آشکارسازی و پیش بینی روند تغییرات دریاچه ی ارومیه و محیط پیرامونی آن طی نیم قرن گذشته بر پایه ی تحلیل های مکان مبنای دورکاوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
خشک شدن تدریجی دریاچه ی ارومیه، چند سالی است که به مسأله ای ملی و بین المللی تبدیل شده است. در دهه های اخیر توسعه ی صنعتی ناپایدار و بهره برداری بی رویه از سفره های آب زیرزمینی از علل اصلی خشک شدن دریاچه ی ارومیه بوده است. در این پژوهش به بررسی و آشکارسازی و پایش تغییرات دریاچه ی ارومیه و محیط پیرامونی آن با تلفیق سامانه اطلاعات مکانی و دورکاوی طی بازه ی زمانی بیش از نیم قرن پرداخته شده است. برای نیل به این هدف، از عکس های فتوگرامتری هوایی سال ۱۹۵۵و نقشه ی توپوگرافی تهیه شده از آن عکس ها، داده های مدل ارتفاعی رقومی (DEM) منطقه ی مورد مطالعه، اطلاعات مربوط به چاه های آب پیرامون غربی دریاچه، اطلاعات کیفی آب دریاچه و تصاویر سنجنده های TM ، ETM+و OLI ماهواره های لندست ۵، ۷و ۸ استفاده شده است. بازه ی زمانی تحقیق شصت سال در فاصله ی سال های 1955 تا سال ۲۰۱۴ میلادی است. بدین منظور 12 تصویر مختلف مربوط به دوره های متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که مساحت و محیط پیرامونی دریاچه ی ارومیه تغییرات گسترده ای در سال های اخیر داشته است. مساحت دریاچه از ۴۵۱۸۰۰ هکتار در سال ۱۹۵۵ به ۸۹۷۳۰ هکتار در سال ۲۰۱۴ کاهش یافته است. در این تحقیق مشخص گردید بیشترین پسروی دریاچه در قسمت جنوبی آن به وقوع پیوسته است. این پسروی ها همراه با گسترش پهنه های نمکی در سواحل این دریاچه همراه است. پایین آمدن سطح آب دریاچه رابطه ی مستقیم با گسترش زمین های کشاورزی پیرامون دریاچه و رابطه ی معکوس با شاخص هدایت الکتریکی آب دریاچه (EC) دارد. این نوسانات اثرات زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی مهمی را به دنبال دارد. بررسی روند تغییرات دریاچه نشان می دهد که اگرروند به همین صورت ادامه یابد و اقدام مؤثری انجام نشود تا سال ۱۴۱۲ دریاچه ی ارومیه از بین خواهد رفت و به شوره زار تبدیل خواهد شد.Surrounding Environment Change during the Past 60 Years by Means of Remote Sensing Geobased Analyses
Gradual drying of Urmia Lake has become a national and international challenge. In recent decades, unsustainable agricultural and industrial development together with uncontrolled exploitation of aquifers are major causes of Urmia Lake drying. In this study, the change detection and monitoring of Urmia Lake and its environment during a period of 60 years has been conducted by integrating geospatial information system, remote sensing and photogrammetry. To achieve this objective, aerial photogrammetric data of the region captured in 1955 and the oldest topographic map of Urmia Lake area, digital elevation model data (DEM) of the study area, collected information about water wells around the west part of the Lake, water quality data and multi temporal satellite imageries of Landsat 5 TM, Landsat 7 ETM + and Landsat 8 OLI were used. Study is performed within a period from 1955 to 2014. Twelve different images at different epochs were processed. The results show that the area of the environment surrounding Urmia Lake has been extensively changed in recent years. In other words, the Lake area of about 451,800 hectares in 1955 has been affected by various factors and decreased to 89,730 hectare in 2014. The research results also indicated that the largest change in Urmia Lake environment has occurred in its southern part. Moreover, regression of the extracted information applied to the coastal zone of the Lake showed that the lowering rate of the lake water level is directly related to the expansion of agricultural lands around the Lake and inversely dependent to the electrical conductivity (EC) of Lake water. These fluctuations can be important implications for environmental, economical and social problems. If the current trend of Urmia Lake and its environmental changes remains as it currently is, it can be predicted that Urmia Lake will be completely dried and its surrounding area will wholly convert to salty lands by 2033.
تبلیغات
