق سینوی با لحاظ این که شیخ الرئیس در منطق نه بخشی آثاری دارد و آغازگر منطق دوبخشی است، جای نمی گیرد. در تحلیل محتوایی علاوه بر وجود کلماتی که در سایر آثار منطقی ابن سینا به چشم نمی خورند و اغلاط منطقی، مواردی متفاوت با آن چه در آثاری که انتساب قطعی به ابن سینا دارند به دست آمد که فرضیه عدم انتساب رساله به شیخ الرئیس را تأیید می کند.