خیال پردازی

رمان ادواری «در جستجوی زمان از دست رفته» که توسط مارسل پروست در هفت مجلد، بین سال های 1913 و 1927، به رشته تحریر در آمده است، نه تنها داستان یک دوره خاص است، بلکه نگرشی نوین در شیوه پرداخت و ساختار رمان و گونه ای نوآوری در درون نگری و تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی است. پروست در این رمان به تحلیل مفصل عشق و جنبه های بحث انگیز آن پرداخته است. در «جستجو»، تنها پیامدهای مثبت عشق خیالی، آتشین و مطلق نیست که مورد مطالعه و بحث قرار می گیرد، بلکه ناکامی های عاشقانه که همانا وسوسه، حسادت، نا امیدی و بیماری است، نیز مطرح شده اند. پروست به زیبایی نشان می دهد که انسان در مقابل پیامدهای تلخ عشق، یعنی تیره روزی و شوربختی، کاملاً مسئول نبوده بلکه تقدیر در ایجاد آن نقش بسزایی ایفاء می کند. کلیه جنبه های مطرح شده عشق، شکل های کاملا خودخواهانه عاشق بوده که گواهی بر خود شیفتگی وی اند.

کلیم کاشانی، شاعری خلاق، معتدل و پرسخن است که در همة انواع شعر، طبع آزمایی کرده، ولی شهرت اصلی وی در غزل سرایی است. غزلیات کلیم به جز ویژگیهای مشترک سبک هندی، به دلیل نیروی آفرینندگی شعری، تصرفات واژگانی و معنایی و گرایش های غنایی و حکمی از مختصات زبانی، ادبی و فکری برخوردار است. هنر کلیم در تصویرآفرینی، نازک خیالی و مضمون پردازی است و از تمام امکانات بیانی و بدیعی به صورت معتدل، ساده و روشن استفاده میکند و تصاویر شعری وی با وجود فشردگی، از ابهام و پیچیدگی بدور است. تشبیهات غزلیات کلیم را به سه دسته تقسیم کرده اند: گسترده، دور از ذهن و آفریدة ذوق شاعر. کلیم در غزلیات خود، بیش تر از استعاره های تشخیص حسی بهره میبرد و گاهی با قدرت ابداع و تصرّف در عناصر طبیعی حتّی از موضوعات غیرشاعرانه، تصاویر بدیع خلق میکند. هرچند اسلوب معادله، از اصلیترین صورت های شعری صائب است، اما وی را آغازگر این شیوه میدانند و یکی از شاخص های شعر وی هم بشمار میرود. غزلیات کلیم به لحاظ فکری ـ انفسی بیان گر اندیشه های غنایی و فلسفی اوست. بسامد واژه ها و موتیف های خاص وی، نیز در بسیاری از موارد نشان گر اندیشه های مأیوسانه و شک آلود فلسفی است. یکی از مختصات اصلی غزلیات کلیم، همین کاربرد موتیف های خاص است، که مرکز ثقل تخیّل است و نحوة نگرش وی را بیان میکند. موارد یاد شده، در این جستار با تجزیه و تحلیل غزلیات کلیم و بهره جستن از پیشینة تحقیق و با ذکر نمونه هایی بررسی شده است.

پیدایش متافیزیک در سینما ریشه در افسانه ها و قصه های کهن که متکی بر روح و نیروهای فوق طبیعی و ماورایی دارد. اکثر این فیلم ها دلیل وجود معانی و مفاهیمی است که در نهایت منجر به اعتلای معنویت در مخاطب شود. از این روی سینماگران به علت جذاب بودن و فرم و محتوای خاص آن به ساخت چنین فیلم های روی آورده اند. هدف از این پژوهش بررسی سینمایی است که براساس عوامل ماورایی و متافیزیکی اتفاقاتی به وقوع می پیوندد که در عالم ناسوت وقوع آنها، عجیب و غیرقابل باور است و چگونگی رویکرد ماوراء در سینمای معاصر، در جامعه و تحلیل تصویر، صدا و موسیقی فیلم های ماورایی پرداخته شده است. روش اجرای این تحقیق توصیفی- تحلیلی و تطبیقی است. در جمع بندی نتایج این پژوهش می توان گفت: نقش ماوراء در سینما به حیطه گسترده پرورش ذهن و تخیل گرایی و به وجوه رؤیاها و مجهولات وابسته است. نقطه اتکاء فیلم ها، جهان پس از مرگ به عنوان فیلم های پرکشش و وابسته به سینمای رستگاری است که با ساختار نوین، درام و متکی بر ماوراء را می آفریند.

خیال پردازی (Fantasy) فرایندی طبیعی و ذاتی است که معمولا به فرایند تصور اشیا، نمادها یا رویدادهایی که درآن لحظه وجود ندارند، اطلاق می شود. خیال را از نیرومندترین و همگانی ترین توانایی های بشری شمرده اند که موجب بسیاری از نوآوری ها و ابداعات شده است. در سایه این نیرو فرد به قدرت، خلاقیت و سازندگی دست پیدا می کند. اما آنچه حائز اهمیت است بروز مشکل به هنگام انجام افراطی این عمل ذهنی در انسان، بخصوص دوران کودکی و نوجوانی است همانطور که آگاتا کریستی بیان می کند: «به یاد داشته باش که خیال پردازی خدمتکاری مفید، اما ارباب گمراه کننده است.» انگیزه نگارش این مقاله اهمیت اصل خیال پردازی در کودکان و توجه به اعتدال در تخیّل های کودکان بود. بدین معنی که در این مقاله سعی داریم خیال پردازی سالم را از خیال پردازی بیمارگونه تمییز دهیم علت بروز آن در کودکان و نوجوانان را بررسی نماییم و بهترین برخورد والدین و مربیان را با این مسئله بیان کنیم. نوع پژوهش در این مقاله توصیفی بوده و روش گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای است. ابتدا منابع معتبر شناسایی شد، بعد از مطالعه و فیش برداری، داده ها در ساختار مقاله تدوین گردید.