ارزیابی شالوده عدم پراکنش بهینه امکانات آموزشی و فرهنگی در تشدید تفاوت های ناحیه ای (مطالعه موردی: آذربایجان غربی) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

عدم پراکنش مطلوب امکانات از جمله امکانات آموزشی و فرهنگی از عوامل اصلی تشدید تفاوت های ناحیه ای بوده و کاستن از عدم تعادل ها، بهره برداری اصولی و منطقی از توان های محیطی، توزیع بهینه امکانات و جمعیت، مطالعه شهر و روستا با نگرش سیستمی و شناخت میزان نابرابری های مابین سکونتگاه ها از جمله وظایف مهم برنامه ریزی ناحیه ای است. لذا در مقاله حاضر بر آن است با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و خوشه ای و استفاده از 21 شاخص در زمینه های اجتماعی - فرهنگی شهرستان های استان آذربایجان غربی بپردازد. نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی- توسعه ای و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است. نتیجه بکارگیری تحلیل عاملی تقسیم بندی شهرستان ها در 4 سطح برخوردار- نسبتا برخوردار- محروم و بسیار محروم است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شهرستان خوی رتبه 1 با امتیاز 47/3 و شهرستان چالدران رتبه 17 با امتیاز 25/3- در بین 17 شهرستان استان آذربایجان غربی را به خود کسب کرده، که 52/23 درصد شهرستان ها در سطح برخوردار، 3/26 درصد برخوردار، 29/35 درصد نسبتاً برخوردار، 52/ 23 درصد محروم و 64/17 درصد در سطح بسیار محروم قرار گرفتند و در نهایت با استفاده از تحلیل خوشه ای و ترسیم نمودار دندروگرام، شهرستان ها به گروه های همگن طبقه بندی شده اند. در مجموع یافته ها، نشان از تشدید نابرابری شهرستان ها در برخورداری از شاخص های اجتماعی- فرهنگی به لحاظ عدم پراکنش مطلوب آنهاست.