بررسی اثربخشی آموزش های ترویجی بر مؤلفه های اجتماعی و زیست محیطی در روستاهای شهرستان آستارا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه: در چند دهه اخیر یکی از موضوعاتی که در بحث توسعه پایدار روستایی مورد بحث و توجه قرار گرفته، «آموزش و ترویج کشاورزی» است. زیرا با توجه به اینکه عمده درآمد جمعیت ساکن در این مناطق وابسته به کشاورزی می باشد، توجه به مبحث آموزش و ترویج آن موجب بالا بردن توان های کشاورزی منطقه و حرکت از سنتی به مدرن شده و با توسعه کشاورزی، روستاها نیز در مسیر توسعه اجتماعی و زیست محیطی قرار می گیرند.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی ابعاد اجتماعی و زیست محیطی آموزش های ترویجی در نقاط روستایی می باشد.روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نظر هدف کاربردی، ماهیت و روش آن توصیفی-تحلیلی و برای گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز از مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی استفاده شده است. برای انتخاب نمونه آماری از فرمول کوکران و با 50 درصد احتمال وجود صفت در جامعه آمار استفاده شده که در نهایت 375 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. با استفاده از فرمول کوکران میزان پایایی پرسشنامه مقدار 93/0 بدست آمد که مقدار قابل قبول را نشان می دهد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های T تک نمونه ای، کروسکال والیس و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو مکانی پژوهش، سکونتگاه های روستایی شهرستان آستارا می باشد که طبق سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1395 دارای 28443 نفر جمعیت روستایی است.یافته ها و بحث: یافته ها نشان داد، مولفه اجتماعی با سطح معنی داری 041/0 و مولفه محیط زیست با معنی داری 002/0 متأثر از آموزشی ترویجی بوده اند. در بعد اجتماعی دهستان حیران با میانگین 75/195 و در بعد زیست محیطی نیز دهستان چلوند با میانگین 99/210 وضعیت مطلوبی نسبت به سایرین دارند. همینطور، مولفه اجتماعی با مقدار تی 53/3 و مولفه محیط زیست با مقدار تی 86/75 و با سطح معناداری 000/0 وضعیت متفاوتی نسبت به همدیگر داشته اند.نتایج: میزان تاثیر آموزش های ترویجی بر روی مولفه زیست محیطی توسعه روستایی شهرستان آستارا بیشتر از مولفه اجتماعی برآورد شده و با توجه به نتایج بدست آمده مهمترین عامل هایی که آموزش های ترویجی در ابعاد مختلف اجتماعی و زیست محیطی در آنها تأثیر مثبت داشته اند عبارتند از؛ 1) زیست محیطی و توانمندسازی اقتصادی، 2) مشارکت اجتماعی روستاییان، 3) کاهش مهاجرت روستاییان، 4) رعایت قوانین و افزایش مسئولیت پذیری، 5) کاهش فقر روستایی، 6) عایت اصل احترام و کاهش ساخت وسازغیرمجاز. در میان عامل های شناسایی شده نیز «عامل اول و دوم» بیشترین اثرپذیری را از افزایش آموزش های ترویجی داشته اند.Investigating the effectiveness of extension training on social and environmental components in the villages of Astara County
Introduction In the last few decades, one of the issues that have been discussed and paid attention to in the discussion of sustainable rural development is "education and promotion of agriculture". Because considering that the majority of the income of the population living in these areas is dependent on agriculture, paying attention to the issue of education and its promotion has increased the agricultural capabilities of the region and moved from traditional to modern, and with the development of agriculture, the villages are also on the path of social and environmental development.Methodology The purpose of this research is to evaluate the effectiveness of social and environmental aspects of extension training in rural areas. This research is descriptive-analytical in terms of its practical purpose, nature and method, and library studies and field surveys were used to collect the required data and information. To select a statistical sample, Cochran's formula was used with a 50% probability of the presence of traits in the statistical population, and finally 375 people were selected as a sample. Using Cochran's formula, the reliability of the questionnaire was obtained as 0.93, which shows an acceptable value. One-sample T-tests, Kruskal-Wallis and exploratory factor analysis were used to analyze the data.Geographical area of researchThe geographical territory of the research is the rural settlements of Astara County, which according to the census of Iran Statistics Center in 2016 has 28443 rural population.Results and discussionThe findings showed that the social component with a significance level of 0.041 and the environmental component with a significance level of 0.002 were affected by extension education. In the social dimension, Hiran dehstan with an average of 195.75 and in the environmental dimension, Chalvand dehistan with an average of 210.99 have a favorable situation compared to others. Also, the social component with a t value of 3.53 and the environmental component with a t value of 75.86 and with a significance level of 0.000 have had a different situation compared to each other. Conclusion The impact of extension training on the environmental component of the rural development of Astara County is estimated to be more than the social component. According to the obtained results, the most important factors that extension trainings have had a positive effect on in different social and environmental dimensions. as follows; 1) environment and economic empowerment, 2) social participation of villagers, 3) reduction of migration of villagers, 4) compliance with laws and increasing responsibility, 5) reduction of rural poverty, 6) respect principle and reduction of unauthorized construction.
تبلیغات
