تحلیلی بر مدیریت روستایی ایران با تاکید بر موقعیت اجتماعی و اقتصادی دهیاران (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان تکاب، استان آذربایجان غربی) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

شهرنشینی شتابان و افزایش ناگهانی تعداد شهرها طی چند دهه ی اخیر در ایران، با عدم توازن در شبکه شهری همراه بوده است. استان زنجان یکی از استا ن هایی است که طی سال های 1355 تا 1391 با مسئله ی عدم توازن شبکه ی شهری مواجه شده است. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل تحولات شبکه ی شهری استان زنجان و سنجش میزان تعادل آن است. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری داده ها اسنادی است. در این پژوهش از مدل های نخست شهری، چهارشهر، رتبه – اندازه، تعدیلی بهفروز، ضریب آنتروپی، تحلیل لگاریتمی و فاصله ی نقطه ی جدایی برای تحلیل تحولات و میزان تعادل شبکه ی شهری استفاده شده است. یافته های این پژوهش عبارتند از: یکم؛ شبکه ی شهری استان زنجان نامتوازن و با پدیده نخست شهری مواجه است، دوم؛ شهر شدن نقاط روستایی مانند نیک پی، نوربهار و کرسف منجر به برجسته شدن پدیده ی نخست شهری و ناتوازنی شبکه ی شهری استان شده است. علی رغم این مسئله، نتایج پژوهش نشان می دهند که تا پیش از سال 1385 عدم توازن در شبکه ی شهری استان شدید بوده است و این ناتوازنی به تدریج تا سال 1391 با آهنگی آرام رو به کاهش نهاده است و اکنون شبکه ی شهری استان به سمت تعادل در حرکت است.در پایان نیاز است تا ضمن تعریف مجددی از سلسله مراتب شهری، توزیع جمعیت بر مبنای این تعریف جدید قرار گیرد. بدین ترتیب که با ایجاد امکانات و جاذبه، شهرهای ضعیف در سلسله مراتب شهری، جاذب جمعیت شوند.