بررسی تطبیقی طنز در دوره نئوکلاسیک انگلستان و عصر مشروطه ایران: «پیشنهادی کوچک» از سوئیفت و «دروس الاشیاء» از دهخدا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
طنز انگلیسی و طنز فارسی قابلیت های فراوانی در نقدهای اجتماعی و بازتاب وقایع تاریخی خود داشته اند. اگرچه آبشخور اصلی این طنزها و منشاء شکل گیری آنها تفاوت هایی با هم دارند امّا ماهیّت و سرشت آنها یکسان و غایت هر کدام اصلاح جوامع بشری بوده است. پژوهش حاضر با استفاده از روشی توصیفی-کیفی و با تکیه بر مطالعات تطبیقی و رویکردی میان رشته ای و با نظر به مکتب آمریکایی و روسی درصدد بررسی این دو گونه ادبی و شناخت شباهت ها و تفاوت های آنها می باشد. ادبیات جهان در سرزمین های مختلف گاهی متاثّر از هم بوده اند و گاهی این روح مشترکِ بشریت بوده که توانسته آثار ادبی را به هم نزدیک و فارغ از تاثیر و تاثّر مستقیم آنها را در یک ظرف قرار دهد. در این پژوهش، ژانر ادبیِ طنز مبنای اصلی بحث است تا در پرتو آن دو دوره طلایی طنزنویسی در ایران و انگلستان، یعنی دوره نئوکلاسیک و عصر مشروطه، مقایسه و بررسی شوند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که طنزِ دوره نئوکلاسیک انگلستان در سده های هفدهم و هجدهم میلادی ادامه طنزِ دوران باستان خاصّه روم و طنزنویسان شهیر آن سرزمین، و نیز همراه با ظهور روزنامه نگاری و نثرنویسی در عصر خردگرایی بوده است، در حالی که طنز در عصر مشروطه ایران در اوایل سده بیستم میلادی حاصل بیداریِ اجتماعی و همچنین رونق مطبوعات آن دوران می باشد. علاوه بر این، به نظر می آید طنز انگلیسی از انسجام ساختاری و محتوایی بیشتری نسبت به همتای فارسی خود برخوردار بوده است؛ زیرا که طنز در ممالک اروپایی فراخور تغییرات سیاسی و اجتماعیِ خود بعد از عصر رُنسانس که طیّ آن بیداری ادبی-فرهنگیِ بزرگی در آن قارّه روی داد، به تشخّص و استقلال کامل تری دست یافت. در بخش پایانی این پژوهش دو نمونه از طنزهای منثورِ انگلیسی و فارسی به بحث و بررسی گذاشته شده است: یک پیشنهاد کوچک اثر جاناتان سوئیفت (۱۷۴۵-۱۶۶۷ م.) و «دروس الاشیاء» از مجموعه چرند و پرند علی اکبر دهخدا (۱۳۳۴-۱۲۵۹ ش.).A Comparative Study of Satire in English Neo-classical Age and Persian Constitutionalist Era through Jonathan Swift’s A Modest Proposal and Ali-Akbar Dehkhodā’s Dorūs Al-Ashyā
Both English and Persian satires have proved their enormous potentials in reflecting historical events and voicing social criticism. Despite differences in their origins, the nature and the ends of the satires have been the same, aiming at reformation of human societies. Drawing on analytical-qualitative methods and adopting Russian and American approaches to comparative literature and interdisciplinary studies, the present research attempts to examine the similarities and differences of satires in the two languages. At times, literatures have had impact on each other in different parts of the world; however, the similarities have quite often been due to the common human spirit informing different literary works. Satire is the main focus of the present study in two golden eras of satirical writing both in Iran and England. The findings of the research reveal that Neo-classical satire in England during the 17th and 18th centuries is the continuation of the Classical age especially the Roman satire, resurging as a result of the popularity of journalism and prose writing during the Age of Enlightenment. On the other hand, satire grew in popularity during the Constitutionalist era in Iran due to social awakening and popularity of the press. It seems that English satire enjoys greater content and structure integrity as compared to its Persian counterpart. Perhaps because of the socio-political changes leading to great literary and cultural rebirth after the Renaissance in European nations, satire achieved greater distinction and independence. In the closing section of this research, two examples of English and Persian prose satire will be examined: A Modest Proposal by Jonathan Swift (1667-1745) and “Dorūs Al-Ashyā” [Lessons to be Learned from Things] by Ali-Akbar Dehkhodā (1879-1956).
تبلیغات
