صورت زمین

بر اساس جهانشناسی مزدایی باغ انعکاسی است از صورت جهان و از آنجایی که تاریخ نگاران دوره صفوی نیز به حضور طبیعت بکر در باغ ها صحه می گذارند، لذا چنین می توان استنباط کرد که جوهر باغ به نقشه ای خاص مربوط نمی شود، بلکه بیشتر رابطه ایست که با طبیعت بکر برقرار می کند. در نتیجه طبیعت بکر و چشم انداز آن، ورای دیوار باغ، مورد نظر است. از این رو باید دید چگونه طبیعت بکر به عنوان بخش مهمی از تصویر باغ به وسیلة راهکارهای مختلف در باغ نمود پیدا می کند چنانکه در آن شاه، همانند سلطان هستی، در پی از نو خلق کردن صورت زمین است. به طور کلی پژوهشگران بر هندسه نقشه باغ ایرانی به صورت چهار بخش تکیه دارند. این نوشته ابتدا نشان می دهد که این تئوری در مورد نقشه های موجود از باغ های صفوی صادق نیست و سپس به معرفی مفهوم باغ های سلطنتی به عنوان انعکاسی از جهان و رابطه آنها با طبیعت بکر می پردازد.