روزنه‏هاى امید

وضعیت جهان پیش از ظهور امام عصر(ع) به‏نحوى است که شایدانسانهایى را به یاس بکشاند، چنان که بعضى از روایات اشاره‏به همین موضوع دارد (از قبیل: هرج و مرج، ناامنى، شیوع بیمارى‏و گرسنگى و...)
لیکن روایات دیگرى نیز وجود دارد که به نکات روشن و روزنه‏هاى‏امید براى شیعیان و انسانهاى مومن و متعهد اشاره دارد.
برخى از روایات درباره مومنانى سخن مى‏گوید که هیچگاه زمین ازآنان تهى نمى‏باشد و آنان در شرایط سخت پیش از ظهور نیز درسراسر جهان حضور دارند.
روایاتى هم به نقش علما و دانشمندان اسلامى در زمان غیبت‏اشاره دارد، که هر از چندگاه یکى از آنان موجب دگرگونى درجامعه مى‏شود و آنان را به عنوان حافظان دین معرفى مى‏کند و دربعضى از سخنان معصومین(علیهم السلام) از نقش ویژه شهر قم پیش‏از ظهور امام زمان(ع) یاد شده است.
الف - مؤمنان حقیقى
بعضى روایات، در پاسخ کسانى آمده است که گمان مى‏کرده‏اند،روزگارى پیش خواهد آمد که جامعه از وجود انسانهاى مومن، تهى وبى‏بهره مى‏شود. امام(ع) این گمان را نفى کرده و از وجود مومنان‏در هر روزگارى خبر داده است. زید زراء مى‏گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: «مى‏ترسم ما از مومنان نباشیم.»
امام فرمود: «چرا چنین فکر مى‏کنید؟» گفتم: «زیرا مى‏بینم در میان ما کسى‏نیست که برادرش را بر درهم و دینار مقدم دارد، ولى این رامى‏بینم که درهم و دینار را به برادر دینى که ولایت‏امیرمومنان(ع) ما را دور یکدیگر به گرد آورده ترجیح‏مى‏دهیم.»
امام صادق(ع) فرمود: «این چنین نیست که مى‏گویى، شما اهل‏ایمان هستید لیکن ایمان شماکامل نمى‏شود تا هنگامى که قائم آل‏محمد(ع) قیام کند; در آن هنگام خداوند خرد شما را نیز کامل‏مى‏کند و شما مومنان کامل مى‏شوید. سوگند به آن خدایى که جانم‏در دست قدرت اوست که در سراسر جهان، انسانهایى هستند که همه‏دنیا در نظرشان با پر پشه‏اى برابرى نمى‏کند.»
ب - نقش علما و دانشمندان شیعه
در هر روزگارى که پرده‏هاى سیاهى وجهل، سایه خود را بر جوامع‏بشرى گسترانده است، دانشمندان و علماى دینى مسئولیت‏خود را درجهت زدودن جهل و نادانى از اندیشه‏ها و فساد و تباهى از دامن‏مردمان، به خوبى انجام داده‏اند. طبق روایات، علما در آخرزمان‏نیز این نقش را به خوبى ایفا مى‏کنند.
امام هادى(ع) مى‏فرماید: «اگر در دوران غیبت قائم آل محمد(ع)دانشمندانى نبودند که مردم را به سوى او هدایت و راهنمایى‏کنند و با حجتهاى الهى از دینش دفاع نمایند و شیعیان ضعیف رااز دامهاى شیطان و پیروانش رهایى دهند و از تله‏هاى ناصبى‏ها(دشمنان اهل‏بیت) نجات بخشند; کسى در دین خدا پابرجا نمى‏ماند وهمه مرتد مى‏شوند ولى آنان رهبرى دلهاى شیعیان ضعیف را با قدرت‏در دست مى‏گیرند و حفظ مى‏کنند. چنان که ناخداى کشتى، سکان وفرمان کشتى را نگاه مى‏دارد. بنا بر این آنان نزد خدا، والاترین‏انسانها هستند.» رسول خدا(ص) پیرامون زنده کننده دین در هرقرن مى‏فرماید: «خداوند بزرگ براى امت اسلام در آغاز هر قرن،شخصى را بر مى‏انگیزاند تا دین را زنده و احیا نماید.» این‏گونه روایات، با صراحت‏به نقش علما در روزگار غیبت اشاره داردو خنثى شدن توطئه شیطانها و تجدید حیات دین را به دست‏دانشمندان مى‏داند.
اثبات این مطلب در روزگار ما به دلیل و برهان نیاز ندارد. نقش‏حضرت امام خمینى(ره) براى از بین بردن نقشه‏هاى شوم دشمنان‏که اساس دین را در جهان معاصر در معرض خطر قرار داده بودند.
بر کسى پوشیده نیست. عزتى که اسلام در این عصر یافته به برکت‏انقلاب اسلامى ایران و بنیانگذار آن، حضرت امام خمینى(ره) است.
ج - نقش شهر قم در آخرالزمان
آنگاه که جامعه بشرى به سوى انحطاط و تباهى پیش مى‏رود، روزنه‏امیدى نمایان مى‏گردد و مردمى پرچمدار نور در دل آن تاریکى‏هامى‏گردند. شهر قم در آخرالزمان این نقش را به عهده دارد.
روایات بسیارى وجود دارد که این شهر مقدس و انسانهاى وارسته‏اى‏را که در آن وجود خود را از چشمه زلال مکتب اهل بیت‏سیراب‏کرده‏اند، و رسالت ابلاغ پیام را به عهده گرفته‏اند. مى‏ستاید.
ائمه معصومین(علیهم السلام) درباره قم و نقش آن در نهضت فرهنگى‏زمان غیبت اما زمان(ع) سخنانى دارند که به برخى از آنها اشاره‏مى‏شود:
قم حرم اهل بیت
از برخى روایات استفاده مى‏شود که قم و اهل آن رمز و الگوى تشیع‏و ولایت‏بوده و خواهند بود، از این رو هرکس را که مى‏خواستند،دوستدار اهل‏بیت و علاقمند به آنان معرفى کنند، او را «قمى‏»خطاب مى‏کردند.گروهى خدمت امام صادق(ع) مشرف شدند و گفتند: ما از مردم رى‏هستیم.
حضرت فرمود: آفرین به برادرانمان از اهل قم. آنان چند بارتکرار کردند ما از رى خدمت‏شما رسیده‏ایم، حضرت نیز سخن نخست‏خود را تکرار مى‏کرد، آنگاه فرمود: خداوند حرمى دارد که مکه است و براى رسول خدا(ص) نیز حرمى درمدینه است. کوفه حرم امیرالمومنین(ع) است و حرم ما (اهل‏بیت)شهر قم است و به زودى دخترى از فرزندانم به نام فاطمه، در آن‏دفن مى‏شود. هرکس او را (با معرفت) زیارت کند، بهشت‏بر او واجب‏مى‏شود.
راوى مى‏گوید: «امام صادق(ع) این سخن را هنگامى بیان کرد که‏هنوز امام کاظم(ع) متولد نشده بود.» صفوان مى‏گوید: روزى نزد(ابوالحسن) امام کاظم(ع) بودم و سخن از مردم قم و میزان علاقه‏و میل آنان به حضرت مهدى(ع) به میان آمد.
امام هفتم(ع) فرمود: «خداوند آنان را رحمت کند و از آنان‏خشنود باشد.» آنگاه ادامه داد:«بهشت هشت درب دارد که یکى از آنها براى مردم قم است. درمیان شهرها و کشورها، آنان نیکان و نخبگان شیعیان ما هستند.
خداوند ولایت و دوستى ما را، با طینت و سرشت آنان آمیخته‏است.» ائمه معصومین(علیهم السلام) شهر قم را از ابتداء پایگاه‏عاشقان اهل‏بیت و حضرت مهدى(ع) مى‏دانسته‏اند و شاید درى از بهشت‏که به شهر قم اختصاص دارد، باب المجاهدین یا باب الاخیار (درب‏نیکان) باشد، چنان که در روایات نیز به اهل قم، «نیکان‏شیعه‏» گفته شده است.
شهر قم، حجت‏بر دیگران
خداوند در هر زمان، انسانهایى دارد که بر دیگران حجت‏باشند وچون آنان در راه خدا قدم برداشته، براى اعتلاى کلمه الله‏مبارزه مى‏کنند، خداوند یاور آنان خواهد بود و شر دشمنان را ازآنان دور مى‏کند. (در زمان غیبت امام عصر(ع) قم و مردم آن بردیگر انسانها حجت هستند.) امام صادق(ع) مى‏فرماید: «گرفتاریهاو مشکلات از قم و مردمش به دور است و روزگارى خواهد رسید که قم‏و مردم آن حجت‏بر همه مردمان باشند و آن هنگام در زمان غیبت‏قائم ما تا به هنگام ظهور حضرتش مى‏باشد و اگر چنین نبود، زمین‏اهلش را فرو مى‏برد.
به یقین فرشتگان، گرفتاریها را از قم و مردمانش دور مى‏کنند وهیچ ستمگرى قصد قم را نمى‏کند، مگر آنکه خداوند، کمرش رامى‏شکند و او را گرفتار درد، مصیبت‏یا دشمن مى‏گرداند. خداوندنام قم و مردم آن را از یاد ستمگران مى‏برد چنان که آنان خدارا فراموش کرده‏اند.»
مرکز نشر فرهنگ اسلامى
یکى دیگر از موارد قابل توجه در روایات، این است که شهر قم درروزگار غیبت‏به عنوان مرکزیتى براى رساندن پیام اسلام به گوش‏مستضعفان زمین در خواهد آمد و علما و دانشمندان دینى آن، حجتى‏بر جهانیان خواهند شد.
امام صادق(ع) در این باره مى‏فرماید: «به زودى شهر کوفه از مومنان تهى مى‏گردد و علم و دانش ازآنجا رخت‏بر مى‏بندد و چون مارى که در گوشه‏اى چنبره زده است،محدود مى‏گردد و آنگاه از شهرى که آن را قم مى‏نامند، ظهورمى‏کند و آنجا پایگاه علم و فضیلت و معدن دانش وکمال مى‏گردد،به گونه‏اى که روى زمین هیچ مستضعف (فکرى) نمى‏ماند که از دین‏آگاهى نداشته باشد، حتى زنان پرده نشین.
و این زمان در نزدیکى ظهور قائم ما خواهد بود.
خداوند قم و مردمش را جانشینان حضرت حجت قرار مى‏دهد و اگرچنین نبود، زمین اهلش را فرو مى‏برد و حجتى بر زمین نمى‏ماند.
علم و دانش از شهر قم به شرق و غرب جهان سرازیر مى‏شود، و حجت‏برجهانیان تمام مى‏گردد به گونه‏اى که هیچ شخصى نمى‏ماند که دین‏و دانش به او نرسیده باشد. آنگاه حضرت قائم(ع) ظهور مى‏کند وعذاب الهى بر کافران به دست آن حضرت فرو مى‏آید، زیرا خداونداز بندگان انتقام نمى‏گیرد، مگر هنگامى که حجت‏بر آنان تمام‏شده باشد.» در روایت دیگرى آمده است: «اگر مردم قم نبودند،دین از بین مى‏رفت.»