مطالب
نمایش ۳۴۱ تا ۳۶۰ مورد از کل ۱٬۳۸۸ مورد.
درآمدى بر تقوا در قرآن و نهج البلاغه
اصول چهار گانه حکومت از دیدگاه نهج البلاغه
مقدمه حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه
حوزه‌های تخصصی:
نهج البلاغه و مبانى خطمشى گذارى در حکومت(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
علوم سیاسى ۱۳۷۹ شماره ۱۱
حوزه‌های تخصصی:
گزیده یی از نهج البلاغه به زبان ارمنی
سخنان علی (ع)، نهج البلاغه و متون فارسی
سیری در نهج البلاغه (3): وابستگی به ماده
از سخنان علی علیه السلام در نهج البلاغه
تحليل خطاب العداله الاجتماعيه في نهج البلاغه والليبراليه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه السادس ربیع و صیف ۱۴۰۲ (۱۴۴۳ق) العدد ۲ (المتوالی ۱۲)
113 - 127
حوزه‌های تخصصی:
الخلاصه:فی النظام الخطابی، تُعَدّ التفاعلات الاجتماعیه، التی تعکس علاقات الأفراد داخل المجتمع، بمثابه نصٍّ متکامل. ویختلف تأویل هذا النصّ باعتباره کُلاً معنویًا باختلاف الخطابات التی ینتمی إلیها. ویرتبط عدم استقرار الدوالّ وتفاوت معانیها داخل الخطابات بالأیدیولوجیا والسلطه الکامنه فیها. وبناءً على ذلک، یکشف تحلیل الخطاب فی کل نظام لغوی، بالاستناد إلى العناصر اللغویه والسیاقات الاجتماعیه، عن الشبکات الخفیه للعلاقات ضمن الأبعاد الاجتماعیه والسیاسیه والثقافیه. وفی هذا الإطار، یُعَدّ مصطلح "العداله الاجتماعیه" دالًا عائمًا مشترکًا بین العدید من الخطابات، إلا أنه یکتسب دالًا مرکزیًا وأیدیولوجیًا فی کل خطاب، مما یؤدی إلى اختلاف دلالاته وتباین حدوده وأصوله ومعاییره تبعًا للسیاق الخطابی الذی ینتمی إلیه. یسعى هذا البحث، بالاعتماد على المصادر المکتبیه والمنهج الوصفی، إضافه إلى أسس تحلیل الخطاب، إلى صیاغه الفهم المتباین لهذا المفهوم وتوضیح تمثّلاته فی خطاب نهج البلاغه والخطاب اللیبرالی. ومن أبرز نتائج البحث أن اختلاف فهم العداله الاجتماعیه فی هذین النظامین الخطابیین یرجع إلى اختلاف الدال المرکزی والطابع الأیدیولوجی لکل منهما.
دراسه العلاقات الدَّلالیه بین مفردات خطب نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه ربیع و صیف ۱۴۰۰ (۱۴۴۲ق) العدد ۲ (المتوالی ۸)
111 - 125
حوزه‌های تخصصی:
هذه الدراسه تحاول الکشفَ عن تقنیات التماسک النصیّ المنتظمه فی خطب نهج البلاغه فبرغم کثره البحوث والدراسات التی عُنیت بذلک، لم تُدرس خطب نهج البلاغه من وجهه نظرٍ لسانیه کما لم یبحث الدارسون والشارحون والمترجمون قضیه العلاقات الدلالات القائمه بین القضایا الأدبیه و اللغویه والدینیه. فعلم الدلاله حجر أساس لمعارف لغویه حدیثه. فمن أجل هذا یقصد الباحث فی هذه المقاله إلى أن یعالج العلاقات الدلالیه بین مفردات خطب نهج البلاغه بأسلوب وصفی - تحلیلی ، فیحاول هذا البحث تسلیط الضوء علی أن نصّ نهج البلاغه لیٍس هو مفردات ومصطلحات دینیه فحسب، بل هو یفید دلالات ذات وقع کبیر فی نفسیه القرّاء، إذ یعمد الإمام علی إلى توظیف أنواع المفردات بدلالاتها المختلفه فی کلامه الرصین. وقد أثبتت نتائج هذه الدراسه أن الإمام علی قد تناصّ فی کلامه مع التعبیر القرآنی وصوره وأسالیبه لأن لغته تطابُق صادق بین المعنى والأداء اللفظی فکان ذلک سرّ بلاغته وفصاحته التی انفرد بها عن أبناء عصره. فضلًا عن کونه قد استبدل البناء اللغوی الجاهلی بآخر جدید لم یألفه العرب فی العصور المنصرمه ولم یتصوروا أن غیر الشعر یمکن أن یؤثر فیهم .ولا شکّ فی أن دراسه اللمحات الدلالیه هی مفتاح لکشف سرِّ إعجازه وبلاغته.
واکاوی استراتژی سکوت براساس آموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: امروزه سکوت تنها در سطح سازمان مطرح نبوده، بلکه می توان در سطح گسترده ای همچون جامعه مورد بررسی قرار داد. هدف از نگارش پژوهش حاضر، استخراج الگوی استراتژی سکوت براساس آموزه های نهج البلاغه است. روش: این پژوهش از حیث هدف، جزء تحقیقات توسعه ای طبقه بندی شده و از حیث جمع آوری داده ها، کیفی است و با روش تحلیل مضمون و از طریق واکاوی متن نهج البلاغه انجام شده است. یافته ها: در پژوهش حاضر با کمک نرم افزار Maxqda، 253 کد متناسب با موضوع شناسایی شد که منجر به تولید 11 مضمون سازمان دهنده و نهایتاً در 3 مضمون فراگیر جمع بندی شد و الگوی شبکه مفهومی آن شکل گرفت. نتیجه گیری: براساس سخنان گرانقدر امام علی (ع)، مولفه های سکوت با توجه به مضامین سازمان دهنده در سه مضمون فراگیر، سکوت تدافعی، سکوت مطیع و سکوت برای مصالح جمعی قابل طبقه بندی می باشند.
فنّ براعت استهلال در خطبه های نهج البلاغه
حوزه‌های تخصصی:
یکی از فنون بلاغی نگارش و سخنوری شروع نیکوی کلام است. این صنعت در علم بلاغت عربی براعت استهلال یا حسن ابتدا یا براعت مطلع نام دارد. از آنجا که مهارت متکلم در شیوه های بیان یکی از عوامل فزونی زیباییهای ادبی و بلاغی کلام است این جستار به براعت استهلال در خطابه های امیرالمؤمنین(ع) اختصاص یافته است. پژوهش حاضر با هدف نشان دادن گوشه ای از مهارتهای کلامی حضرت علی(ع) و بر اساس فن براعت استهلال به بررسی شیوه های بیانی در آغاز 21 خطبه می پردازد. این جستار ابتدا به تعریف صنعت بلاغی براعت استهلال از نظر لغوی و اصطلاحی پرداخته و سپس با نگاهی گذرا بر سیر خطابه از عصر جاهلی تا پایان دوره اموی و بیان شیوه های فن سخنوری به بررسی نمودهای این فن در خطبه های نهج البلاغه با تکیه بر شیوه توصیفی تحلیلی پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد امام در آغاز خطابه ها اسلوبهای متنوعی از قبیل: ندا، استفهام، امر، تعجب، قسم و مانند آن را به کار برده اند و این شگرد بیانی، تأثیر بسزایی در جلب نظر و آماده سازی ذهنی مخاطب برای ورود به متن اصلی و جلوگیری از ملالت وی داشته است.
آفات مدیریّت از منظر قرآن و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مدیریّت اسلامی مبتنی بر جهان بینی دینی است که حاصل مفاهیم قرآن، نهج البلاغه و فرمایش اولیاء الهی می باشد. از این روی، مدیران جامعة اسلامی باید دارای ویژگی هایی باشند تا بتوانند با استخراج آن مفاهیم و در هم آمیختن آن ها با توانایی های ذاتی و شخصیّتی خود به مدیرانی تبدیل گردندکه از عهدة وظایف و تکالیف الهی و اجرایی برآیند. همچنین باید با شناخت آفات و آسیب های این مقام، راه عبور سالم از آن ها را یافت و در انجام وظایف از آن ها دوری کنند. از آنجا که ویژگی های منفی مدیران، شخصیّت آنان رافرسوده، دریچه های تعامل متقابلِ فی ما بین را مسدود نموده است و به حُسن روابط، خدشه وارد می نماید. در مقالة حاضر به بُعد شناخت آفات پرداخته شده است و در این راستا، تعریف مدیریّت، مدیر و آفت بیان شده، سپس بعضی از آسیب های مدیریّت از جمله، تکبّر، جاه طلبی و ... مورد بررسی قرار گرفته است.لذا دیدگاه قرآن و نهج البلاغه مورد توجّه قرار گرفته است و از نقطه نظرات مفسّران عالی مقام و صاحب نظران استفاده شده است.
منشور فرماندهی کارامد بر گرفته از نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
این تحقیق با عنوان «منشور فرماندهی کارامد در نیروی انتظامی از دیدگاه نهج البلاغه» تحت تأثیر اهداف متعالی نظام اسلامی در حوزه امنیت همه جانبه، نقش فرماندهی انتظامی در تحقق این اهداف، خلأ سبک و الگویی که با پیروی از آن بتوان با حداقل تلفات، زمان و امکانات موفق به کسب حداکثر نتایج شد، و از سوی دیگر تحت تأثیر از فرصتها و تهدیدات در محیط خارجی و قوتها و ضعف ها در محیط داخلی است، مقاله بر آن است تا منشور فرماندهی کارامد را در ناجا با مطالعه اکتشافی از منبع گرانبهای نهج البلاغه مشخص کند. این نوشتار، که نتیجه یک طرح پژوهشی است از حیث هدف، کاربردی و از حیث سطح تحلیل بر خوردار از ماهیتی توصیفی استنباطی و از حیث رویکرد و طبقه بندی روش به روش کتابخانه ای متکی است. داده های مورد نیاز از راه مطالعات کتابخانه ای و مراجعه به تارنماهای اینترنتی با استفاده از ابزار فیش، گردآوری شده است. این نوشتار با طرح پرسش اصلی تحقیق: «از دیدگاه نهج البلاغه، منشور فرماندهی کارامد در نیروی انتظامی در راستای اجرای ماموریتها از چه اصولی برخوردار است؟»، پاسخی منطقی و مستدل عرضه، و با مطالعات اکتشافی و بهره گیری از نظر خبرگان، اصول دوازده گانه ای برای منشور تدوین شده است. محققین بر این باورند که با نهادینه شدن منشور، ظرفیتهای پنجگانه (مقابله با تهدیدات سخت، نیمه سخت، نرم، عمق بخشی داخلی و عمق بخشی خارجی) برای نظام سیاسی اسلام شکل خواهدگرفت که در راستای نهادینه شدن آن در پایان نوشتار، پیشنهادهایی در سه سطح عرضه شده است.
روابط بینابینی قرآن با خطبه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
متن های گوناگون از دیرباز، با یکدیگر ارتباطی بینابینی داشته و از نظر زبانی، وزنی و معنایی بر یکدیگر اثر گذاشته و از هم اثر پذیرفته اند.اگرچه این ارتباط از گذشته مطرح بوده است و تبادل کلام هنری را در بسیاری از آثار گذشتگان می بینیم، در دوره معاصر، میخائیل باختین، اندیشمند روسی، باردیگر، مقوله بینامتنی را از دیدگاهی نو بررسی کرده و کسانی همچون ژولیا کریستوا، رولان بارت و هارولد بلوم، تحت تاثیر باختین، به این مسئله پرداخته اند.بر اساس نظریه بینامتنی، هر متن بر پایه متونی که پیشتر خوانده ایم، معنا می دهد و بر رمزگانی استوار است که پیشتر شناخته ایم. پیوند ناگسستنی مفاهیم نهج البلاغه و قرآن کریم، از ژرفایی بسیار برخوردار است و به روساخت، محدود نی شود؛ بلکه در سطح ژرف ساخت، پیوندی عمیق میان این دو کتاب برقرار است؛ به طوری که در بسیاری از موارد، درک دقیق معنای موردنظر امام (ع) جز از طریق آشنایی با متن پنهان و شناخت چگونگی رابطه این دو کتاب با یکدیگر میسر نیست.با خوانش دقیق خطبه های نهج البلاغه، به این نتیجه می رسیم که بیشترین شکل روابط بینامتنی قرآن با خطبه های نهج البلاغه، به صورت نفی متوازی است که در آن، امام (ع) توانسته است نوعی سازش میان متن پنهان و متن حاضر ایجاد کند و تعاملی آگاهانه با آن پدید آورد.
زن در آیینه ی نهج البلاغه و مثنوی
منبع:
حافظ خرداد ۱۳۸۶ شماره ۴۱
حوزه‌های تخصصی:
کتاب شناسی تعلیم و تربیت در نهج البلاغه
شکوه های امیرالمومنین علی (ع) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
" با این که کتاب شریف نهج البلاغه گلچینی از سخنانی است که به امیرالمومنین (ع) مناسبت های مختلف بیان کرده است، دریایی بیکران از معارف الهی است و بعد از قرآن کریم بهترین راهنما برای هدایت بشر و ساختن انسان کامل است. هر انسان خواستار حقیقت می تواند از این دریای زخار به فراخور حال خویش کفی بر گرفته و جان تشنه اش را سیراب کند.
سخنان امیرالمومنین (ع) دارای موضوعاتی است که مهمترین آن ها عبارتست از: فخر، توبیخ و تانیب، حماسه، تخویف و تهدید، ذم و هجا، رثا، وصف، مدح، دعا و ابتهال، حکمت و شکوه. در این نوشتار، ابتدا موضوعات نثر در نهج البلاغه با مثال ذکر شده، سپس یکی از آن موضوعات یعنی «شکوه» مورد بحث قرار گرفته است.
شکوه به معنی شکایت، اظهار نگرانی و گله مندی است و از مصدرهای ساختگی است که در زبان عربی به جای آن شکایت و شکوی بکار می رود. مشتقات کلمه شکوی دوبار در قرآن و سیزده بار در نهج البلاغه بکار رفته است. پس از معنای لغوی شکوه، کاربرد آن در نهج البلاغه بیان شده و به عوامل و انگیزه های آن اشاره شده؛ سپس از میان شکوه های موجود در نهج البلاغه که بیش از 25 مورد است، 20 مورد آن با توجه ذکر شده؛ سپس به موقعیت سخن و جنبه شکوه آمیز بودن آن اشاره و انگیزه شکوه بیان گشته است و در پایان از همه مطالب نتیجه گیری شده است.
"
قطب راوندی و شرح نهج البلاغه (منهاج البراعه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کاشان شناسی دوره ۱ بهار و تابستان ۱۳۸۴ شماره ۱
103 - 115
قطب راوندی، عالم، فقیه، مفسر و محدث قرن ششم هجری است. تألیفات او نسبتا فراوان است. فقه القرآن، قصص الانبیاء و شرح نهج البلاغه موسوم به منهاج البراعه، که از قدیمی ترین شرحها است، برخی از آثار این دانشمند است. موضوع این مقاله بررسی روش قطب راوندی در شرح نهج البلاغه است. جنبه های ادبی، لغوی و کلامی، اساس شرح قطب است که نگارنده به آن پرداخته. بر خلاف تصور ابن ابی الحدید این شرح، اولین شرح نهج البلاغه نیست و احتمالا ابن ابی الحدید، ابوالرضا راوندی را با قطب راوندی اشتباه کرده است.
تبلیغات
