مطالب مرتبط با کلیدواژه

اسلام شیعی


۱.

تبیین انقلاب اسلامی ایران از دیدگاه تدا اسکاچپول

کلیدواژه‌ها: دولت ایدئولوژی نوسازی انقلاب شورش دهقانی مازاد برای نوسازی طبقة دهقانزی طبقة زمین‏دار اسلام شیعی دولت نفتی دولت تحصیلدار دولت رانتیه نظام اصادی بین‏المللی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی منابع وکلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی
تعداد بازدید : ۵۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۰۳۲
سؤال اصلی این مقاله آن است که آیا نظریة اسکاچپول توانایی تبیین انقلاب ایران را دارد. برای پاسخ به این سؤال متغیرهای اصلی نظریة او در مورد جامعة ایران به‏کار رفته‏ و در ادامه، جرح و تعدیلهایی که خود اسکاچپول در نظریه‏اش انجام داده شرح و در پایان آرا و عقاید اسکاچپول دربارة انقلاب ایران نقد و ارزیابی شده است.
۳.

فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران: زمینه های ایجابی، شاخص های اساسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران اسلام شیعی غرب ستیزی بی اعتمادی فرهنگ راهبردی ابهام راهبردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۸ تعداد دانلود : ۷۶۱
مهم ترین عوامل شکل دهنده و تأثیرگذار بر فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران چه مواردی هستند؟ تحت تأثیر این عوامل، فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی بر چه محورها و شاخص های استوار است؟ به نظر می رسد مهم ترین عوامل شکل دهنده و تأثیرگذار بر فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران شامل مواردی چون اسلام شیعی، عوامل اقتصادی، حافظه تاریخی، موقعیت جغرافیایی، تجربه جنگ 8 ساله و درک واقعیات بین المللی باشند. ضمن اینکه بدبینی به بیگانه، پایداری و مقاومت، بی اعتمادی راهبردی، ابهام راهبردی، عمل گرایی، خوداتکایی و بازدارندگی، مهم ترین محورها و شاخص های فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران هستند. با عنایت به اهمیت این بحث، هدف مقاله حاضر ارزیابی و شناخت زمینه های ایجابی، سازنده و همچنین، اصول و شاخص های فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران است. بدون تردید، این امر کمک فراوانی به درک دکترین و برنامه های نظامی کلان و همچنین، سبک دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران می نماید.
۴.

دو خوانش جدید بر پایه خوانش های شیعی هانری کوربن از روایات اساطیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: هانری کوربن اساطیر ایرانی و مزدایی اسلام شیعی آیین زردشتی حضرت فاطمه (س)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۴۱۹
هانری کوربن دین پژوه، شیعه شناس و فیلسوف برجسته فرانسوی در مطالعات تطبیقی متعددش توانست ارتباط فلسفی و عرفانی بین فلسفه خسروانی ایران باستان با روایات اسلام شیعی و فلسفه اشراق مطرح کند. وی با بررسی بر روی آثار سهروردی و ابن سینا نه تنها به بن مایه های فلسفه خسروانی دست پیدا کرد، بلکه به سرچشمه های اصلی فلسفه خسروانی، حکمت مزدایی، روایات اساطیری و متون مربوط یه آیین زردشتی نیز توجه داشت، و  همچنین مسأله شباهت و انطباق این تعالیم را با روایات اسلام ایرانی به طور جدی پیگیری کرد. در این پژوهش آن بخش از مطالعات و پژوهش های هانری کوربن که حکایت های نمادین عرفانی یا روایات شیعی، معادلی مشابه در فلسفه خسروانی یا روایات اساطیری و آیین مزدایی دارد، مورد نظر است. از میان موارد ارزشمندی که کوربن به تطبیق آن در دو تفکر اسلام شیعی و حکمت باستانی پرداخته است، جای دارد به دو مورد فراموش شده؛ یکی ماجرای ادامه نسل و پادشاهی فریدون و ایرج از طریق فرزند دخترش، منوچهر، و دیگری در اختیار داشتن بانویی آسمانی، اسپندارمذ، آب و زمین بپردازیم؛ اولی مشابه ادامه نسل و امامت و ولایت پیامبر اسلام(ص) از طریق فرزند دخترش، و دومی مشابه مهریه شفاهی حضرت فاطمه(س) (آب در کابین داشتن) اوست.
۵.

هجمه تروریسم؛ تاوان هویت تحول خواه نظام جمهوری اسلامی ایران

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی اسلام شیعی هویت تحول خواه سیاست عدم تعهد تروریسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۳۴۹
نظام جمهوری اسلامی ایران از همان اوان شکل گیری تا به امروز، پدیده تروریسم را رو در روی خود دیده است. در سال های آغازینِ انقلاب اسلامی سازمان مجاهدین خلق و گروهک فرقان بسیاری از اندیشمندان و مسئولین رده اول نظام را مورد ترور و حذف فیزیکی قرار دادند در ادامه فعالیت های گروه های تروریستی جندالله و جیش العدل در مرزهای شرقی ایران و انجام حرکات تروریستی علیه مسئولان و مردم محلی منطقه و در سال های اخیر ترور هدفمند دانشمندان هسته ای ایران توسط سرویس های اطلاعاتی اسرائیل این سؤال را ایجاد می کند که عامل عمده هجمه تروریسم علیه نظام جمهوری اسلامی چیست؟ در مقام پاسخ به این سؤال فرضیه مقاله بر هویت منحصر به فرد نظام برآمده از انقلاب اسلامی متکی می باشد. «جمهوری اسلامی» به عنوان نظام سیاسیِ برآمده از انقلاب اسلامی بر «قرائت انقلابی از اسلام شیعی» استوار می باشد که به واسطه نپذیرفتن مناسبات جهانی سلطه، نظامی تحول خواه و مخالف وضع موجود به شمار می آید. نتیجه آنکه «هویت تحول خواه» و «سیاست عدم تعهد» نظام جمهوری اسلامی ایران باعث عدم همراهی قدرت های بزرگ با ایران شده است به گونه ای که قدرت ها و سازمان های جهانی در قبال هجمه گسترده تروریسم علیه ایران، سیاست سکوت و عدم پیگیری عاملان را در پیش گرفته اند.
۶.

عفاف و حجاب در دین یهود و اسلام شیعی؛ تحلیل و مقایسه؛ با تأکید بر تلمود بابلی و من لایحضره الفقیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلام شیعی تلمود زنان مردان من لایحضره الفقیه عفاف یهود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۵۶۴
حفظ سلامت و نظم جامعه، برای حرکت در مسیر صحیح پیشرفت، در هر مکتبی جزو اولویت هاست. یکی از راه های رسیدن به این هدف، حفظ سلامت و نظم فردی و خانوادگی و تحکیم روابط خانوادگی و نظم اجتماعی است. دو دین یهود و اسلام، برای دستیابی به این هدف، حفظ عفاف و حجاب را به پیروان خود توصیه می کنند تا سلامت اخلاقی بر جامعه حاکم شود. حفظ عفاف و حجاب در این دو دین الهی، به هر دو قشر زن و مرد توصیه شده است و هریک در این مسیر، تکالیف ویژه خود را دارند؛ تکالیفی که جدای از حفظ عفت خودشان، به حفظ عفت همسرشان و جامعه ای که در آن حضور دارند نیز کمک می کند. با مطالعه جزییات این توصیه ها، می توان به شباهت های بسیاری میان این دو دین الهی پی برد. این پژوهش، به موضوع عفاف و حجاب در دو دین یهود و اسلام می پردازد و تأکید آن بر مطالب کتاب های فقهی تلمود و من لایحضره الفقیه است که مطالب آنها، تبیین کننده وحی بوده، مورد توجه ویژه فقیهان این دو مکتب می باشند.
۷.

آینده اسلام سیاسی شیعی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسلام سیاسی اسلام شیعی آینده پژوهی تحلیل روند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۳۰۶
پدیده ای که از آن با عنوان اسلام سیاسی یاد می شود، از مهم ترین پدیده های مؤثر بر سیاست،  امنیت و فرهنگ در دنیای معاصر است. هر سرنوشتی که اسلام سیاسی با آن روبه رو شود، بر عرصه سیاست، حکومت، فرهنگ و امنیت کشورهای اسلامی و همچنین بین الملل تأثیر خواهد گذاشت. این تأثیر بر ایران، به عنوان مشهودترین نمونه اسلام سیاسی شیعی مستقر در قدرت، تعیین کننده تر است. رویدادها، روندها و پیشران های متعددی بر تحولات اسلام سیاسی اثرگذار است. استفاده از روش های آینده پژوهی به شناخت روندها و پیشران های اسلام سیاسی کمک می کند. هدف اصلی پژوهش نیز ترسیم دورنمایی از آینده های احتمالی اسلام سیاسی شیعی-ولایی در ایران است. در این پژوهش، با روش های تحلیل روند، دلفی دومرحله ای و پانل خبرگان، تلاش شد تا مهم ترین روندهای حاکم بر اسلام سیاسی شیعی-ولایی در ایران، شناسایی و نیروهای پیشران کلیدی تعیین شود. نتایج تحقیق نشان داد که پنج پیشران «توسعه نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا»، «رشد و توسعه اسلام سیاسی در جهان اسلام»، «کارآمدی نظام»، «مسئله فلسطین و اسرائیل»، و «قدرت جبهه مقاومت در منطقه و پیروزی متحدان ایران» از بالاترین اجماع و اهمیت در بین صاحب نظران برخوردارند و آینده اسلام سیاسی شیعی در ایران را رقم می زنند. با تحلیل رویدادها، روندها و پیشران ها به نظر می رسد در آینده، بُعد جمهوریت در ایران، به تدریج پررنگ تر و حضور منطقه ای نیز تقویت خواهد شد.
۸.

انقلاب اسلامی ایران و پدیده تروریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی تروریسم بنیادگرایی اسلامی صلح جهاد اسلام شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۷۸
تروریسم یکی از مقوله های مهم در حوزه امنیت ملی و بین المللی در جهان امروز می باشد. از سویی در ادبیات اسلامی و فقه شیعه واژه ای به نام تروریسم وجود ندارد، این واژه در اصطلاح و مفهوم واژه ای وارداتی است، با این وجود در منابع شیعه و آرای فقها برخی مفاهیم مانند محاربه (اقدام مسلحانه به قصد ایجاد رعب و وحشت)، فتک (کشتن غافلگیرانه)، غدر (کشتن از طریق فریب و حیله گری) هستند که حرمت آن مورد تأکید بوده و هست. بعد از وقوع انقلاب اسلامی ایران، در منطقه خاورمیانه موج جدیدی از فعالیت های تروریستی اتفاق افتاد، عده ای از تحلیل گران غربی با بهانه قرار دادن اسلام و ایران به دلایل گوناگون، ابراز داشتند که رخداد انقلاب اسلامی ایران عامل اصلی محرک و تشدیدکننده تروریسم در منطقه خاورمیانه بوده و تاکنون نیز بر آن پافشاری نموده اند. در این مقاله با فرض اینکه وقوع انقلاب اسلامی ایران بر پدیده تروریسم تأثیری نداشته است به دنبال یافتن پاسخی برای این سئوال هستیم که آیا رخداد انقلاب اسلامی ایران محرک و تشدیدکننده تروریسم در منطقه خاورمیانه بوده است؟ همچنین کوشیده می شود به مواردی همچون؛ رابطه مذهب و تروریسم، دیدگاه اسلام نسبت به خشونت و بنیادگرایی اسلامی در منطقه خاورمیانه پرداخته شود. 
۹.

عدالت به مثابه انصاف در سنت اسلام شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: انصاف عدالت اجتماعی حقوق جهانی قاعده زرین اسلام شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۴
یکی از تفاسیر و جنبه های عدالت اجتماعی عدالت به مثابه انصاف است؛ اگرچه برخی انصاف را تمام عدالت اجتماعی، و بعضی آن را عالی ترین سطح عدالت می دانند. تحلیل انصاف به سان عدالت امری دشوار است؛ اگرچه انسان توشه ای فطری از معرفت نسبت به این دو دارد و در عمل، منتظر به سرانجام رسیدن نظریات در این باره نمی ماند. در سنت اسلام شیعی، انصاف از جمله اصول اخلاقی و حقوقی انسانی است. در این سنت بر انصاف به عنوان یکی از اصول راهبردی در روابط اخلاقی و حقوقی تأکید شده است. فیلسوفان اخلاق از انصاف با عنوان قاعده زرین یا سیمین یاد می کنند و در باب تبیین و کارآمدی آن به بحث می پردازند. برخی از مجریان عدالت در جهان، اساس داوری خویش را تنها بر انصاف استوار نموده اند. این مقاله درصدد است تا جایگاه انصاف به مثابه بارزترین نماد عدالت اجتماعی را در سنت اسلام شیعی بررسی و تحلیل کرده و جایگاه آن را در نظام هنجارهای اخلاقی و حقوقی آن نشان دهد.