هجاء

در این مقاله ضمن بیان شمه ای از زندگی ابو تمام،دیوان وی را با نگاهی گذرا و در عین حال با دقت مورد بررسی قرار داده ام.از میان ابواب شعر ابوتمام""وصف"" از مهمترین ویژگی های نبوغ شاعری وی محسوب می شود. نیروی خیال و دقت نظری که به ابو تمام ارزانی شده،از او توصیفگری چیره دست ساخته است. توصیف های بسیار وی بر غنای شعرش افزوده است. همچنانکه همین امر بر دقت و ژرفنگری او نیز دلالت دارد و از طرفی اگر بگویم که ""وصف"" در تمام اغراض شعری اش خمیر مایه? شعری اوست، شاید سخنی گزاف نباشد.این مقاله شرح گسترده ای از توصیف ابو تمام است.

دو قرن چهارم و پنجم هجری را می توان دوران طلایی شعر عربی در خراسان نامید؛ به طوری که خراسان در این دوره مجمع بسیاری از ادبا و شعرا، از اقصی نقاط جهان اسلام گردید. از جمله فنون شعر عربی که در خراسان مورد توجه شاعران قرار گرفته، هجاء است. هجاء در حقیقت از مهم ترین انواع شعری است که از دوره جاهلیت در شعر عربی وجود داشته است. این نوع شعری معمولاً زمانی به وجود می آید که انسان از امری ناراحت می شود و این ناراحتی او را به هجو و مذمت وادار می کند. با این رویکرد، پژوهش حاضر می کوشد با تحلیل و بررسی اشعار مربوطه، به تبیین علل بروز هجاء (از جمله: نبود آزادی، ستم کارگزاران) و انواع هجاء (همچون هجاء افراد و شهرها)، همچنین سبک آن در شعر خراسان بپردازد.